Brautin - 07.06.1929, Blaðsíða 1
Ritstjórar:
Sigurbjörg Þorláksdóttir.
Sími 1385.
Marta Einarsdóttir.
Simi S71.
Brautin.
Útgefendur:
Nokkrar konur f Reykjavík.
Simi: 491.
Afgreiðslan er á Lokastíg 19.
Sítni 1385.
1. árgangur.
Föstudaginn 7. júní 1929.
48. tölublað.
Hrakmenni þjóðarinnar. Þrasíalunóur
Yerstir við heilsubiluð gamalmenni, ekkjur
og munaðarleysingja, kaupnlðingar gagnvart
konum og lægstu starfsmönnum ríkisins.
Siðgöfgisstefnan þjóðarnauðsyn
Það þing, sem nú hefir verið
háð sýnir oss betur en alt annað,
hve lágt stefnir fyrir sumum full-
trúum þjóðarinnar. Hve biýn
nauðsyn ber til þess, að ný stefna
komi fram, sem hrekur burt af
þingi voru þá menn, sem litils
meta mannúð og siðgöfgi, og
sem harðastir eru og nánasar-
legastir, þegar þeir eiga í hlut,
sem bágast eiga.
Á siðasta þingi var borin fram
af kvenfulltrúanum tillaga um
að hæþka að dálitium mun
styrk til gamalmenna.
Af öllum réttlátum mönnum
er þetta talið alveg nauðsynlegt
mál, sem enga bið þolir. Flutn-
ingsmaður tillögunnar vildi auð-
vitað hafa hækkunina mikið
meiri, en þorði alls ekki að
fara á stað með það nú, af því
hún veit hve margir þingmenn
eru andvigir þvi að gamalmenni
vor fái að lifa við viðunanleg
kjör. Þess vegna ber hún fram
hækkun eins lága og hún telur
hægt að koma fram strax.
En hvað skeður? Hækkunin
er feld. Gamalmenni eiga enn að
lifa styrkvana eða þvi sem næst,
jafnvel hin allra minsta glaðning
má alls ekki ná fram að ganga.
Slikt framfeiði sýna engir, nema
hrakmenni, við þá, sem búnir
eru að þræla sér út alt sitt líf
fyrir land og þjóð, en alt af
verið goldið smánarlrga fyrir
vinnu sina og hafa þvi ekkert
þegar ellin þyngir að og heils-
an bilar.
Hverjum stóð Alþingi nær að
hjálpa en þessum? Myndi það
hafa orðið ísl. þjóðinni til tjóns
þó þetta hefði fengið fram að
ganga? Ekki er það sennilegt.
En hitt var meira um vert, að
með því að fella þessa sjálf-
sögðu styrkaukningu gamal-
menna vorra, voru lökustu þing-
fulltrúarnir að þjóna sinum
meðfædda smásálarskap og sið-
leysi.
Hvað eftir annað he^r Brautin
verið að brýna það fynr Alþingi
var opnaður 1 júní.
Elín EgiIsdóttir.
Nei þá hefði heyrst hljóð úr
horni. Pá hefði málið verið sótt
með krafti og festu. Þa hefði
þingið tekið alvarlega i taumana.
En þegar það eru bara nm-
komulitlar konur, sem i hlut
eiga, þá má dómsmálaráðherra
leika þær eins grátt og hann
vill. Þingið þegir.
Slfk er saga siðspillingar á
háu stigi.
Siðgófgisstefnan vill útiýma
henni og það skal verða gert
svo rækilega að hrakmenmn fái
sinn þjóðardóm áður líkur.
Meðferð þingsins á láglauna-
mönnum rikisins er hin grimm-
asta.
Sumir þeirra, svo sem síma-
þjónar, póstmenn, barnakenn-
arar o. s. frv., eru svo lágt
launaðir, að þeir eiga mjög
erfitt með að draga fram lffið,
einkum ef um fjöiskyldumenn
er að ræða.
Hörð kjör þeirra verða þeir
að láta koma niður á börnum
sinum og spara jafnvel við þau
holla fæðu og góða fbúð, af
því rikið tímir ekki að iauna
þeim sómasamlega.
Þingið þegir við þessu. Pað
eru bara smámenni í þeirra
augum, sem i hlut eiga, þess-
vegna má forsmá þá og fyrirlíta.
Það er sama sagan aftur.
Grimdin og mannúðarleysið,
sem er því ánægðara, því ver
sem það getur farið með þá,
sem ekki geta möglað eða beitt
hörðu.
það er hin kalda eigingirni,
að styrkja fátækar ekkjur og
munaðarleysingja.
Hver greinin eftir aðra hefir
birst hér i blaðinu um þetta mál.
Nauðsyn þess er einnig öllum
kunnug. Og þó steinþegir þingið.
Hvað á þessi þögn að þýða? Er
bún af góðum toga spunnin?
Fjarri fer því. Þingmenn eyða
dögum saman í það, að halda
langlokuræður um einskisverð
mál, en eitt allra mesta mann-
úðarmálið, bætt kjör ekkna og
munaðarleysingja, fær að hvíla
algjör þögn um.
Konur hafa reynt dálítið að
bæta úr þessu Ijóta framferði
þingfulltrúanna.
Þær hafa reynt að safna
skýrslum um afkomu margra
fátækra ekkna og munaðar-
lausra barna.
Þetta, sem hefði átt að vera
skylduverk stjórnar, þings og
hagstofunnar, verða konurnar,
þessar sem ekki mega skifta sér
af stjórnmálum, að taka i sinar
hendur og reyna af litlum kröft-
um sinum að vekja hina sof-
andi þingfulltrúa til umhugs-
unar um.
Enn er sigurtfmi þeirra þing-
manna, sem verst vilja láta fara
með ekkjur og munaðarleysingja.
Enn hrósar mannúðarleysið og
samúðarleysið happi yfir að geta
pfnt þá, sem bágt eiga.
En siðgöfgissefnan er að brjót-
ast fram smátt og smátt, og þá
mega þeir setja ofan, sem nú
stæra sig mest af sviðingsskap
sinum við þá fátækustu og
aumustu.
Eitt eftirtektaverðasta í fari
þingmanna sumra er hin á-
striðufulla kauplækkunarbarátta
þeirra gegn konum.
Allir kannast viö meðferð
þingsins á launaliækkun ljós-
mæðra.
Kaup þessara kvenna er svo
Iágt, að vart er viðlit að fá góðar
ljósmæður í sum héruð af þvi
þær vilja ekki starfa við eins*
afar-lágt kaup og nú er boðið.
Hvað eftir annað hafa þær far-
ið fram á hækkun, en þingið felt.
Sömu þingmenn, sem hvað
harðastir eru, gegn þvi að Ijós-
mæður fái nokkurnveginn sæmi-
leg laun, voru hvað ákafastir i
að hækka gífurlega laun for-
sætisráðherra, sem voru þá
sæmileg áður.
Aldrei sést óréttlætið betur en
einmitt i þessu.
Aldrei kemur glöggvar fram
ranglætis-ástriðan. Viljinn til að
sleikja sig upp við þá, sem
völdin hafa, en fyrirlfta kröfur
þeirra, sem lágt eru settir.
Slik er framkoma allra hrak-
menna.
Kunnug er einnig hin smán-
arlega kauplækkun dóms-
málaráðherra við hjúkrunar-
konur vorar. Þær einar eru
teknar út úr og kaup þeirra
lækkað alt í einu um þriðjung.
Þingið þegir við þessu ó-
drengilega Ýerki ráðherrans.
Verki, sem getur haft hinar
verstu afleiðingar fyrir alt kaup-
gjald kvenna, ef fram nær að
komast.
Það á að gera konurnar að
efnalausum vesalingum, sem rétt
hafa í sig og á, meðan heilsan
er góð, en verða svo fyrirlitnir
sveitarómagar þegar heilsan
bilar eða ellin færist yfir þær.
Hér þegir þingið. Hér er ekki
hálaunaður forsætisráðherra,
sem á í hlut, eða hinir hæst-
launuðu starfsmenn ríkisins,
sem dómsmálaráðherra er að
svifta þriðjung launa þeirra.