Eyjablaðið - 23.01.1927, Page 1
23. janúar 1927
Útgcfandi „ Vei'kamaunafjelagið Dríf-
andi“ Vestmanuaeyjum. Ttitstjóri og
ábyrgðarmaður Villij. S. Villijálmsson.
Til viðtals dagloga Vestmannabrant 3.
Blaðið kemur út hvern suauudagsmorg-
un. Kostar kr. 1.50 um ársfjórðunginn
Málgagn alpýðu
í Vestmannaeyium
1. órganc^ur - T6l. 19.
innanbæjar. 7 krónur árgangurinn út
mu land Auglýsingaverð 1 króna seuti-
.meterinn eiudálka. Smáauglýsingar tíu
aura orðið 50 aura stofngjald. Símar:
Ritstjórinn 86. Prentsmiðjan 51. Box
113. — Prentsmiðja Eyjablaðsins —
„Bjargráðanefndir
Nú eru yfirstandandi þeir tímar,
sem alment eru kallaðir vandræða-
tímar,
Hefir það orð oftlega verið not-
að þegar síður skyldi en nú.
Síðastliðið sumar reyndist til-
íinnanlega tekjurýrt fyrir ailan vinn-
andi lýð.
Var atvinnuleysið orsök þess.
Er það íhugunarveit og einkenni-
legt mjög, að um hásumarið, þeg
ar árstíð er mildust, þegar nátt-
úran skartar best með auðlegð
sinni, þegar hún opnar sem best
hörnum sínum, dýrunum sínar lif-
gefaudi lindir, að á sama tíma
skuli það geta komið fyrir að heil-
ar stjettir manna, æðstu dýra jarð
arinnar, þurfi að há harða og
tvísýna baráttu fyrir brauði sínu
og sinna. Já, svona eru hinir svo-
kölluðu vandræðatímar. Svipað
þessu var síðastliðið sumar hér.
Þetta mun hafa orðið að áhyggju-
efni margra hugsandi manna bæj-
arins, enda fór það að kvisast um
bæinu á miðju sumri, að nokkrir
málsmetandi menn bæjarins væru
farnir að leggja höfuð sín í bleyti,
til að íinna upp ráð bænum til
bjargar.
Þá er lengst hafði hrakið í átt-
ina að sYörtuloftum örbirgðar og von-
leysis, hugðu meae á bveytta og hag-
stæðari vindstöðu sjer til bjargar,
er fregn sú flaug þeim til eyrna.
Fjölmennur borgarafundur var
haldinn og „bjargráðanefnd“ kos-
in, með þeim mönnum sem fólk-
ið treysti. Nú var málið komið í
góðar hendur. Það leið og beið.
„Bjargráðanefndin" vann kapp-
samlega eins og vift mátti búast,
af Ástþór, Jóhanni og Viggó.
í fjörutíu daga og fjörutiu næt-
ur rölti „bjargráðanefndin" berfætt
um eyðimörkina umsetin af for
tölum freistarans. Hún leitaði og
hún fann.
Hún fann það ráð að „spara. “
„ Bjargráðanefndin “ var gædd
eldheitri starfshvöt. Hún hjelt
hvern fundinn eftir annan, brýndi
fyrir fólkinu að nú þyrfti að „spara“
og það svo um munaði, eí alt ætti
ekki að „fara í hundaua".
Sparnaðár ráðsfefnur nefndarinn-
ar gengu aðallega út á það, að
verkalýðurinn ætti betur en að
undatiförnu, að gæta hófs i mat
og drykk, ef útgerðin ætti ekki að
sligast undir þunga hans.
„Bjargráðanefndin" ljet sem hún
bævi útgerðina sjerstaklega fyrir
bjósti.
Fjekk hún þó í fyistu fremur
daufar undirtektir meðal útgerðar-
manna.
Mun það, meðal annars, hafa
stafað af því, að þeim var það full
kumtugt að sjómsnn sem staifað
höfðu við útgerð þeirra undanfarið,
voru eigi ofhaldnir af kaupi sínu,
heldur þvert, á tnóti, sárþurfándi
fyrir hærra kaup og bætt lífskjör.
Einnig lá þeim eigi dulið að eitt-
hvað hafði legið þyngra á útgerð
þeivra en fólkið sem við hana vann,
og sem ftekar mætti spara en lífs
viðurværi sjómannanna.
„Bjargráðanefndin“ taldi nauð
synlegt og óhjákvæmilegt, ef hún
fengi nokkru áorkað, að stofna út
gerðarmannafjelag.
Hún samdi kauptaxta fyrir sjó-
menn, sem hún svo ætiaði útgerð-
armannafjelaginu að samþykkja. og
gjöra að sínum taxta.
Enginn útgerðarmaður skyldi fá
inngöngu í það fjelag nema sem |
játaði sig skuldbundinn tillögum |
bjargráðanefndarinnar í einu og !
öllu.
Útgeiðarmenn setti hjóða er þeir
heyrðu „bjargráðatillögur" nefnd-
arinnar.
Mun hallærisskamturinn sem !
sjómönnum var ætlaður hafa kom- I
ið við rjettlætistilfinningu þeina.
Beygðu þeir því heldur úr vegi
„bjargráðanefndar".
Þegar „bjargráðanefndin" varð
þess vör að útgevðarmenn voru
tregir til athafna, og henni hafði
ekki tekist rneð krafti sannfærandi
orða að blinda augu útgerðarmanna
fyrir eiginhagsmunum sínum og
rjetti sjómannauna, tók hún til
þeli ra ráða sem oft hafa gefist vel,
þegar stóiPaupmannastjettin hefiii
eignast í'hugam.il, sem hún vill
konia í framkvæmd.
Viggó bankastjóri, formaður
nefndarinnar hótaði útgerðarmönn-
um að stoppa útgerð þeirva á kom-
andi vertíð ef þeir ekki aðhýltust
bjargi'áðastefnu nefudarinnar í einu
og öllu.
Þetta hreif.
Með þessum hætti varð „Útgerð-
arniannafjelag Vestmannaeyja" til.
Sjómenn sáu nú hveit stefndi
fyrirþeim. E3eirfundu að „bjargráða-
nefndin“ var ekki fyrir þá. Feir
fundu sig meiri olnbogabörn en
nokkurn tíma áður'. Peir tóku
þá til sinna ráða, gripu það eina
vopn sem verkalýðurinn á, það
vopn sem ekkert auðvaldsvígi stend-
ur fyrir, ef rjett er beitt. Það eru
samtökin.
Þeir stofnuðu Sjómannafjelag
Vestmannaeyja sem þeir nú byggja
á framtíðarvonir sinar.
Eins og sjá má, hefir annað
meira vakað fyrir „bjargráðanefnd-
inni“ en að bjarga bæjarfjelaginu
úr efnalegum voða, enda miðar
staifsemi liennar í nokkuð aðra
átt, sem af er.
Það or ekki kunnugt enn sem
komið er. að hún hafi á nokkurn
hátt bent útgerðarmönnum á leið
til að losna úr okurklóm Edinborg-
ar og banka valdsins, sem nú orð-
ið liggur eins og martröð á útgerð
Eyjaskeggja, heldur þvert á móti
heíir hún leitast við að læsa enn
fastar loppu ósjálfstæðis og aftur-
farar um hendur og háis útgerö
arinnar.
Fyrir hverja hefir bjargráðanefnd-
I in starfað? Ekkifyrir útgerðarmenn,
ekki fyrir sjómenn, ekki fyrir bæj-
arfjelagið.
„Sagan endurtekur sig“. í fyrstu
birtist „bjargráðanefndin" í gerfl
Jjósengilsins til að bjarga bæjar-
I fjelaginu. Nú hefir rás viðburðanna
I og staðreyndanna svift. af henni
sólskinshjúpinum og eftir stendur
Viggó bankastjóri í þykkum vetr-
arkufli. Stormar gagnrýninganna
svifta yfirhöfninni frá brjósti hans,
getur þar að lífca fangamark Edin-
borgarhúsbóndans.
„Til þess ern vítin að varast
þau“. Til þess er mislukkuð bjarg-
ráðanelnd, að víkja henni.
J. R.
Spanska veíkin.
Vjer fórum til hjeraðslæknisins
og spurðum hann um inflúensuna,
sem nú gengur sumstaðar erlend-
is, og nýlega hafa verið settar varn-
iv gogn, af hálfu hins opinbera, og
gaf hann oss eftirfarandi upplýs-
ingar:
Landlæknirsimar 9,þ.m. aðillkynj-
uð itifluensa geysi á Spáni, Suður-
Frakklandi, Sviss og Kristjánssandi
í Noregi. Fyrir þvi er sú bráða-
bitgðairáðstöfun gerð, að eínangra
öll aðkomuskip, þar til liðnir eru
sex sólarhringar, frá þvi það ljet
úr erlendri höfn. Ef allir eru þá
fiískir, má leyfci óhindruð mök við
land. Meðan skipið er í sóttkví má
fetma og affermá, of gerlegt þykir
án þess að skipsmenti hafl nein
smithættuleg mök við landsmenn.
Samkvæmt símskeyti landlækn-
i3 frá 12. þ. m. er engin infiúensa
í Færeyjum. Sóttkviunartími telst
því frá Englandi, Norðurlöndum
eða öðrum lötidum eu Færeyjum.
Botnía kom hingað fyrir síðustu
helgi. Enginn sjúklingur við hing-
aðkomu hennar, en það, þá búið