Samtíðin - 01.12.1943, Blaðsíða 17

SAMTIÐIN
13
maðurinn ræskti sig, svo að það urg-
aði óþægilega i gjallarhorninu, sem
flytja átti orð lians til fólksins. Loks
tók hann til máls: „Kæru samland-
ar!“ Röddin var óþjál og nöldursleg.
Síðan tók ræðumaður að rifja upp
nöfn og athurði úr sjálfstæðisharátt-
unni. Honum varð tíðrætt um þá,
sem lagt höfðu grundvöllinn að þeirri
haráttu. Sverri hlýnaði um lijartaræl-
urnar við að lieyra hin gamalkunnu
nöfn. Það var eins og hann fyndi
til nálægðar hrautryðjendanna á
þessum minningardegi sjálfstæðisins.
Og hann fann til ákafrar löngunar til
að mega leggja sinn skerf til harátt-
unnar, til að afreka, þótt ekki væii
nema hrot af því, sem forvígismenn-
irnir höfðu gcrt. —- Ræðumaðurinn
liélt áfram og talaði af fjálgleik um
ósérplægni og fórnfýsi hinna liðnu
frumherja, og live lítil laun þeir hefðu
Idolið í lifenda lífi fyrir störf sín. En
hann sagðisl jafnframt vilja minna
áheyrendur á það, að enn væru for-
vigismenn sjálfstæðisins að herjast
fyrir sjálfstæðinu af fórnfýsi og ó-
sérplægni, engu síður en áður. Hann
hrýndi raustina við þessi orð. Það
fór khður um mannfjöldann. Nokkr-
ir menn hlógu. Ræðumaður ræskti
sig harkalega, svo að glumdi við í
gjallarhorninu. Sverri liafði orðið ó-
iiotalega við þennan hluta ræðunnar.
Orðin komu yfir hann eins og níst-
ingskalt él, eftir að hann i huganum
liafði rifjað upp lijartfólgna athurði
og nöfn úr sjálfstæðisharáttunni.
Hverju hafði þessi maður áorkað i
þeim málum? Hverju hafði liann
fórnað? Og hversu mikinn skerf
höfðu ótal margir aðrir af valda-
mönnum þjóðarinnar lagt til þessar-
ar haráttu? Höfðu ekki sumir að
minnsta kosti unnið blátt áfram í
gagnstæða átt? Sverrir fann til fyrir-
litningar gagnvart þessum holduga,
sérgóða manni, sem i öllu sínu opin-
l)era starfi hafði fyrst og fremst hugs-
að um að hagnazt. Hvar sýndi fórn-
fýsi lians sig? Hvað hafði þjóðin á-
unnið fyrir lians tilverknað?
Andartak fannst Sverri liann sjá
alvarleg, sakfellandi andlit allra
þeirra, sem lagt höfðu skerf til liinn-
ar liðnu haráttu og hlotið litla viður-
icenningu og smærri laun, að baki
hinum sællega ræðumanni. Nú gekk
snjóél yfir, og ræðumaður tók sér
dálitla málhvíld og fletli hlöðunum,
sem ræðan var skrifuð á.
Menn vöfðu yfirhöfnunum þéttar
að sér og þrengdu sér hver upp að
öðrum, til að fá sem hezt skjól. Þeir
hiðu eftir framhaldi ræðunnar, meir
af skyldurækni en áhuga.
Nú hrýndi ræðumaður raustina.
Að þessu sinni var það hvatning til
fólksins. Hvatning til að leggja fram
alla krafta í þágu ættjarðarinnar og
fylgja forvígismönnunum fast eftir
í sjálfstæðisharáttunni. — Sverrir
fvlgdist ekki nema að litlu leyti með
því, sem ræðumaður sagði. Hann var
allan tímann að velta því fyrir sér,
livaða erindi þessi maður ætti upp i
ræðustólinn á slíkum degi. Hvað
hann í raun og veru ætli skylt við þá
haráttu, sem gat hlýjað mönnum
um hjartaræturnar og fengið þá til
að safnast sanian undir berum himni
á kaldranalegum vetrardegi. Ræðu-
maður endaði ræðu sina með því
að eggja menn á að sýna fórnfýsi í