Samtíðin - 01.11.1943, Page 14

12
SAMTlÐIN
Björn Sigfússon: | TUNGAN 5. j
Nokkur kvennanöfn—trjáheiti
Í.GAR VIÐ litumst um meðal
kvenna, sem lcunnar eru af
fornsögum, hlýtur fegurð nafna
þeirra að vekja eftirtekt. Það er við-
urkennt menningarmark á þjóðfélagi
forfeðra okkar, live mikils þeir mátu
konur og virtu rétt þeirra þrátt fyrir
það, hve frábitnir þeir voru flestir
allri óþarfri tilfinningasemi i ásta-
málum. Þjóð, sem gefur dætrum
sínum nöfn eins og þau, sem ég minn-
ist mest úr sögunum, er á þroska-
leið.
tJr Rangárþingi minnumst við t. d.
Ásgerðar landnámskonu, Rergþóru á
Rergþórshvoli, Rannveigar á Hlíðar-
enda, Unnar dóttur Marðar gígju, en
úr Árnessþingi má nefna Signýju
dóttur Grimkels goða í Rláskógum,
Jóru biskupsdóttur, Þórur tvær frá
Þingvöllum.
Úr héraði Skalla-Gríms komu
skörungar eins og Þorgerður Egils-
dóttir, -— en hennar dóttir var Þor-
björg digra, sem Grettir kvað bezt
um, — og þó ber þar bæst í minn-
ingum Ilelgu fögru Þorsteinsdóttur
og' Oddnýju eykyndil. Veslurland á
annars langflest frægra kvenna allt
frá Auði djúpúðgu lil Ólafar ríku á
Skarði, og skal sleppl að þylja nöfn,
þólt fleira yrði þar hinna fögru en
hinna litlausu, ósjélegu eða Ijótu.
Iíið söguríka Húnaþing á Stein-
gerði og Ilrefnu Ásgeirsdóttur, Ás-
disi á Bjargi, Kolfinnu, Valgerði Ótt-
arsdóttur, Ilildi Evvindardóltur sörkv-
is, Þórdisi spákonu, og komast þar
önnur liéruð nyrðra í engan saman-
burð, þótt einkennileg nöfn eins og
Fjörleif Eyvindardóttir séu til. Aust-
an lands eru sérkennilegust sögu-
nöfnin Arnheiður og Droplaug.
Nú getur hver, sem vill, fundið i
sögunum jafnmörg önnur fögur
kvennanöfn og þau, sem ég greip af
handahófi til márks um forna nafna-
smekkinn.
Mörg þessara nafna eru fálíð á
okkar dögum: Steingerður, Drop-
laug, Jóra, Kolfinna, Ilrefna. Fjörleif
mun engin vera uppi. Þorgerðum
fækkar, Unnar nafn og Auðar bevgja
menn stundum rangt sér til skamm-
ar, og það liamlar tíðkun þeirra.
Þegar um er að velja þessa tegund
nafna eða erlend kvikmyndanöfn,
sem vekja andúð þorra landsmanna,
og andúðin getur lent á börnum, sem
eru saklaus um glópsku foreldranna,
sem gáfu þeim nöfnin, — hver efast
þá um, að það er skylda við börnin
að gefa þeim innlend ágætisnöfn?
LANDIÐ er ekki skógsælt, en var
það. Nútíðarmál er fábreytt að
trjáheitum og orðalagi, sem við
skógargróður er tengt, en fornmálið
auðugt á því sviði, einkum mál skáld-
anna. Þegar eftir landnámsöld fóru
])ó íslendingar að blanda sainan
merkingum og kalla t. d. askinn
Yggdrasil þoll, en askur er alþekkt
lauftré, þollur liarrtré (Völuspá