Samtíðin - 01.06.1934, Blaðsíða 26

ar öðruhvoru annan páskadag og
nóttina þar á eftir í stefnu yfir
Herðubreiðarfjöll og fylgdu allhá-
ar dunur og dynkir. Frá Möðrudal
á Fjöllum sást gosið á páska-
dagskvöld syðst yfir Herðubreið-
artögl. Frá Hólum í Hornafirði
sást 3. apríl allþykkur öskumökk-
ur yfir Vatnajökli. Um kl. 6 e. m.
barst öskuþyknið austur á bóg-
inn og fylgdi fjallahringnum. Kl.
8V2 um kvöldið gerði kolsvarta-
myrkur og ösku rigndi svo spor-
rakt varð vel. Frá Laugum i
Suður-Þingeyjarsýslu sáust eld-
blossar á páskadagskvöld. Bar þá
við hásuður, vestanvert við
Narfastaði. Frá Skútustöðum í
Mývatnssveit sást mökkur allan
annan páskadag. Bar hann þaðan
vestast á Sellandafjall.
Eftir þessum fregnum og mið-
unum gátum við Guðmundur Ein-
arsson ákveðið, að gosið væri í
Vatnajökli vestanverðum.Við héld-
um því ótrauðir af stað til eld-
stöðvanna, sunnudagsmorguninn
8. apríl kl. 5 að morgni. Og við
stóðum á suðurbarmi þeirra kl.
að ganga 2 föstudaginn 13. s. m.
Tókum við mið á Hvannadals-
hnjúk, er reyndist sem næst í SA.
Sáum við illa fyrir gosstöðvunum
sakir feiknamikils ösku. og gufu-
mökks, er þeyttist á þremur stöð-
um upp í loftið. Suður- og vestur-
barmurinn, sem við stóðum á, var
allur þakinn dökkum basaltvikri
og ösku, en hér og þar lágu basalt-
og líparítmolar í vikrinum, sem
22
gosgufumar. sennilega hafa
sprengt úr fastaberginu undir
jöklinum. Barmurinn var mjög
sprunginn og vikurinn laus, svo
að hættulaust var alls ekki að
fara þar um. Óþægilega brenni-
steinsfýlu lagði af mekkinum.
Þegar leið á föstudaginn gerði
austan stormveður með öskufoki,
svo að ekki var unt að hafast við
og rannsaka.
Eftir athugunum okkar Guð-
mundar kom í ljós, að eldstöðvar
þessar myndu vera þær hinar
sömu og Wadell hafði fundið og
nefnt Svíagíg. Til suðurs féll
Skeiðarárjökull, breiður og falleg-
ur fram á milli Færinestinda að
austan og Súlutinda að vestan.
Hæð þessa barms yfir núverandi
hafflöt mældist mér 1660 m. Kom
það allnákvæmlega heim, bæði við
hæðamælingar Wadells og eins við
mælingar þær, sem við dr. Niel-
sen gerðum síðar.
Laugardaginn 28. apríl kom ég
í annað sinni að þessum eldstöðv-
um' og dvaldist þá við þær til
föstudagsins 4. maí ásamt dr.
Niels Nielsen. Gosið var þá mjög
í rénun, en veðrið var lengst af
slæmt. Hvert tækifæri var notað
til rannsókna. Við þær kom í ljós:
„Gígur“ sá, er Wadell lýsir og
nefnir Svíagíg, er ekki gígur,
heldur ketilsig, ekki ósvipað og
Askja í Dyngjufjöllum. Frá austri
til vesturs mældist sigdalurinn 7
—8 km., en frá norðri til suðurs
5—6. Dýptina áætluðum við 200