Brautin - 19.04.1929, Blaðsíða 4

4
BRAUTIN
Athugun.
ísleudingar eru flestir mjög
metnaðargjaruir og hörundsárir,
álíta sig fullkomna, svo full-
komna, oft og einatt að engra
eudurbóta þurfl við. Þeir þola
alls ekki að heyra sagðan um
sig sannleikann, ef hann er
ekki óblaudað hrós.
Það kveður löngum við að
íslendingar séu gáfuð, námfús,
söngelsk þjóð, og að alþýðu-
mentun bér sé í miklu betra
lagi en í fjölda annara landa í
Evrópu, og það sjálfsagt með
réttu. Ea sé svo, hlýtur að vera
sanngjarnt og réttmætt að gera
hærri og meiri kröfur til fram-
kvæmda og hreinlætis þeirra,
en hinna, sem standa neðar.
Auðvitað má segja að alþýða
manna iáði ekki miklu um
framkvæmdir einnar þjóðar.
En það mun þó ekki alls-
kostar rjett, því, ef alþjóð sér
eitthvað slikt framferði með
þjóð sinni, sem stafað getur af
beint eða óbeint þjóðartjón, þá
getur hún komið í veg fyrir það
með einbeitni og samtökum. Og
væri slikt ekki vanþörf í mörg-
um tilfellum hér.
T. d. hér í Reykjavík, er ekki
hægt að líta svo út um glugga
í ibúðarhúsum að ekki verði
vart við vanrækslu. Og komi
maður út fyrir húsdyr í þurka-
tið og dálítið hvessir fyllast öll
skilningarvit af moldroki.
I*etta er hrylliiegt f þessu
»mentunarauðuga« landi. Það
er hryllilegt að eugar róttækar
ráðstafanir séu gerðar til að
hindra slfkt, þegar heilbrigði
margra þúsunda manna er i
veði, fyrir helbert hirðuleysi og
vanrækslu ráðandi manna.
En fyrst þeir láta sig ekki
skifta að neinu mál þetta, ættu
borgarar bæjarins að gangast
fyrir að farið verði með vatns-
plóg um göturnar á þurka-
tímum.
Oft er kvartað undan að Suð-
urland sé óþurkasamt og það
með léttu, en það er nærri
þakkarvert, þvi þegar rignir er
þó hverjum einum óhætt að
anda rólega, án þess að lungun
fyllist af ryki og óþverra.
Það væri iika sjáltsagt heil-
brigðara að l.lendingar reyndu
að opna augun fyrir göllum
sinum og sinnar þjóðar og
reyna að bæta þá, heldur en
að næla sig f það, að þeir séu
öðrum þjóðum æðri og meiri.
NiðinsYegrk Dina á
íslendingum.
Eins og kunnugt er 5 afa
Grænlandsmálin verið Iengi á
dagskrá bjá þjóðinni.
Hefír þvf verið haldið fram
af öllum merkustu mönnum að
íslendingar hafl fundið Græn-
land og bygt það fyrstir manna.
Þó er nú svo komið, fyrir
ráðriki og ódrengskap Dana, að
vjer sem að réttu eigum landið
og fyrstir höfum bygt það, meg-
um ekki þar á land stiga eöa
nokkurt not af landinu hafa,
hve fegnir sem vér viljum.
Slíkur niðingsskapur Dana
gagnvart fslendingum er þeim til
ævarandi minkunar og smánar.
Sýaa þeir oss þennan- yfir-
gang og ranglæti af þvi vér
erum smá þjóð, sem eigum fáa
vini meðal stórþjóðanna og þvi
erfítt að fá stuðning þeirra til
að ná iétti vorum.
Ef vér værum stórþjóð hefðu
Danir aldrei leyft sér slikt fram-
ferði, þá hefðu þeir sleikt sig
npp við okkur og talið sjálf-
sagt að vér hefðum full not af
þeim löndum, sem vér fyrstir
manna höfum fundið og bygt.
Sendiherra vor hjá Dónum,
þessi 60 þúsund króna vinnu-
maður, hefir að því er kunnugt
er ekki neitt gert til þess að fá
Dani til að leiðrétta þetta rang-
læti gagnvart oss.
Hans aðalstarf hefði átt aö
vera að ganga að þvi með oildi
og egg að heimta GrænUnd strax
opnað fyrir hinum réttu eigendum
landsins, eftir þvf sem þörf þeirra
krefur. f staö þess gerir hann
ekkert í þessu máli. En situr
vei/lur og sumbl, fímbulfambar
um velvilja Dana f vorn garð,
og hið ágæta samband land-
anna og reynir að láta Iíta svo
út, að alt sé i himnalagi og vér
megum vera Dönum þakklátir
fyrir alt, jafnvei að fá þá ánægju
að mega afsala þeim fuliu jafn-
rétti yfír öllum gögnum og
gæðum landsins fyrir fullveldis-
gyllinguna dásamlegu!
Niðingsverk Dana, að hindra
oss frá að stfga fæti á jörð
feðra vorra á Grœnlandi, á að
verða öllum þjóðum kunnugt.
Það á að verða Dönum til
smánar og svívirðingar að níð-
ast á þeim sem minni máttar
eru, jafnvel þó það séu bara
fsiendingar.
Smáregi8.
Óhreinskilni og tvöfeldni má
hiklaust telja verstu pólitískn
syndirnar — mætti segja, glæpina.
Árangur mála er kominu
nndir því, að þeir, sem með
þau fara, sýni trúmensku við
hugsjónir, bugsjónir, sem eru
svo skýrlega afmarkaðar orðnar
og samgrónar skilningi þeirra
og hjarta, að þær eru orðnar
þeirra annað eðli. Verði hug-
sjónir óskýrar i hugum manna
og trúmenskau við þær kvikul,
verður afleiðingin óstjórn og
ósigur.
(Times Weehly 1921).
Fögur list verður til, þegar
hönd, höfuð og hjarta manns-
ins verða samtaka.
J. Rurkin.
Náttúran er aldrei skýrt af-
mörkuð en þó aldrei sviplaus;
hún er ávalt leyndardómsfull,
en ávalt stórauðug. Þú sérð
ávalt eitthvað, en þú sérð
aldrei alt.
J. Ruskin.
Verið eigi illgjarn í garð
nokkurs manns, berið bróður-
hug í brjósti til allra manna,
verið staðfastir í því sem rétt er.
Lincoln.
Prentsmiðjan Gutenberg.
154
hann væri að setja í sig hörku, til þess að geta kannast við
vanmátt sinn.
— Eg vildi óska að við gætum gift okkur þegar i stað!
En þvi íniður sé eg engin úrræði til þess að svo komnu. Tvö
árin verð eg að vera enn á sjúkrahúsinu, og að því loknu
er um að gera að skapa sér sjálfstæða stöðu sem læknir.
Þar að auki hvíla á mér námskuldir.
Hann tók sér ákaflega nærri, að verða að játa fátækt sína.
Það var i algerri mótsögn við sjálfstraust hans, að ekkert
skyldi skorla annað en peninga til þess að vera fær um að
stofna heimili, þótt hann væri nú upp á sitt hið besta, og
unnustan væri honurn vis. Hann hataði peninga og það vald
sem í þeim var fólgið, þar sem honum voru altof kunn lam-
andi áhrif þeirra, og leiddi í huga sér, hve mörgum sá þrösk-
uldur var í vegi, líkt og honum sjálfum.
Hún lagði hönd sína á hans hönd, brosti við honum, og i
brosinu var falin hughrcysting.
— Við eigum nú hvort annað til að byrja með. Er ekki
full sæla i því einu fólgin að vita, að við eigum hvort annað?
— Það getur verið fullnóg um stundarsakir, en brátt
vaknar þráin eftir meiru, mælti hann þungbúinn, og tók þétt
i hönd henni, er nú var mjúk og lipur eftir að starfinu
hafði verið af henni létt.
— Við þurfum ekki að bíða svo lengi, kastaði hún fram.
Hann þagði við, og grunaði, hvað hún mundi segja.
— Faðir minn er auðugur, og gefur mér alt, sem eg bið
hann um.
— Þegar þú ert orðin min kona, þá er það eg, sem þú átt
155
að sækja til alt, er þú þarfnast, svaraði hann með áherslu
og sjálfsþótta, og kysti á hönd henni með þeim ákafa, er
bar vott um drotnandann, sem tilbiðjandann.
— Faðir minn mundi fúslega greiða skuld þína og leggja
okkur vissa upphæð árlega, mælti hún feimnislega, af þvi
að hana grunaði, að slíkt mundi ekki falla honum vel í geð.
— Þegar þú mælir svo, gæti eg nærri trúað því, að þú
þektir mig ekki.
Hún roðnaði, svo sein hún ineð þessu hefði orðið fyrir á-
vjtum.
— Mér er ekki þaniV veg farið, að eg gæti lifað af eign-
um konu minnar og enn siður af eignum tengdaföður mins.
Hvað henni þótti vænt um þetta karlmannlega sjálfstæði
hans. En engu að síður fanst henni þó hann vera nokkuð
þrár, að vilja ekki líta hlutlaust á málið.
— Þegar við erum gift, eigum við alt í félagi. Hverju
skiftir það þá, hvað mikið eða Iítið hvort okkar leggur lil
húsins? svaraði hún.
— Við gerum kaúpmála, er við giftumst, þann veg, að
alt sem þú ált eða munt eignast verður þín eign.
— En hví þá það, Vilhelm, spurði hún í bænarróm.
— Af því að eg vil svo vera láta.
Hann hafði lagl handlegginn á hné henni, þar sem hann
sat lægra en hún á klettastallinum. Hún fann, hve vöðvarnir
herptust saman, er hann krepli hnefann ósjálfrátt.
Hana grunaði, hvað hann væri um að hugsa, og hcnni
varð þungt fyrir brjósti. Mjúklega lagði hún hönd sina á
kreptan hnefa lians, og strauk blíðlega um hana, til þess að