Samtíðin - 01.11.1934, Blaðsíða 11

S AMTÍÐIN
gengst fyrir öllum þeim fram-
kvæmdum. Það hefir deildir á
öllum Norðurlöndum og er upp-
runalega stofnað að tilhlutun
Svía. Það var stjórnmálasam-
vinna ríkjanna á ófriðarárunum,
sem varð tilefnið til stofnunar-
innar. Menn gerðu sér þá vonir
um, að samvinnan yrði meiri og
fastari en síðar reyndist hægt, og
þótti þá sem rétt væri, að láta
samvinnuna ná til sem flestra
svæða að mögulegt væri. Hvort
hafi legið nokkur stórpólitísk
hugsun, svo sem um stjómar-
farslega sameiningu ríkjanna, til
grundvallar hjá frumkvöðiunum,
er ekki gott að segja, en hafi svo
verið, þá er hún að minsta kosti
alveg úr sögunni nú, því að það
hefir reynst svo, að stjórnmála-
samvinnan gekk í sjálfa sig og
varð svo sem engin, en sú önnúr
samvinna, sem Norræna félagið
stofnaði til, er orðinn stórmerki-
legur liður í sambandi og sam-
búð norrænna þjóða. Eftir all-
langan undirbúning voru félögin
í Danmörku, Noregi og Svíþjóð
stofnuð 1919, félagið á Islandi var
stofnað 1922 og á Finnlandi 1924.
Tilgangur félagsins er að auka
samúð milli hinna norrænu þjóða,
að auka menningar. og viðskipta-
samböndin þeirra á milli og ýta
undir gagnkvæma samvinnu. Fé-
lögin, segir í lögunum, styðja því
þá samvinnu, sem þegar hefir
verið tekin upp, og munu eiga
frumkvæðið að nýrri samvinnu,
þar sem því verður eðlilega við
komið.
Norræna félagið á allmiklar
eignir; það á tvo sjóði mjög
stóra, annan kendan við Clara
Lachmann, en hinn að upphæð
100,000 krónur norskar, gjöf for-
sætisráðherrans norska Mowin-
ckel. Ennfremur hefir félagið um-
ráð yfir höllinni Hindsgavl hjá
Meðalför á Fjóni. Félagið ræður
yfir þrem tímaritum: Nordens
aarbok — árbók Norðurlanda,
Nordisk Kalender — norrænt
almanak og yfir hinu nafnkenda
sænska tímariti Nordisk Tid-
skrift för vetenskap, konst och
industri, — norrænt tímarit um
vísindi, list og iðnað, og sem
kunnast er undir nafninu letter-
stedska tímaritið. Auk þess hefir
félagið birt ýmisleg rit, meðal
annars ritsafn, sem er kallað ís-
lensk smárit og prófessor Paasche
sér um útgáfu á. Hafa í því
safni birst rit eftir Theodóru
Thóroddsen, dr. Helga sáluga
Jónsson, Sigurð Nordal og Pál
Eggert Ólason. Félagið hefir látið
flytja aragrúa af fyrirlestrum
um mál, bókmentir. þjóðlíf, og
viðskipta. og atvinnulíf norrænu
þjóðanna, og það hefir látið halda
ótal kenslumót á víxl í löndun-
um. Það hafa verið haldin alls-
konar stúdentamót svo tugum
skifta, mörg almenn kennaramót,
og hafa allmargir íslenskir kenn-
arar tekið þátt í þeim, einnig
sérstök kenslumót fyrir kennara í
9