Brautin - 15.03.1929, Blaðsíða 2

2
BRAUTIN
Okkar árlega Skó-útsala stendur \í\r þessa dagana. Seljum til rýmingar fyrir Páska-
vörunum. Kven-götuskó góða og fallega á kr. 6, 9,11.75 og 13.75. Barnaskófatnað af
ýmsu tagi ofl. ofl. Alt með afslætti. Skóverslun B. Stefánssonar Laugaveg 22 A.
DRAUTIN
g kemur út á föstudögum. — g
O Mánaðargjald fyrir fasta á- 0
O skrifendur er 50 aura; einstök O
0 blöð kosta 15 aura. 0
g AFGREIÐSLA blaðsins er á g
Lokastíg 19, O
g uppi. — Opin kl. 5—7 daglega. S
O O
oooooooooooooooooooooooo
íyndiseinkunum hans, að í'ara
sínu fram þegjandi og umyrða-
laust. Þarna hefir nú varðan
staðið sí&an, þolað stonna og
regn og ekki fallið. 27. okt. sið-
astliðið haust var hún 60 ára.
En hvernig heldur Reykjavík-
urbær þessu minnismerki við.
Hann hefir engu kostað lil
hyggingarinnar, en að líkindum
het'ir hún verið máluð fyrir
bæjarins fé. Nú þyrfti bærinn
að sýna minningu gefandans
þá sæmd, að laga minnismerkið
svo, að það yrði Reykjavík til
sóma og ánægju, ekki aðeins
1930 heldur altaf. Það þarf að
hækka vörðuna, svo hún þoli
sambýlið við tilvonandi stór-
byggingar í nágrenni við sig.
Þá fer hún aft sýna hvert að-
dráttarafl hún hefir og hvílíkir
smekkmenn á útsýni þeir hafa
verið skólapiltarnir, sem völdu
henni sæti. Hana þarf að
skreyta svo hún verði háborg-
inni til særndar, hún á að verða
i'itsýnistiirn Reykjavíkur. Til
þess þarf líka að laga haiía inn-
an og hafa hana opna alla daga.
Hafa þar kíkir til þess að bæði
innlendir og útlendir, sem hér
koma, geti skoðað náttúriifeg-
urðina frá holtinu, þegar heið-
skýrt er veður. Því þó hús Ein-
ars Jónssonar myndhöggvára
gnæfi hátt, er Skólavarðan ald-
ursforseti holtsins og á því full-
an rétt á að sýna fegurstu
inyndina l'rá Skólavörðuhæð-
inni. En svo þarf líka að mal-
hika Skólavörðustíginn. Hann
er og verður aðalgatan, sem all-
ir útlendingar fara upp i bæinn
til að njóta útsýnis þaðan og
skoða safn Einars Jónssonar, og
svo þegar hin fyrirhuguðu stór-
hýsi rísa upp þar efra svo sem
stúdentagarður, kirkja, háskóli
og sundhöll. Vonandi tekur bær-
inn bæði Skólavörðuna og stíg-
inn til endurbóta fyrir 1930, þó
gléyinst hafi að setja það á
framkvæmdaráætlun bæjarins
þetta ár. Slíkt má hann ekki
láfa undir höfuð leggjasf.
Náttúrufræðistímarit
handa alþýðu.
Ein af merkustu vísindagrein-
um nútimans er náttúrufræðin.
Þar rekur hver stóruppgötvunin
aðra. Rannsóknir á öllum svið-
um eru framkvæmdar af bestu
visindamönum nútímans hjá
helstu inenningarþjóðunum og
árangur þessara rannsókna er
sá, að auka og bæta þekkingu
manná á heiminum, opinbera
leyndardóma hans og gera
mönnum það skiljanlegt, sem
áður var óskiljanlegt eða á-
giskun ein. Fyrir alla alþýðu
hjer á landi eru þessi vísindi
og árangur þeirra ókunnugl
mál. Hún fær Iítið sem ekkert
um þetta að vita. Hún lifir enn
i sömu fáfræðinni og óvissunni
sem hún lifði 1, þegar barna-
skólanámi hennar var lokið.
Lítið sem ekkert hefir verið gert
af þvi opinbera til að auka
skilning hennar og afla henni
fróðleiks á þeim framförum,
sem vísindin taka á hverju
ári.
Hjer er stór mikið og nauð-
synlegt verkefni fyrir hendi.
Verkefni, sem hefir þýðingu
fyrir alla alþýðu langt fram
yfir það sem flestir hugsa.
Nú er aðaláherslan lögð á
skáldskaparmentun alþýðu,
inannlýsingar og ástalífslýsing-
ar, kvæði o. s. frv. Helst eitt-
hvað skemtandi og æsandi.
Fróðleikslöngun fólksins dofn-
ar við þetta. Það heldur að öll
mentun sé fengin með því að
þekkja rit Björnssons og Ibsens,
Hamsuns, Garvices, Jack Lon-
dons o. s. frv. éða þá hrafl úr
Laxdælu og Njálu o. s. frv.
Kröfur til fróðleiks- og ment-
unarþroska alþýðu eru engar
eða nær engar.
Sumir alþýðumenn lita sjald-
an í fróðleiksbók, sumar kon-
ur aldrei.
Um helstu skoðanir og athug-
anir frægustu heimspekinga ver-
aldarinnar veit fjöldi manna als
ekkert. Menn eins og Kant og
Spinoza hafa þeir aldrei heyrt
nefnda á nafn, og svona inætti
lengi telja. Það er ekki von að
inerkilegt eða fjölskruðugt
hugsanalíf geti blómgast hjá al-
þýðu vorri meðan ekkert er
gert af því opinbera til að gla>ða
áhuga hennar fyrir fróðleik og
visindum.
Menn munu halda að alþýðu-
skólar vorir hæti nokkuð úr
þessu. Og að vísu eru þeir til
nokkurra bóta fyrir yngri kyn-
slóðina. *
Eii þegar stuttu og slundum
hálfdauðu náttúrufræðisnámi
alþýðuskólanna lýkur, Sækir
aftur í sanía fáfræðisfarið, þar
sem altaf er staðið í slað með
námið, en söðugar framfarir
verða á fræðasviðinu.
Nema nú er kvað ver farið
en heima setið. Því sumt fólk
heldur, að það hafi aflað sér
nægs fróðleiks með náminu, og
þurfi þar litlu eða engu við að
bæta. En sannleikurinn er sá
að fróðleikurinn, sem var ef til
vill nokkurs virði þegar það
sótti skólann, er þegar lengra
líður fram oft villa ein og fá-
fræði. Nýjar rannsóknir leiða
nýjan sannleika í ljós. Það
ranga verður að breytast.
Það iná því ekki hætta alt í
einu að drekka af fróðleiks-
lindinni. Því við það kemur al-
gjör stöðvun á fróðlciksþroska
manna. Þá dagar uppi á and-
lega vísu. Hugsanalif jieirra
verður fáskrúðugra og eyðilegra.
Þá vantar nýja hrifstrauma,
sem hleypa sálarlífi jieirra í
ólgu og baráttu. Svefn og doði
andleysisins færist yfir alt,
hugsanalíf jieirra eða skorðar
jiað í hinum þrengsta farveg
sjálfsb jargarviðleitnarinnar.
Fólkið verður heimskara og
sljóvara, i stað jiess að verða
greindara og gáfaðra.
Hvernig má breyta þessu.
Hvernig má auka fróðleiks-
löngun aljjýðu og hvetja hana
til hugsunar og athugunar á
lífinu og náttúrunni, framar Jjví,
sem beint þarfnast vegna bar-
áttunnar fyrir hinu daglega
brauði.
Þetta er athugunarmál margra
manna, en eitt ráð vildum vér
benda á, sem gæti komið að
nokkuru gagni í þessum efnum.
Þetta ráð er, að þingið og
jafnvel bæirnir styrki útgáfu
mánaðarrits eða blaðs um natt-
úrufræðisleg efni og önnur þau
efni, sem vísindin fjalla um og
alþýða hefir gagn af að kynn-
ast.
Þetta blað eða mánaðarrit
þyrfti að vera svo ódýrt, að al-
þýða ætli auðvelt með að kaupa
þuð, en jafnframt svo vel og létt
skrifað að fólk liefði alment
not al' að lesa það.
Nú vill einmitt svo vel lil að
vér eigum góðan mann, sem er
ágætiega fallinn lil að taka að
sér ritstjórn slíks tímarits. Þessi
maður ér hr. Magnús Björnsson
náttúrufræðingur.
Magnús var svo hneigður
fyrir þessi fræði að þegar í lat-
ínuskólanum lagði hann alt
kapp á nám þeirra og varði öll-
Nankinsföt.
Þetta al-viðurkenda
RE.G.\I/vaRÍM
er trygging fyrir haldgóðum
og velsniðnum slitfötum.
OSTARj
og alskonar viðmeti
í stærstu úrvali hjá okkur
Silli StValdi
„Bip-flop"
kven-inniskórnir,
eru endingarbestu
ogþægilegustu
inniskórsemflvtj-
ast hingað til lands. Fást aðeins í
Skóbúð Reykjavíkur Aðalstr. 8.
— REYNIÐ ÞÁ NÆST —
um frístundum sínum til að
auka þekkingu sína á þeim sem
mest.
Eftir að hafa lokið stúdents-
prófi sigldi hann til Hafnar til
að gera náttúrufræðisnám að
aðalnámsgrein sinni.
Hafði hann öll hin bestu skil-
yrði til að jictta inætti takast,
en óviðráðanleg atvik urðu til
þess að hindra hann i þessu á-
formi hans og varð hann því ttð
snúa heimleiðis nauðugur vilj-
ugur og hverfa frá þvi háskóla-
námi, sem allur hugur hans
stóð til.
Það er gamla sorgarsagan,
sem oft endurtekir sig hjá oss
íslendingum að góðum gáfum
fylgir sjaldan sú gæfa að fá not-
ið þeirra til fulls.
En þrátt fyrir það, þó erfið-
ar kringumstæður hindruðu
það, að Magnús fengi að ljúka
þvi háskólanámi, sem hann
æskti, hélt hann samt sem áður
áfram náttúrufræðisnáini sínu
hér upp á eigip spítur. Hann
varð sjálfur sinn eigin kennari
og sótti fast eftir öllum þeim
fróðleik, sem viðkom sérgrein
hans.
Má nú telja hann með helslu
sjálfmentuðu náttúrufræðingum
vorum. Og væri alþýðu vorri