Brautin - 26.04.1929, Blaðsíða 1
Ritst jðrar:
Sigurbjðrg Þorláksdóttir.
Slmi 138S.
Marta Einarsdóttir,
Sfmi 571.
Brautin
Otgefendur:
Nokkrar konur í Reykjavfk.
Símit 491.
Afgreiðslan er á Lokastfg 19.
Sími 1385.
1. árgangur.
Föstudaginn 26. april 1929.
42. tölublað
Afnám lyfjatolla.
Siðan Brautin flutti hinar at-
byglisverðu greinar um »Lyfja-
búð Sjúkrasamlagsinsa og »At-
hugasemd við Lyfjabúð Sjúkra-
samlagsinsa. hefir komist binn
mesti skriður á það mál, að
reyna að koma þegar i stað á
lækkun lyfjaverðs.
Er eugiun vafi á þvi, að Braut-
in á sinn mikla og góða þátt í
því, að þetta nauðsynjamál er
nú komið fyrir alvöru á dag-
skrá þjóðarinnar og er nú fylgt
með athygli af allri alþýðu
manna.
Hr. alþm. Jón Baldvinsson
bar fram á þessu þingi tillögu
um rfkiseinkasölu á Iyfjum.
Hafði hr. landlæknir Guðm.
Björnsson stutt málið með »áliti«
sinu, en Læknafélag íslands og
og Lyfsalafélagið lögðu á móti
því, var frumvarpið því felt með
svohljóðandi dagskrá frá Jóni i
Stóradal:
»{ trausti þess að ríkisstjórn-
in láti fara fram endurskoðun á
núgildandi lyfjataxta og athuga
hver ráð muni vænlegust til
þess að lækka verð lyfja fyrir
almenning, tekur deildin fyrir
næsta mál á dagskráe.
Eins og lesendum Brautar-
innar mun í fersku minni, varð
deila milli hennar og hr. lyf-
sala Stefáns Thorarensen um
lyfjataxtann, þótti lyfsalanum
það rangt hjá Brautinni að lyfja-
taxtinu væri of hár.
Nú er komið fram álit sjálfs
Læknafélags Rvikur, um þetta
atriði og styrkir það mjög mál-
stað þann, sem þetta blað hélt
fram. Álitið segir svo: »í vor-
um augum er það mergur máls-
ins, að unt sé að fœra hið afar-
háa lyfjaverð niður og gefa út
sanngfarnan lyfjataxta. Einka-
salan heflr þann kost, að stjórn-
in fengi fulla vissu um inn-
kaupsverð, og gæti samið taxt-
ann eftir því, en nú mun hann
eamlnn að mestu leyti i blindni
eftir danska lyfjataxtanum. Oss
virðist þó, að heilbrigðisstjórn-
inni ætti ekki að vera það of-
vaxið, að vita um sannvirði lyfja,
með því skipulagi, sem nú er,
annaðhvort með því að fá að
rannsaka innkaupsreikninga
Iyfjabúðanna eða með því að
leita upplýsinga frá útlöndum,
að svo miklu leyti, sem reikn-
ingar lyfjaverslunar ríkisins
hrökkva ekki til þess að vita
um verð á öllum lyfjategunduma.
Það virðist engum vafa und-
irorpið, eftir lestur þessa álits,
að Læknafélaginu þykir lyfja-
taxtinn of hár, og saminn eftir
slæmum heimildum.
Það sem Brautiu nú vill sér-
staklega benda á til Iækkunar
á lyfjum er að afnema nú þegar
alla tolla af lyfjum, hverju nafni
sem nefnast, og þar á meðal
láta alt áfengi, sem til lyfja-
blöndunar fer alveg álagningar-
laust af rikinu. Þetta gæti nokk-
uð lækkað verð lyfjanna, eftir
þvi sem best verður skilið af
grein hr. Stefáns Thorarensen.
Petta vill Brautin benda stjórn-
inni á og væntir, að fá þegar
framgeugt.
En aðal-tillaga Brauiarinnar
i sjúkramálunum er og verður
almennsjúkrasamlagsskyldafyrir
efnalaust og efnalítið fólk.
Þegar hún er fengin er fá>
tæklingunum trygð góð aðstaða,
þegar sjúkdómar og heilsuleysi
steðjar að, eftir þvi sem föng
eru á nú.
Um þetta merka mál hefir
enn enginn skrifað af velvilja
og skilningi á kjörum fátæklinga
nema þetta blað, en nú er von-
andi, að sem flestir fari að veita
því eftirtekt og ljá því fylgi sitt.
Við gerum aldrei eins vel og
vera ætti við þá, sem sjúkir eru
og fátækir, en mannuðarstefna
kvenna er þó smátt og smátt að
ryðja sér til rúmi hér á landi og
hún á marga góða fylgismenn,
sem betur fer, þó sumir þeirra
vilji ekki láta mjög á sér bera
opinberlega, en reyna frekar að
vinna sem mest i kyrþey.
Efnaverðmætl mannilm.
Maður sem er 150 pund er
tæplega 27 króna virði ef selja
ætti hann eftir markaðsverði.
Efnin í honum eru þessi: fosfór,
kalkefni, eggjahvítuefni og
brennisteinn. Feitin er um 9
króna virði, járnið naumast nóg
í lítinn nagla, sykur og salt of-
urlitið, kalk aftur á móti svo-
mikið að kalka mætti veggi á
meðal hænsnahúsi, fosfór nægði
i 2200. eldspitur, magnesium
væri nóg til að skrautlýsa leik-
svið einu sinni og eggjahvitu-
efnið samsvaraði um lOOeggjum.
raaBæaEæaEaBææœasEsraæraBaBasESBææra
m
Therma
landskunn
rafurmagns-straujárn
hafa lækkað mikið í veröi.
1 Júlíus Björnsson,
Islenska lúsin.
Einn yngri rithöfundanna is-
lensku hefir ritað mikið nm ó-
þrifnað lslendinga.
Hafa margir reiðst greinum
hans af því þær hafa verið all-
hvassyrtar og haröorðar og
nokkuð hrokakendar.
Eigi virðist ástæða til að reið-
ast æskumönnum, þó þeir séu
nokkuð heitir og ákafir, þegar
þeir leggja út i baráttu gegn
þvi, sem þeim fínst þjóðinui sé
mjög til ámælis og skaða, og
þó þeir séu nokkuð háværir og
dálitill sjálfbirgingsskapur iþeim
og ofsi.
Æskan er svo óþolinmóð og
fjörmikil. Henni finst eldra fólk-
ið taka svo litið tillit til sinna
tilfinninga og sinna dóma, að
hún megi til með að brýna dá-
litið raustina og tala all digur-
barklega, et henni á að verða
nokkuð ágengt með áhugamál
sin.
En vér sem erum fullorðnir
megum ekki taka þetta mjög
óstint upp fyrir unga fólkinu.
Fökkum hamingjunni fyrir
það að æskan er fjörmikil og
vill berjast af kappi fyrir því,
sem hún telur rétt vera, og sækja
fast gegn því, sem henni þykir
miður í fari þjóðarinnar.
Daufur æskulýður, hugsjóna-
laus og baráttudeigur er mesta
hrýgðarmynd, og megi æskan
ekki hafa trú á kraft sinn og
hlutverk sitt og berjast af móð,
fyrir sinum tilfinningum og sín-
um skoðunum þá eignumst vér
heldur aldrei tápmikla, þrosk-
aða fullorðna menn, heldur
gungur einar og áhugaleysingja.
Þvi sá, sem kúgar æsknlýð-
inn eða dregur kjark og trú úr
honum, hann veikir einnigkraft
og trú og áhrifalöngun þeirra
sömu manna, þegar þeir eldast.
Það er altaf leiðinlegt og við-
kvæmt mál að tala um óþrifn-
að okkar Islendinga. En þvi
miður er ekki hægt að komast
hjá þvi, þvi hann er nokkuð
mikill á sumum sviðum. Og
úr honum verður ekki bætt
nema að sé fundið og nokkurt
aðhald haft um að breytt sé til
hins betra.
Það, sem Brautin nú vill
minnast dálítið á, er íslenska
lúsin.
Lúsin er tvimælalaust vottur
um óþrifnað. Hún er þvi miður til
á mörgum heimilum hér á landi,
bæði i kaupstöðum og til sveita.
Nokkur gangskör hefir verið
gjörð að því hér í barnaskóla
Reykjavíkur að reyna að eyða
henni, en furðu lífseig virðist
hún samt vera, þetta er eðlilegt
þvi þó barn frá lúsaheimili sé
hreinsað, er það gagnslitið ef
lúsinni er ekki útrýmt alveg af
heimilinu, því annars fær barn-
ið hana brátt aftur.
Sumir munu ef til vill halda,
að það sé helst hjá fátæka fólk-
inu, sem lúsin heldur sig, en
svo er hvergi nærri altaf. Marg-
ar fátækar konur eru svo þrifn-
ar, að þær halda börnum sin-