Samtíðin - 01.09.1940, Blaðsíða 7

SAMTÍÐIN
September 1940. Nr. 65 7. árg. 7. hefti
ASÍÐUSTU ÁRUM eru augu íslendinga
farin að opnast fyrir því, hvílík höf-
uonauðsyn það er, að menn læri alment
taltækni, listrænan upplestur (framsagn-
arlist) og góðan ræðuflutning. Aðrar þjóð-
ir eru í þessum efnum langt á undan
okkur. í Svíþjóð stendur framsagnarlist
með miklum blóma, og telja Svíar engu
síður nauðsynlegt, að menn læri að fegra
rödd sína og vanda múlfar sitt en að þeir
læri að skrifa móðurmál sitt sómasam-
lega. í raun og veru ber að leggja meiri
áherslu á tal- og framsagnarkenslu en
kenslu í meðferð ritmáls. Vitanlega á að
keppa að því, að öll þjóðin verði sæmi-
lega ritfær, en hitt liggur í augum uppi,
að það verður jafnan hlutskipti tiltölu-
lega mjög fárra manna að fást við rit-
störf. Maður, sem skrifar 1—5 sendibréf
á ári, talar hins vegar oft sem svara
mundi nokkuð stórri bók á hverjum degi,
ef alt, sem hann segði, væri jafnóðum
fært í letur. í Svíþjóð þykir sjálfsagt, að
prestar, kennarar og yfirleitt allir, sem
mikið þurfa að tala í áheyrn annarra, læri
taltaekni og framsögn. Það er og altítt
þar í landi, að afgreiðslufólk í meiri hátt-
ar verslunum læri slíkt, því að fögur og
þaultamin rödd þykir þar höfuðprýði
hvers manns og er talin mjög voldugt
tæki til þess að laða fólk að, eigi síður
en almenn siðfágun. I Englandi er einnig
lögð mikil áhersla á að kenna mönnum
fagran framburð. Ensk kona, Kathleen
Rich, sem kent hefur upplestur við T h e
Guildhall School of Music í
Eondon, kemst þannig að orði:
„Ég hef lært framsagnarlist vegna þess,
að við það jókst skilningur minn á gildi
hókmenta um allan helming, og þá eink-
um á gildi hinnar æðri ljóðlistar. Ég
lærði hana, af því að hún veitti mér kjark
°S þor til þess að tala opinberlega. List-
■n að tala fallega er bráðnauðsynleg í
daglegu lífi og við kenslustörf mín. Enn
fremur hef ég sannprófaö, að raddfágun
ásamt réttri Öndunaraðferð er injog
heilsusamleg fyrir taugakerfið, brjóst og
háls. Ég fæ nú orðið miklu sjaldnar kvef
en áður. Minni mitt hefur stórbatnað, og
ég á orðið hægara með að læra en áður,
en slíkt tel ég mikils virði. Eg lærði fram-
sagnarlist, af því að mér finst það á-
nægjulegt að geta skemt öðrum, og ég
þekki ekkert, sem megnar að veita jafn-
mikla skemtun og verulega góður upplest-
ur. Þar þarf ekkert undirspil, ekkert leik-
svið, alls ekkert nema örlítið svigrúm og
holt andrúmsloft". — Annar merkur
Eiiglendingur, Elton Iávárður, segir svo:
„Fjölbreytni mannsraddarinnar er óend-
anleg, sem best má heyra á því, að engir
tveir menn hafa nákvæmlega sams konar
málróm, en flestir gagnólíkan. Yndisleiki
fagurs andlits hverfur, ef röddin er ljót
eða hrjúf. Og mörg fögur stúlka, sem dag-
lega ver góðri stund til þess, að snyrta
sig og auka þar með á meðfædda fegurð
sína, ætti að læra taltækni. Slíkt er ómet-
anleg hjálp í lífsbaráttunni. Fögur rödd
er dásamleg náðargáfa. Það er athygli-
vert, að margt fólk, sem ekki getur sung-
ið, hefur oft glæsilega talrödd. Sá maður,
sem hefur fagran málróm, hlýtur að sýn-
ast yndislegur, enda þótt hann sé ekki
sérlega fríður sýnum.“ — Okkur íslend-
ingum hættir mjög við því að hampa með-
fæddum hæfileikum, en leggja minna upp
úr lærdómi og mentun. Slíkt er eðlileg
afleiðing þess, að íslensku þjóðina hefur
til skamms tíma skort mjög kenslu í mörg-
um greinum. En brátt mun þjóðin kom-
ast að raun um, að meðfæddir hæfileikar
eru hvergi nærri einhlítir í lífsbaráttunni.
Það er ekki nóg að hafa sæmilega rödd,
menn verða einnig að læra að fága hana
og beita henni rétt í tali og lestri. Þetta
mun þjóð vor brátt sannfærast um.