Eyjablaðið - 01.01.1927, Blaðsíða 1
1. órgancjur - TÖ. 16.
ur árgangurinn út ura land A-Uglýsinga-
verð 1 króna sentimeterinn eindálka.
Smáauglýsingar tíu aura orðið 50 aura
stofngjald. Símar: Ritstjórinn 86. Prent-
smiðjan 160. Box 113.
— Prentsmiðja Eyjablaðsins —
EYJA
1. janúar 1927
lltgefandi „Yerkamannafjclagið Dríf’’
and.i“ Yestmannaeyjum. Ritstjóri. Vilhj.
S. Villijálmsson. Til viðtals daglcga
Vestmannabra-it 3. Blaðið kemúr út
hvern sumnudagsmorgun. Kostar kr. 1.50
um ársfjórðunginu innanbæjár. 7 krón-
Málgagn alpýðu
! Yestmannaeyium
eö þesBU blaði tektir
Vilhjálmur S. Vil
hjálmsson við ritstjórn Eyjablaðs-
ins. Þegar í byrjun er „Vekamanna-
fjelagið Drífandi" fól okkur að ann.
ast. útgáfu og ritstjórn blaðsins,
ákváðum við að stjórna blaðinu
til áramóta, en til þess tíma skyldi
skygnst eftir manni sem gæti tek-
ið við ritst jórninni, eftir þann tíma.
Vilhj. S. Vilhjálmsson hefirí undan-
farin ár starfað í verkalýðshreif-
ingunni í Reykjavík, verið starfs-
maður við Alþýðublaðiö og hver-
vetna hlotið traust manna. V. S. V.
er maður af alþýðustjett enda
skilur hann líf hennar mjög vek
Við felum honum ritsjórnina
með þeirri vissu að honum takist
að auka blaðinu traust og fylgis
meðal þbirrar stjettar sem það
heflr ásett sjer að st.arfa fyrir.
ísleifur Högnason
Jón Bafnsson
Haukur Bjórnsson.
„Farmurinn var
válrygdur“.
Skip ierst með allri áhöfn á
gryningunum fyrir utan Mýiar.
E’ar er engrar miskunnar að væuta.
Engin veit, hvað margir hafa
látið lífið á mannskaðasviðunum
utanvert við Mýrarnar. Fyrir hjer-
ubil 20 árum hvoldi þar skipi, er
var að koma frá Danmörku. Skip-
verjar fórust allir. Þar fórst „Sophie
Wihtley" oS „Emily" hörmungar-
nóttina dimmu 1906. Fyrir nokkr-
um árum sást danskt timburskip
fara þar upp með neyðarmerki.
Mótorbáturinn „Guðrún" fórst þar
og nú fisktökuskip. í*etta allt hefir
gerst siðustu tuttugu árin og mun
víst meira.
Ekkjur og munaðarlaus börn
grátá, mæður, feður og systkini
gráta.------„Djúpir eru Islands
álar“, en ekki eru þeir þó hættu-
^legastir. Grunnmiðin hafa orðið
fleirum að fjörtjóni.
Hvað stoða hreystiorðiu, er sorg-
in og örvæntingarmyrkiið eru
annarsvegar? Hvað eru fjármunir
og full skip fiskjar, þegar skipið
liðast sundur og inn fellur sjór
kolblár?
Hvað er sól og sumar, þegar
lungun fyllast söltum haflegi og
síðustu stjórnurnar tindra þeim i
andlit, er berst vonlausri baráttu
við dauðann?------Dýpra og dýpra
niður í „gullkystu Islands".
Grátur og sáran ekka þeirra, sem
frjetta að fyrsta líkið hafl rekið á
Mýrum — þá sorg — þá örvænt-
ingu — hugsunin um hinn deyj-
andi, er reynir að halda sem lengst
lofti í lungunum. Fá engin hugg-
unarorð kæft
Kaldur er sjórinn viö Island í
desembermánuði — tilfinningar-
laust er þangið, sem hringar sig
um líkin — kaldar eru frjetta-
klausur blaðanna, er þau skýra
frá frjettinni.
En — „farmurinn var vátrygður“.
Hrópandinn.
Eugene Wictor
Debs.
Látinn verkalýðsforingi.
Miðvikudaginn 20. október s. 1.
ljest í Cicagó í Bandaríkjunum sá
maður sem oft hefir verið nefnd-
ur „faðir amerískrar verkalýðs-
hreifingar" Eugene Wictor Debs.
Yfir 50 ár hefii hann starfað
sleitulaust og trúlega í amerískri
verklýðshreifingu. Hann var blóð-
heitur hugsjónamaður sem aldrei-
vjek frá settu marki. Hann barð-
ist mikið meðal verkalýðsins gegn
því að Bandaríkin tækju þátt
í ófriðnum mikla. Af sinni alkunnu
mælsku og rit3nild, samdi Dabs
ávarp hvar í hann rjeðst á ófriðar-
brask auðvaldsins og hvatti alþýð-
una’til mótmæla og óhlýðni við
herþjónustuna. En það hafði ekki
þann árangur sem Debs hafði til
ætlast. Enda lá þar margt til
grundvallar, m. a. það, að hæg-
fara jafnaðarmenn sem skipuðu og
skipa enn hið svokallaða II. Intenna-
tionale, brugðust gersamlega mál-
stað verkalýðsins og jafnaðarstefn-
unni með því að alstaðar þar sem
þeir gátu því viðkomið í þingum og
annarsstaðar gengu þeir í lið með
íhaldinu til blóðbaðsins og eggjuðu
verkamenn útí stríðið. Er það
óafmáanlegur blettur á þessum lið-
hlaupum sem hvorki Debs eða
aðrir sannir jafnaðarmenn gátu
fyrirgefið. (* Fyrir þetta ávarp sitt
var Debs dæmdur í 10 ára íang-
elsi.
Saga Debs sem verkalýðsforingja
er svo stór og full af viðburðum,
að eigi er hægt að segja hana í
stuttri blaðagrein. J«g vil aðeins
drepa á það helsa í stuttum drátt-
um.
Foreldrar hans höfðu lengi átt
heima í Elsass en fluttu til Ame-
ríku og hinn 5. nóv. 1855 fæddist
Debs í Terre Haute í rikinu Indíana.
Pegar hnn var 15 ára gamall byrj-
aði hann vinnu við járnbrautir og
gekk þá þegar í fjelag járnbrautar-
verkamannanna „American and
Canadian Locomotive and Firmen's
Brotherhood". Árið 1860 var hann
kosinn ritari fjelagsins. Pairri stöðu
(, Bamt sem áður hrópa þessir
menn, að þeir vilji berjast fyrir
jafnaðarsteínunni og ýmsargóðar sál
ir trúa þeim í einfeldni og búast við
góðu úr þessari átt. Þeir athuga það
ekki að „aldrei koma dúfur úr
hrafnseggi “.
fylgdi einnig það að vera gjald-
keri fjelagsins og ritstjóri að mál-
gagni þess. í þessari stöðu vann
Debs af frábærum dugnaði. Fjöldi
nýrra fjelaga voru stofnuð fyrir
hans tilverknað og fjárhagur fje-
lagsins batnaði stórlega.
Árið 1893 var stofnað allsherjar*
járnbrautar—verkamannasamband.
„American Railway Union“ Debs
var kosinn forseti þess.
í upphafi varð þettað samband
að þola mikla og harða baráttu.
í hinu stórkostlega verkfalli við
járnbrautarfjelögin sýndi Debs ó-
kúgandi þrautseigju og þol.
Með lagalegri aðstoð reyndu vinnu -
kaupendur að kúga verkfallið með
því að dæma það ólðglegt(I) En
Debs og verkalýðurinn ljetu eigi
kúgast að heldur, og hjeldu vwrk-
fallinu áfram, án þess að taka
nokkuð tillit til auðvaldslaganna.
Fjöldi fjelaga í ýmsum iðngrein-
um, gerðu samúðarverkfall. Pannif
svöruðu aðrir verkamen auðvaldinu,
og tóku sjer um leið stöðu við
hlið fjelaga sinna og stjettarbræðra,
sem voru úti í baráttunni.
Afleiðingin af þessu varð sú að
Debs og aðrir verkfallsforingjar
voru dæmdir í 6 mánaða fangelsi
hver.
Þegar Debs kom úr fangelsinu
sagði hann „Jeg fór í fangelsi
hægfara og linur en kem úr því
róttækur". 1 mörg ár eftir þetta
barðist hann sleitulausri baráttu
fyrir jafnaðarstefnunni og sterkari
samtökum meðal verkalýðsins, og
rjeðist með harðneskju gegn auð-
valds- og íhaldsskipulaginu.
Svo kom árið 1914, þegar ófrið-
urinn mikli braust út. Pá samdi
Debs ávarpið sem fyr var getið
og fór í fangelsi.
Eftir að Harding var kosinn
forseti bauð hann Debs náðun, en
Debs svaraði djarflsga að hann
vildi enga náðun fyrir sig, nema
með því skilyrði að allir pólitískir
fangar væru látnir lausir.
Fimm sinnum var Eugene Debs í
kjöriviðforsetakosningar, árin 1904,