Eyjablaðið - 12.12.1926, Blaðsíða 1

12. desember 1926
„Eyjablaðið" Símnefni: „Eyjablaðið“
Talsími 160. Pósthólf 113. Utgefandi
Vorkamaunafjolagið „Drífandi11 Veet-
mannaeyjum. Ritstjórn: ísleifur Högna-
»on, Haukur Björnsson og Jón B,afns-
•on. Kemur út hvern suanudagsmorgun
Kostar kr. 1.60 um ársfjórðunginn 7
Málgagn alpýðu
í Yestmannaeyjum
1. árgangur ~ Tbl. 15
krónur. út um land. A.nglýsingavarð
1 króna sentimeterinn eindálka. Smá-
auglýsingar tiu aura orðið 60 auar
stofngjald. Afgreiðsla blaðsins er ’á
Heimagötu 20 (Carlsbergi) Sími 160
Prentao í prentsmiðju Quðjónabræðra
— — Vestmannaeyjum — —
Rjettur:
Tímarit um þjóðfjelags og menn-
ingarmál ritstjóri Einar Olgeirsson.
Eitt af þvíj sem leggur einna
mestan skerf til, að halda uppi
andlegu lífi þjóðanna, á hvaða
tíma sem er, eru blöð, bækur og
timarit.
fgBlöðin eru vanalega full af dægur
þrasi, og geta því ekki fest sig
nógu einlæglega við ýms viðfangs-
eíni, sem efst eru á baugi hjá
íólkinu.
Bækurnar, eru altaf eða oftast
nær einskorðaðar við eitthvað sjer
stakt efni, (jöldinn kaupir þær ekki
og les þær ekki. Þéir eiu aðeins
fyrir þá fróðleiksfúsu.
Tímaritin eru að því leiti ólík
þassu tvennu sem hjer að framan
er talið, þau eru marghæf, ekki
einskorðuð við neitt sjerstakt,
heldur fjalla þau í flestum tilfell-
um um alt og alla, land og höf
himin og jörð, allskonar fróðleik
gamlan og nýjan. Fjöldinn kaupir
þau og Jes þau.
Hjer á landi hafa komið út, ýms
tímarit, sum eru nú yfir aldar
gömul.
Fjöllesnustu tímaritin sem nú
eru gefin út hjer á landi munu vera
„Eimreiðin" og „Iðunn". Enda
hafa bæði þessi tímarit verið
hingað til skemtileg mjög og að-
gengileg fyrir fjöldann.
Undanfarin 10 ár hefir komið
út á Akureyri lítið tímarit „Rjett-
ur“. Ritstjóri þeas hefir verið
Pórólfur bóndi Sigurðsson í
Baldursheimi.
Rjettur hafði einskorðað sig
mjög við landsmál og hallast tölu-
vert að þeirri steínu í landsmál-
um sem nefnist Georgeismi.
Síðastliðið sumar /ór það að
kvisast að einhver breyting væri
i aðsigi viðvíkjandi Rjetti. Það
heyrðist að Þórólfur Sigurðsson
mundi jafnvel láta aí ritstjórninni,
60 við mundi taka Einar Olgeirs-
son kennari við Gagnfræðaskólann
á Akuteyri.
Pað ljek möigum forvitni á að
sjá það tímarit sem Einar Olgeirs-
son væri ritstjóri að.
Hann vai orðinn þjóðinni nokk-
uð kunnur af bók sem hann
reit 1925, um hinn heimsfræga \
franska uppeldisfrömuð Roussou. 1
Rousou haíði fengið í öllum blöð-
um landsins ágætisdóm og þar fór
orð af að Einar Olgeirsson væri
einn af allra bestu rithöfundum,
sem þjóðin ætti nú völ á.
Nú er „Rjettur" kominn út,
stækkaður í nýjum fötum og nýr
að efni.
Og vonirnar um innihaldið, ljetu .
sjer alls ekki t.il skammar verða. j
Eldurinn, krafturinn, listin sem
logar úr hverri setningu ritsins,
heldur lesandanum föstum. Þegar
hann hefir tekið bókina í hönú,
mun hann tæplega sleppa henni
fyr en að hafa lesið hana til enda.
Efnið hefst á kvæði eftir Davið
skáld Stefánsson frá Fagraskógi. '
Kvæðið heitir: Hrærekur konungur
í Kálfskinni. Fað er um fallinn (
konung, sem neyða átti til að taka j
kristna trú. Kvæðið er snildarleg j
lýsing á æfi blinda uppi eistarmanns j
ins og ömurlegum æfilokum hans í
moldarkofa.
jErlendir menningarstraumar1 eftir
ritstjórann, er snildargiein mjög
vel skrifuð og Ijós. Um leið og
krafturinn og áhuginn, fyrir nýjum
þroskandi stefnum, sem höfundur-
inn hefir að flytja, logar út úr
hverri línu, deilir hann hart og ó
þyrmilegar á aldargamlar kreddur
og siðvenjur íhaldssinna. Hristir
hann fast stoÖir gamla tímans
svo brestur og brakar í.
Næst koma smásögur, eítir danska
skáldið, heimsfræga, Martin Anders-
son Nexö, er þar hart deilt á auð-
valdsskipulag nútímans. Fordæmir
skáldið þar þessa stjórn einstak-
linga sem riðja fjölda úr braut
en gína sjalfir yfir gróðanum af
striti hans. Sögukaflinn heitir „Auðu
sætin“.
Kvæðið eftir Ólaf Stefánsson
„Úthýsing" er gott og vel kveðið,
er það ádeila á skipulagið, gremja
yfir hlutskiti þeas, sem úthýst er,
er hún þunga undiralda kvæðisins.
Ólafur Stefánsson er efnilegt skáld,
nókkur kvæði hans hafa byrst i
Alþýðublaðinu og vakið mikla at-
hygli ljóðelskra manna.
„íslensk lýðrjettindi í hættu"
er öntiur grein ritsjórans. Lýsir
hann þar ’ stjórnsemi íhaldsins á
öllum sviðum og hvílíkur trafali
íhaldið er yfirleitt í baráttu
mannkynsins fram á við.
„Yfir eyðimörkina" er kafli úr
stólræðu eftir sjera Gunnar Bene-
diktsson próst að Saurbæ.
„Kommunisminn og bændurnir11
heitir mjög góð grein eftir Bryn-
jólf Bjarnason cand. phil. Sú grein,
á áreiðanlega erindi til allra sem
hugsa um þjóömál af einhverri
alvöru og rjettsýni. Einkum á hún
erindi til bændanna.
„Frá Rússlandi" heita tvær
greinar, önnur skrifuö af Hendrik
J. Ottóssyni.
Margt fleira gott og gagnlegt er
í ritinu t. d. ritsjá, kaflar um ýms
stórskáld, kafli sem ritstjórinn
skrifar og nefnir „Hetjur" Ritsjá
ofl. ofl.
Fað er enginn spádómur, heldur
bjargföst sannfæring þess, sem þessa
grein ritar, að Rjettur verði eftir
1—2 ár orðinnn lang víðlesnasta
tímaiit á landinu.
Eftir að hfa lesið önnur íslensk
tímarit nokkur undanfarin ár, og
lesa svo Rjett núna, þá gleymir
maður alveg að hin gömlu sjeu
til.
Hafi útgefendur þakkir fyrir rit-
ið. Pað væri óskandi að þessi byrj-
un gæfi gott framhald.
„Jeg heilsa með gleði vagninum
þeim,
sem eitthvað í áttina lýður“.
r. >S. n.
Rafstöðin.
Að jeg fór að vitna í þennan
„Gula pjesa", var af þeim ástæð
nm að jeg heyrði að tónninn í þess-
um rafstöðvargreinum G. Ó. er
líkur og i pjesanum, mikið af leið-
inda lopaþvælu og raarg upptugnar.
Allar greinar G. 0. um rafstöðv-
arreikningana, hafa því verið einskis
virði til þess að upplýsa malið eða
lagfæra reikningana, þó held jeg
að tvær síðustu greina.i hans sjeu
einna lakastar, ef annars er hægt
að gera nokkuð upp á milli þeirra.
Af þessum tveimur síðust grein-
um G. 0. er sú fyrri um upphæð
sem alls ekki er til í reikningun-
um, og mikið af síðari greininni
er endurprentun á endaleysum úr
fyrri greinum hans.
Uppistaðan í skrifum G. 0. hefir
að líkindum átt að vera, að allir
rafstöðvarreikningarnir væru skakk.
ir og stöðin sjálf niðurnýdd, svo
er allskonar hofuðórum vafið inn-
anum þettað, sem ekki frekar eru
snertandi rafstöð eða reikninga
hennar, heldur en eitthvað annað.
Fað er því algerlega útsjeð um
það, að hversu mikið sem G. 0.
stritast við að lengja þessa voð
sína, að þá verðurhún aldref svo úr
garðigerð, að hann geti með henni
hulið nektsína í þessn|rafstöðvarmáli,
og hefði G. 0. þó manna síst Att að
vera slíkt ætlandi að geta ekki
eða vilja ekki skýra rjett frá öllu,
því hann hefir víst manna lengst
verið í rafnefnd og oft og einatt
jafnframt formaður nefndarinnar,
og þá í þeim tilfellum tvígildir i
nefndinni.
Samt sem áður þótt aðstaða
G. 0. til málsin sje hin ákjósan-
legasta til að geta skýrt frá öllu
sem best og rjettast, þá hefir bon-
um samt þóknast að hafa enda-
skifti á flestu. Fað lýtur út fyrir
að þessi ranga frásögn hans, sje
honum hagkvæmari til þess að ná