Eyjablaðið - 19.06.1927, Blaðsíða 3

EYJABLAÐH)
þegar fjandinn hirti verkamennina
Cfytt).
í fyrnúinni i landinu fyrir aust-
an sól og sunnan mána, bjó iðju-
söm þjóð. Veikamennirnir voru
góðir og spaklr menn, sem unnu
frá sólaruppkomu til sólarlags og
frá sólarlagi til sólaruppkomu,
sínkt og heilagt, þeir skulfu í
kuldanum og sultu en voru altaf
ánægðir og næg'isamir. Alt mundi
að eilifu hafa gengið sinn góða og
vanalega gang, ef verkamennirnir
aðeins heíðu verið varkárari. Bar-
na bjuggu líka aðrir menn, eins
og plngar að vera, verksmiðjueig-
endur, atvinnurekendurnir, yflr-
menn og verkstjórar, lögreglu-
menn og fógetar, sem allir voru
umhyggjusamir og nærgætnir. En
þrátt íyrir alla þeirra umhyggju
aemi, leiö varla svo nokkur dagur
að ekki henti einhvert óhappið.
Ýmist flæktust verkamennirnir í
hjólum vjelanna, biðu 'bana við
ketilsprengingar eða loftin í verk-
smiðjunum, sem voru orðin gömnl
og íúin, fjellu niður og jörðuðu
þá tylítir verkamanna, sem undir
þeim urðu. 1 stuttu máli, óhöppin
vildu engan enda taka. Og hverjir
áttu sökina? Vitanlega verkamenn
irnir, sem aldrei kunnu að forða
g|*r og endilega þurftu að troða
sjer þar sem hætta vará ferðum.
— Fjandinn hirði þessa verkakarla,
öBkraði verkstjórinn í bræði sinni
um leið og hann flýtti sjer af stað
tii verksmiðjueigandaus, til þess að
tilkynna honum nýtt. tilfelli.
Öðlingurinn sá hafði ekki mikinn
tíma aílögum, eins og gefur að
skilja, hann var upptekinn í mið-
degisverði með forsætisráðherran-
um. — Fjandinn sæki þá, hrópaði
hann einnig — og farðu strax til
gæslumannsins og láttu hann vita.
— Sama sagan, tautaði gæslu-
maðurinn í skeggið, er hann hafði
heyrt frásögnira. — Fjandinn
sæki þá alla I
Um þessar mundir fór að verða
vart við smá blöð sem gengu milli
verkamannanna. — Hvaðan þau
komu, má sjálfur skollinn vita —
og verkamenniinir tóku að lesa
þessi blöð — hversvegna nokkrum
þeirra skyldi hugkvæmast. það —
það má skollinn vita, en þarna
lásu þeir það, að ástandið í Yerk-
smiðjunum væri ekki það ákjósan-
legasta og þeir urðu órólegir.
Gæslumennirnir komu til að hlera
og þá þögnuðu verkamennirnir.
f*á komu verkstjórarnir til að gera
þá rólega, en verkamenn daufheyrð
ust. Það var blika á lofti. —
— Skrattinn sjálfur hirði þessa
verkakalla.. æpti nú lika lögreglu-
stjórinn, — bráðum fer okkur að
vanta eftirlitsmenn með þessum
skríl.
Loks aumkvaði fjandinn sig yfir
verkameunina og aótti þá alla að næt
urlagi. öll vinna stöðvaðist, enginn
reykur steig lengur upp frá reykháf-
unum, vjelhamrahöggin þögnuðu,
eldurinn undir kötlunum kulnaði
út og hvergi sást neinn verkamað-
ur. Um morgunin vöknuðu verk-
stjórarnir fyrstir, eins og endra-
nær. Beir nudduðu augun, klipu
sig í handleggi og læri og hjeldu
að þeir ræru ekki vaknaðir. Loks
höfðu þeir sig á kreik og flíttu sjer
til verksmiðjueigendanna og sögðu
þeim tiðindin. En þeir voru dauð-
syfjaðir svo snemma morguns,
snjeru sjer til veggjar í rúminu,
hummuðu og sögðu að það væri
yndælt alt saman. Þeger gæslu-
mennirnir, lögregluþjónarnir, lög-
reglustjórinn og forsætisráðherrann
fengu þetta að vita, urðu þeir fegn
ari en frá verði sagt. Það veru
blaðamennirnir einir, sem urðu
hvumsa, slíkt. höfðu þeir aldrei
áður vitað og yíssu því ekkert
hvað þeir áttu að segja. — En
gleðin varð skammvinn. Begar
verksmiðjueigandinn var kominn
á fætur og ætlaði að heimta morg
unverðinn, kom það í ljós að eng
inn var til þess að elda matinn,
enginn til þess að hlaupa eftir
brauði og alt ranghverft og óvið-
unandi. Sá gamli hafói i ónærgætni
sótt þjónana, sendisveinana og bak
arana hvað þá aðra.
Þá varð verksmiðjueigandinn
æfur fyrir alvöru. Hann ákvað því
að aka til lögreglustjórans. En, æ
hver skollinn, á götunni sást eng-
in sál til að aka og enginn sem
það kunni, svo að gamli maður-
inn varð að lötra fótgangandi. Hjá
lögreglustjóra varð fyrir honum
sægur annara verksmiðjueigenda,
allur skarinn fylti húsið og þarna
hímdu þeir á bekkjunum og grjetu
Lögreglustjórinn haiði engin önnur
ráð en að labba til ráðgjafans, en
ráðgjafinn gat ekkert nema kallað
saman aukafund. Þar var málið
þvælt fram og aftur og að lokum
var ákveðið að eitthvað þyrfti að
gera. Alllr vildu reyna samninga
leiðina við „þann gamla8, en hvern
ig átti að hafa uppi á honum ?
Njósnarar og gæslumenn vpru
sendir að leita, en árangurslaust.
Þegar ekkert dugði lengur, festi
forsætisráðherrann upp stóra aug-
lýsingu, þar sem hann lofaði hátið
lega, að eftirleiðis skyldi hann sjá
jafnvel fyrir verkamönnum sem
verksmiðjueigendunum. Fjandinn
rakst á þessa auglýsingu og sagði
verkamönuunum frá henni. Verka-
mennirnir báðu hann þá, að gera
Það fyrir sín orð, að laita samn-
inga við verksmiðjueigendurna og
lofaði hann að gera það. Og nú
skulu þið fá að heyra hvernig hann
fór að:
— Hjá mjer hefi jeg innleitt
fullkomnustu varúðarráðstafanir fyr
ir verkamennina, sagði hann við
verksmiðjueigendurna.
— Jæja, við skulum gera þaö
l/ka, sögðu þeir aliir einum rómi.
— En hjá mjer vinna þeir ekki
nema 8 tíma á dag, sagði „sá
gamli“.
— Þessa nýbreytni munum vjer
einnig taka upp, svöruðu verk*
smiðjueigendurnir sem einn maður.
— Ekki þar með búið, sagði
íjandinn — hjá mjer er framkom-
an við verkamennina kurteisleg,
þeir vörða aldrei fyrir sektum og
þeir eru aldrei settir í fangelsi, þar
að auki hafa þeir rjett til verk-
falla og til þess að halda opinbera
fundi.
— Hjá okkur skulu þeir fá alt
þettal æptu verksmiðjueigendurnir
— íáðu okkur bara verkamennina
og það strax!
— Jæja þá, sagði „sá gamli“,
þá megið þið fá þá aftur, en það
verður ykkur að skiljast, að eitt-
hvað verð jeg að hafa fyrir snúð
minnn. Þess vegna verðið þið að
borga mjer upp frá þessum degi
hluta af ágóða ykkar.
Guð komi til, hvílíkar æsÍDgar!
Blátt áfram þjófnaður og það um
hábjartan daginn! Með þessu var
auðvitað öllum vingjarnlegum samn
ingaleiðum vísað á bug, þvi að
fjandat um var ekki hægt að halda
góðum á loforðunum einum.
— Pá er betra að deyja úr
sulti, ályktuðu þeir, heldur en að
láta af hendi svo stórann skerf af
ágóða þeim, sem að þeir með súr-
um sveita og á heiðarlegan hátt
öfluðu sjer.
Og alt útlit var fyrir að samn-
( ingarnir mundu stranda. Á síðasta
augnabliki datt einum verksmiðju-
eigendanum snjallræði í hug.
Hann laut að eyra þess sem
næstur honum stóð. Sá fór eins
að við þann næsta og siðan koll
af kolli uns röðin var á enda.
— Þá það, við göngumst allir
undir þetta líka! æptu þeir allir
•inum munni.
[iínptgíöjajgjliaKgjljgjisiaiÉiEMa
RJETTUR
u
m
*♦
Tímarit um þjóðfjelags og
menningarmál. Kemur út
tvisvar íá ári 10—12 ark
ir að stærð. Flytur fræð-
andi greinar um bókment-
ir, þjóðfjelagsmál, listir og
önnur menningarmál. Enn-
fremur sögur og kvæði, er-
lend og innlend tíðindi.
Argangurinn j kostar 4 Kr.
Gjalddagi 1. október.
Ritstjöri:
Einar Olgeirsson, kennari.
Aðalumboðsmaður:
Jón G. Guðmann, kaupm.
P. 0. Box 84, Akureyri.
Gerist áskrifendar!
far með var samkomulaginu
náð við fjandann.
Og þegar „sá gamli" var & bak
og burt, óskuðu þeir hver öðrum
til hamingju og þökkuðu hinum
ráðsnjalla fjelaga sinum. Þeir voru
bara hissa á að þeim skyldi ekki
hafa dottið það sjálfum i hug.
Málið var svo ofur einfalt, — að
lækka verkalaunin.
Fjandinn ljet þá heldur ekki sitja
við orðin ein og sendi verkamenn-
ina aftur í verksmiðjurnar og beið
eftir því »em fram færi. I*að færö
ist aftur fjör i atvinnusvæðin. Hjól-
in tóku að hreyfast, eldurinn snark-
aði undir kötlunum og upp úr reyk
háfum verksmiðjanna stigu dökkir
mekkir til himins. En þó var ekki
alt eins og áður. Verkamennirnir,
sem höfðu komist upp á annað
betra, vildu ekki framar sætta sig
við gömlu lifnaðarhættina. Og á
hinn bóginn höfðu atvinnurekend-
urnir enga löngun til þess að halda
loforð sín. Pess vegna heyrðist
bráðlega frá atvinnusvæðunum:
— Fjandinn hirði verksmiðjueig-
endurna, lögregluna og ráðherrana
í kaupbæti!
Og eftir því sem ritgerð nokkur
hermir, meira að segja ritgerð sem
þeyttist upp úr verksmiðjureyk-
háfnum, heflr „sá gamli“ ákveðið
að gera það.
Tíminn er aðeins óákveðinn enn
þá, enn hann mun skilyrðislaust
koma bráðum.
Hvort verkamennirnir biðja þá
fjandann um atvinnurekendurna
af tur ?
Jeg held ekki.