Brautin - 07.12.1928, Blaðsíða 1
Ritstjórar:
Sigurbjörg Þorláksdóttir.
Sími 1385.
Marta Einarsdóttir.
Simi 571.
Brautin.
Útgefendur:
Nokkrar konur í Reykjavík.
Simi: 491.
Afgreiðslu annast
Sigurborg lónsdóttir.
1. árgangur.
Föstudaginn 7. desember 1928.
24. tölublað.
Pappírsfullveldið.
1. desember voru liðin 10 ár
siðan Islendingar gerðu afsals-
samninginn rnikla við D ini, þar
sem þau firn hentu fslenska
menn, að veita 30 sinnum stærri
þjóð erlendri, fult og ótakmark-
að jafnrétti við oss um öll gæði
og friðindi íslands, hverju nafni
sem nefnast.
Mun aldrei i sögum þekkjast
að nokkur þjóð, sem að réltum
lögum taldi sig fullvaldr, og sem
auk þess hrfði fengið raunveru-
lega viðurkenningu stórþjóðanna
fyrir fullveldi sinu, með því að
þær sömdu við bana sérstaklega
um mikilvæg utanrfkismál, skuli
hafa lagst svo lágt, að fara alt
i einu og ótilneydd að semja
af sér eignar- og umráðaiétt yfir
sinu eigin landi og gæðum þess
og afsala sér því að jöfnu lög-
formlega til annarar þjóðar, sem
var 30 sinnum fjölmennari og
margfalt rikari.
Og fyrir hvað? Fyrir það eitt
aö fá fullveldisnafn á pappirn-
um, sem vitanlega hefir, eins og
málum vorum var þegar komið,
enga verulega þýðingu, nema ef
vera kynni að kitla hégóma-
girnd þeirra manna, sem mest
sækjast eítir tildri og fölskum
gljaa-.
Nú er svo komið, að jafnvel
þeir sumir hverjir, sem mest
börðust fyrir þessum samningi,
þegar verið var að koma hon-
um á og gyltu hann mest þá
og lofuðu, þykjast nú vera farn-
ir að sjá mikla og stóra gilla
á honum, og lelja að helsta
starf þjóðaiinnar næstu 15 ár
eigi að vera, að vinna gegn
þessum sama samningi, og ælla
þeir nú að reyna »að slá sér
upp á því«, að rífa nú það mest
niður, sem þeir áður hótðu hælt
mest.
D ilaglegur skrípaleikur þetta.
Og von að þjóðin sé farin að
verða tortryggin og leið á þess-
Utn forsprökkutn, sem aldrei
vita hviið þeir vilja, og aldrei
þora að standa við gefin lofoiö
ákveðna stefnuskrá. En alt
áf þykjast vera að springa af
ábuga og áreynslu við að bjarga
þjóðinni frá toitimingu og iétt-
indaafsali.
En, sem betur fer. er þjóðin
farin að þekkja þessa menn
Uokkuð og hún þarf að þekkja
jþá betur.
Hún þarf að þekkja þá menn,
sem telja þjóð sinni trú um að
bún sé orðin þreytt og örmagna
og þurfi bvildar við, einmitt
þegar kollhriðin fyrir léltinda-
varðveislu íslands stóð sem bæst
og ekki vantaði nema be.rsiu-
muninn að fullur og glæsilegur
sigur næðist.
Hún þarf að þekkja menn-
ina, sem hrópuðu'bæst fyrir 10
árum: »Góður samningur, ágæt-
ur samningur<(. En i dag hiópa;
»Slæmur samningur. »Voðalegur
samningurv, Verðum að beijast
sem einn maður i 15 ár til að
losna við galla hans, annars er
þjóðarböl og þjóðarvoði fyrir
dyrum«,
Hún þarf að þekkja mennina,
sem gáfu Dönum löglegt afsal
fyrir einkai éttindum íslendinga
yfir íslandi og lögfestu þeim þar
nieð, að ísland Væri framvegis
jafnt fyrir Dani og íslendinga. Og
það þó Danir séu um 3 miljónir
en íslendingar að eins 100 þúsund.
Hún þarf að þekkja þessa
menn og þekkja þá vel, þvl þá
mun hún eiga hægra með að
átta sig á þvi, hve beilráðir þeir
eru og hver nauðsyn henni ber
til að forðast leiðsögn slikra
manna næst þegar semja ber.
' Því þ»ð má aldrei þjóð vora
benda, að gera aftur slikan samn-
ing og geiður var 1918.
Hvaða ineðöl, sem Dauir nota
til að halda þeim fríðindum sfn-
um yfir islandi, sein þeir fengu
1918, þá megutn vér aldrei aft-
ur blekkjast til að semja oss til
tjóns og smánar. að eins vegna
þess, að vér skipuðum litilþæg-
um mönnuin og úthaldslillum
til þess starfa, sein framar öllu
kralðist festu og einbeiltni, og
þeirrar harðsækni, sem aldrei
svíkur málstað vorn hvað sem í
boði er.
Fað er líklegt að 1943 verði
við ofurefli að etja.
það er víst, að sambandsþjóð
vor mun nota alla sina kralta
til að halda í jafnrétlisákvæðið
framvegis því það er aöalkost-
ur samningsins í hennar augum.
Og Danir eiga að mörgu leyli
hæga aðstóðu til að hafa áhrif
á oss bæði beint og óbeint.
Fé mun þá ekki skorta. Og
ekki munu þeir spara veislur,
boð, utanstefnur, nafnbætur og
orður, þar sem þeir álita að
það eigi við.
Konungur mun að líkum all-
ur á þeirra bandi, því hanu er
danskur maður en ekki íslenskur.
Og þjóna af islensku bergi
brotna mun Dönum alt af auð-
velt að afla sér til að gylia sinn
málstað.
Hér mun verða beitt slægð
og mjúku tungutaki og reynt
að sundra okkur og dreifa svo
belur biti bin vígreifa öxi danskr-
ar eigingirni,
Þdð er því rangt að vera halda
veisiur niiklar til að dáðst að
eigin ágæti og snjallri framkomu
vegna samningsins, sem vér gerð-
um 1918.
Hitt væii viturlegra og drengi-
legra að \ér í fullri alvöru byggj-
um oss sem best undir það i
kyrþey að ísland geti skilið við
Dani að fuliu og öllu árið 1943.
Það er áreiðanlegt að alilrei
mun veiða reynt meir en ein-
mitt þá, að véla íslendinga til
undanlátsemi við Dani og mál-
stað þeirra.
það hefir svo oft tekist mæta-
vel áður, þess vegna er oss
uauðsyn að berða skap vort til
stórræðanna.
I. Sig.
AtvirmuleysiÖ
og járnbrautin.
Eitt mesta böl verkamanna
vorra er atvinnuleysið. það er
hart fyiir fullfriska menn að
þurfa að vera dag eftir dag að
reyna að ná sér í vinnu og stöð-
ugt fá sama svarið: »Engin
vinna lil«. En heiina bíður kon-
an peningalaus vonandi nð mann-
inmn hennar takist nú að ná
sér í einkverja vinnu, svo að
hún geti satt litla heimilisfólkið,
sem bíður með eftirvæntingu,
»að pibba verði nú eitthvað
ágengt«.
Atvinnuleysið er böl, sem
meira og meira þjáir flest menn-
ingarríki álfunnar og er eilt
þeirra erfiðustu viðfangsefna.
Fetla böl er einnig farið að gera
vart við sig hér og það jafnvel
í stærri stil, en flesta grunar.
t*að endurtekur sig ár ettir ár,
stuudum tíma og tima, stund-
um jafnvel íleiri mánuöi, og
það er ekki larigt síðan að svo
mikið atvinnuleysi varð hér, að
mörg hundruð, sumir ætla jafn-
vel þúsuudir manna, gengu alt
að sjö mánuðum samfleytt at-
vinnulitlir eða jafnvel alveg atr
vinnulausir Jiér í bænum.
Hvilíkt tjón þelta^er verka-
pt 4l"""i*i'iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiniiiiiin^iniiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii.uiniyHi
Ball- og samkvæmiskjólar, j
mjög fallegt og ódýrl úrval.
Nýtísku silkislæður og sam- (
kvæmissjöl.
Silkiundirkjólar, frá kr. 3,25.
Silkináttkjólar, samfestingar, \
margar tegundir.
Silkibuxur, frá 2,90
Silkisokkar frá kr. 1,95 mikiö
lilarúrval.
Silkiundirkjólar og buxur, á 1
telpur, allar stærðir. I
Chrepe de Chine frá 6,15 m.
margir lilir.
Georgette, verð frá kr. 8,35.
Taftsilki, verð frá kr. 7,90. |
Georgette með spejlflauelsrós- |
um, sérstaklega fínt í ball- og
samkvæmiskjóla.
Silkisvuntuefni svört og mis-
lit frá kr. 12,00 í svuntuna.
Siikiofin efni i telpukjóla og j
upphlutaskyrtur frá kr. 2,65 m. j
Manicurkassar í feikna úrvali
verð frá kr. 1,95
Ðurstasett í kössum.
Vasaklútakassar frá kr. 0,85. (
Silkivasaklútar frá kr. 0,30 stk.
Hálsfestar, eyrnahringar og
armbönd og ótal margt fleira j
til jólagjafa.
Pantanir aígr. lit nilanigegn DústkröfQ. I
Verslun
! Kristínar Sigurðardóttur. i
LAUGAVEQ 20 A.
ir ____________________________________'i
BK^:Tii7uiiniiinillinuilllillinill"i"UiiniinimiriliiiinnnnnMMÍnimMnnTmMnnnn7M?nmm!ÍMMTr^ J
mönnunum sjálfum og landinu
í heild sinni, blýtur öllurn
greindum mönnum að vera ijóst.
Hitt er mönnum enn ef til vill
ekki eins ljósf, hve slikt lang-
varandi atvinnuleysi hefir slæm
ábrif á andlega heilbiigði og
lundarfar manna. Gerir þá beisk-
lynda og jafnvel þunglyuda.
Bitra og áhyggjufulla.
Af hverju stafar þetta atvinnu-
leysi? Orsakirnar eru margar,
en aðalorsökin mun vera sú, að
of mikið af vinnufærum mönn-
um safnast saman á vjssum
slöðum, sem ekki þuifa á næni
öllum þessum vinnukrafti áð
halda, nema þá tíma og tíma.
Pannig flykkist vinnufæit fólk
úr sveitunum til böfuðstaðarins,
án nokkrar eða luillar fyiir-
byggju um, hvort bærinn getur
veitt öllum þessum sæg nægt
verkefni eða ekki.
En orsökin til þess að fólkið
þyipist svo úr sveitunum er að
sveilirnar geta ekki veilt því
þau atvinnuskilyiði, sem það
þarfnast.
Eu hvernig má það ske, að
mestu og frjósömustu landbún-
aðavhéruð, eins og t. d. sveit-
irnar austanfjalls geta ekki
veitt þessi skilj’rði? Af hverju