Brautin - 12.04.1929, Blaðsíða 1

Ritstjórar:
Sigurbjörg Þorláksdóttir.
Stmi 1385.
Marta Einarsdóttir.
Simi 571.
Brautin.
Útgefendur:
Nokkrar konur í Reykjavík.
Simi: 491.
Afgreiðslan er á Lokastfg 19.
Sími 1385.
1. árgangur.
Föstudaginn 12. apríl 1929.
40. tölublað.
Börnin okkar.
INGÓLFSHVOLI. - SÍMI 2354.
Höfum mikið úrval af smekklegum FERMINGAR-
GJÖFUM og TÆKIFÆRISGJÖFUM við
hvers manns hæfi.
SENDUM GEGN EFTIRKRÖFU
HVERT Á LAND SEM ER.
Að þjóðfélagið samanstendur
af einstaklingum, vita allir. Og
til þess aö þjóðfélagsskipunin
geti verið i góðu lagi, fullkom-
in, þurfa einstaklingarnir að
vera þroskaðir, mentaðir, og í
fylsta máta samviskusamir og
vandaðir. En til þess aö ein-
staklingurinn geti uppfylt þessi
skilyrði, þurfa lífskilyrði hans
þegar frá upphafi að vera slik,
að öllum góðum eiginleikum,
sem fram koma fyrst hjá barn-
inu, siðar hjá unglingnum, sé
unt að daína.
Það þætti littlmannlegt af
auðugri þjóð að neita börnum
sinum um nauðsynlegt líísviður-
væri, mat og klæðnað, þó for-
eldrar eða ættingjar megnuðu
ekki að veita þeim það.
Það þykir einnig ómannúð-
legt af velinegandi manni að
láta ekkert af mörkum til blá-
fátæka nágrannans.
Sá maður, sem horfir upp á
skort hjá meðbróður sinum, án
þess að liðsinna honum neitt,
þrátt fyrir næga getu, er af al-
menningsálitinu stimplaður arg-
asti nirfill og óþokki.
En það er ekki nóg að börn-
in fái fæði og klæði. Þau þurfa
að geta notið sólar og sumars.
Og bér á okkar — til þessa
— kalda landi, hafa sumrin
verið svo hörmulega stutt og
oft sólarlítil.
En svo má nú lfka nærri
segja, að Reykvíkingar, eða að
mista kosti börnin, verði litið
vör við blessun þá, er sólar-
Ijósið hefir í för með sér.
En af hverju geta þau ekki
notið þess?
Af því að börnin hafa ekkert
nema glerharða götuna til að
leika'sér á, eða sóðaleg sund á
millum húsa eða baklóðir. Svo
þegar þurkar ganga og nokkuð
hvessir i veðri er rykmökkur-
inn svo magnaður, að meira að
segja fullorðnir hliðra sér við
að fara á móti honum. Að vfsu
á svo að heita að til séu barna-
leikvellir, en þeir eru nú svo
úr garði gerðir, að þeir eru
litið betri en gatan, nema hvar
þar er ekki hætta af bilum, eða
annari umferð, og auk þess svo
litlir, að þeir samsvara á engan
hátt hinum hraða vexti bæjar-
ins.
Þetta er nú það, sem Reykja-
vikurbær álítur forsvaranlegt.að
leggja af mörkum, fyrir hina
komandi kynslóð.
Á þennan hátt býst bæjar- og
landsstjórn við að unt sé að
ala upp svo þroskaðan stofn,
að bægt sé að búast við nýjum
framförum á þessu landi.
En þó skyldi maður halda,
að ekki væri til sá tullvaxinn
maður, að hann væri svo mik-
ið barn i skilningi, að sjá ekki
að með þessu móti, hlýtur bæj-
artélagið að ala upp stofn, sem
eftir nokkra ættliði mætti búast
við, að orðinn væri að argasta
götulýð.
Þvf hvernig geta þroskást
góðir eiginleikar hjá börnum og
unglingum, þegar þau fá aldrei
að vera í næði, eru altaf fyrir
fullorðna fólkinu, eru altafhrak-
in og hrjáð frá einum stað til
annars. Börnin hafa hvergi af-
drep, sem forsvaranlegt er, hvergi
grastó til að sliga á. Geri þau
það, eru margir fyrir einn, til að
bægja þeim á burtu. Bærinn
heiir ekki séð börnunum fyrir
grasigrónum leikvóllum, þar
sem heilsu þeirra er ekki stór
hætta búin af moldryki og öðr-
um ófögnuði. Börnin hljóta si
og æ að vera óhrein, detti þau
eru bæði föt þeirra og hendur
á augabragði orðin óhiein, svo
fara þau með óhreinar hend-
urnar í munninn, gefur það öll-
um að skilja, hversu það er
góð sótlkveikjuleiðsla. — Und-
anfarin. sumur hefir börnuin
ætið verið heimilt að leika sér
á Arnarhólstúninu, eftir að það
hefir verið slegið einu sinni. En
í fyrra sumar var tekið upp á
þeirri nýbreytni, að hafa laun-
aðan vörð til að stjaka börnum
frá túninu. Túnið er rikisins
eign. Hafi ríkið ekki ráð á að
fórna túuinu fyrir æskulýð bæj-
arins (sem er kringum af
börnum landsins) þá þyrfti
bærinn að geta fengið túnið
leigt handa honum.
Það eru ekki svo ýkja margir
grasblettir, sein urn er að gera,
en varla mætti minna vera, en
þeir væru þrír, einn vestarlega
í bænum, annar innarlega við
Laugaveginn, og svo Arnarhóls-
túnið. Af grasffeti innan í bæn-
um, er það einkar hentugt,
vegna þess, að þarna er frjáls-
ara umhverfi og betra loft en
viðast hvar annarstaðar i nánd
við miðbæinn.
Það sýnist óforsvaranlegt að
nota Arnarhólstúnið, eins og
það er notað nú, til einstaklings-
þarfa, meðan börnin f bænum
hafa ekkert afdrep, har Eem
þeim er ekki stórkostleg hætta
búin. Það gengur glæpi næst
að tún, sem er eign bæjarins,
skuli sundrað i lóðir undir hús,
en alls ekkert hugsað um hversu
brýa þörfin er fyrir að fá hag-
anlegt stæði fyrir fullkomna
barnaleikvelli.
Það mun nú mörgum finnast
að þessi grasi gróna jörð inni
í bænum, sé of dýr fyrir leik-
velli.
En umhverfi Rvíkur er nú
þannig lagað að ekki er unt að
fá hentugt svæði ác þess að
það hafi verið ræktað upp. Og
auk þess er það alls ekki of
dýrt, því það er og verður ó-
mögulegt að meta það til fjár,
ef þjóðinni tekst að hlúa vel
að og uppala ungu kynslóðina
sómasamlega í öllum greinum.
Slíkt hirðuleysi og slíkur nirf-
ilsskapur, sem bærinn, og ekki
síst rikið, sýnir með þessu, er
með öllu óforsvaranlegur.
Það er ekki ástæðulaust að
berklageriliinn fær að þróast og
að mikill fjöldi ungmenna á
þessu landi er ofurselt honum.
Hælið og sjúkrahús eru yfir-
full af bans völdnm. Margir
sjúkir biðu von úr viti til að
komast að, og sumir eru send-
ir af heilsuhælunum veilir, vegna
þess, að þörfin fyrir bælisvist
er enn brýnni hjá öðrum. Þeim
er ráðlagt að fara i sveit til að
styrkja sig. Veikin maguast þá
oft aftur. Fólkið getur ekki
margra hluta vegna haldið þær
reglur, sem því eru lagðar á
herðar, og svo er hætt við að
þessar manneskjur geti komið
til að sýkja frá sér.
Ríkið ver árlega mörgum tug-
um þúsunda til styrktar berkla-
“eikum, og það er ekki uema
sjálfsagt, en hilt er engu minni
þörf og engu siður sjálfsagt, að
reyna að koma í veg fyrir, að
berklagerillinn megi taka jafn-
marga herfangi og hann nú gerir.
Og með bættum lifsskilyrðum
fyrir bömin, stigi Reykjavikur-
bær áreiðanlega stórt spor i þá
átt.
En eins og áður er minst á,
er það ekki aðeins hin likam-
lega velferð barnanna, sem er
bætta búin við þetta sóðalega
og rykuga götulíf, það er einnig
stórhættulegt andlegum þroska
þeirra.
í staðinn fyrir beitnæma leiki
og holla útistarfsemi, frjáls hlaup,
glimur o. fl. þessháttnr, koma
götuslagsmál, grjótkast, peninga-
spil, skemdarfýsn, hverkonar ó-
knyttir og viðbjóðslega Ijótt orð-
bragð. Og kveður stundum jafn-
vel svo ramt að, að foreldrar
eru í mcstu vandræðum með
að bægja börnum sinum frá
slikum ófögnuði.
Að vísu mun sumt ríkasta
fólkið, sjá börnum sfnum fyrir
hæfilegum leikblettum við húsin,
eða hressa þau með dvöl i sum-
arbúslöðum, en fátækt fólk og
efnalitið getur það ekki. Það verð-
ur að láta sér nægja götuna.
En þetta má ekki svo lil ganga
lengur. Bærinn og rikið verða
að hugsa fyrst af öllu um börn-
in sín, þeirra heilbrigði og at-
gerfi á að sitja fyrir öllu öðru,
hvað sem það kostar.
/