Samtíðin - 01.12.1943, Side 15
SAMTÍÐIN
11
JÓN AÐILS:
Minning um
MENNIRNIR i húsgrunninum
vinna kappsamlega. Það er
norðannepja og dálítið frost. Hann
liefur gengið á með éljum um morg-
uninn, en undir hádegið rofar dálítið
til og sér til sólar. Á einum stað i
grunninum eru tveir menn að bisa
við að losa stóran stein. Annar þeirra,
Sverrir Jónsson, knálegur unglingur,
ber járnkarlinum sleitulaust af kappi
í freðna jörðina, en liinn, Tani gamli,
lotið, svipdauft gamalmenni, með
krældóttar vinnuhendur, sem öðru
fremur í útliti hans draga að sér at-
hygli ókunnugra, pjakkar hægt en
seiglulega með haka.
Þrátl fyrir nepjuna og éljaganginn
er Sverrir í góðu skapi. Það er 1.
desemher og frí eftir hádegi. En það
er ekki einungis fríið, sem gleður
hann. Fyrstu kvnni hans af sjálf-
stæðismálunum eru bundin við 1.
desember, er liann sem strákhnokki
stalst niður i hæ, horfði hugfanginn
á hópgöngu stúdenta og þrammaði
að lokum á eftir fvlkingunni, eftir
taktföstum hornahlæstri. Siðan
stendur 1. desemher fyrir hugskots-
sjónum hans sem hátíðisdagur, og
eftir því, sem árin færast yfir hann,
fær dagurinn dýpri merkingu sem
tákn sjálfstæðisbaráttunnar. Sam-
bandalagssarnningarnir eru honum
litt þekkt plagg, og lagahókstafurínn
dautt form, en blaktandi fánar og
hvellur hornahljómur dagsins vekja
113. saga Samtíðarinnar
I. desember
hjá honum óljósa sigurgleði og sam-
hug með öllu þvi, sem íslenzkt er. Og
að haki hvers höggs með járnkarlin-
um brann viljinn til að gera eitthvað,
sama livað það væri, ef það einungis
ætti eitthvað skylt við haráttuna, sem
skapaði 1. desember.
Hann snéri sér að Tana: „Ætlar þú
ekki að gleðjast með glöðum í dag,
Tani minn?“ spurði hann brosandi.
„Ha? Hvað? Hvers vegna ætti ég
sérstaklega að gleðjast i dag?“ —
Tani rétti dálítið úr sér og leit sljóg-
um, spyrjandi augum á Sverri. „Nú,
það er 1. desember, fullveldisdagur-
inn. Frí eftir hádegi,“ anzaði Sverrir
óþolinmóður. — „Já, einmitt. Frí.“
Andartak var sem skíma færðist
yfir augu Tana, en hún fjaraði svo
smám saman út. Honum var 1. des-
emher að eins hálfur vinnudagur tap-
aður, þegar lítið var um vinnu. Svo
færðist tómleikinn aftur vfir andlitið,
og hann tók til að pjakka með hak-
anum á ný.
Líf Tana gamla var ofur fábrotið.
Ilugsanir hans snérust fyrst og
fremst um vinnu og peninga. Og til
að öðlast þetta hvort tveggja hafði
Tani gamli tamið sér það, að hafa
sömu skoðanir og þeir, sem hann tal-
aði við i livert skipti. Ef til vill hafði
Tani gamli einhvern tima haft sínar
sérstæðu skoðanir, skoðanir, sem
fæddar voru í hans eigin hugsana-
heimi, en ef svo var, þá var svo langt