Samtíðin - 01.12.1943, Side 22

18
SAMTÍÐIN
munntóbaksmönnum, því að u er
sagt miður opnum munni en o og
skiljanlega hafa þeir, sem tuggðu,
ekki mátt vera að því að opna hann,
meira en þurfti fyrir u í rullunni. A
hinn hóginn liafa hændur þeir, sem
áttu þær ær, sem ekki var nýtandi af
nema skinnið, liaft það til að skrifa á
það og einliver fundið upp þá fyndni
að kalla ærnar rollur engu síður en
hlátt áfram skinn eða skjátur.
Reykvíkingar hafa endurbætt mál
danskra leikara og segja: Hann spil-
ar stóra rullu, — þetta spilar enga
rullu, — hún dettur út úr rull-
unni. Það útleggst: Ilan spiller
en stor Rolle, det spiller ingen Rolle,
hun falder ud af Rollen. Þetta væri,
lield ég, smekldegra svona: Hann
spilar mikið tóbak, — þetta spillir
(dönsku ,,spiller“) engri skepnu, —
hún veltur út úr ldndinni.
Spurt er, hvort meðlimur sé ekki
góð íslenzka. Meðlimur er ekki til á
kindum né kúm, og sé liann til á
mönnum, er liann alls ekki neinn af
þeim fjórum, sem allir geta séð. Þeg-
ar „meðlimirnir dansa saman“, eins
og stundum er tilkynnt í félögum, er
orðalagið á þvi lítil íslenzka, en auð-
lærð ill danska, fengin úr kansellístíl
þýzldærðra emhættismanna (þýzku
Mitglied), sem ræddu einnig um
sveitarlimi eða fátækralimi (Fattig-
lem). íslendingar tólcu það eftir yf-
irstétt sinni. Sannast í þessu, að eftir
höfðinu dansa limirnir.
í stað orðsins meðlimur má jafn-
an nota félagi, félagsmaður eða því
um líkt.
Hvað merkir orðið folla? — Ekki
hef ég vitað, að það væri til, fyrr en
nýlega. Tvær frúr voru að tala saman
í vefnaðarvöruverzlun í Reykjavík og
velja gluggatjaldaefni, en oft er í holti
heyrandi nær. Önnur spyr: „Ætli
þetta sé nógu breitt fyrir þrísettan
glugga?“ Þá svarar hin, ung kona,
húin þjóðhúningi íslenzkra kvenna:
„Kannski það megi strekkja það. En
það verða engar follur.“ Hin skildi
elcki þessa íslenzku og hváði. „Það
verða engar follur,“ endurtók sú i
íslenzka þjóðbúningnum og lét sig
ekki.
Að strekkja er danska sögnin at
strække, teygja, þenja. Folla á víst
að vera danska orðið Fold, sem þýð-
ir felling. En felling á við það, þegar
efnið leggst tvöfalt, svo að reykvíkska
slettan „folla“ er eldd einungis
danska heldur ónákvæmni og vit-
leysa. Hví ekki að segja á íslenzku:
Getur verið, að liægt sé að teygja
það. En það verða engar rylckingar?
Það, sem er fáort og gagnort, þreyt-
ir menn aldrei. Þess vegna er það
jafnan kærkomið. — Gautier.
Leiðsögumaður: „Þetta er stærsti
foss hér á landi. Má ég biðja ykk-
ur að þagna eitt andartak, svo að
þið heyrið niðinn í honum.
Sjúklingi einum var ráðlagt að
neyta fisks. Skömmu seinna kom
hann inn á gildaskála og bað um
hákarl, hval eða gullfisk. Þegar ekk-
ert af þessu fékkst, bað hann um
tvöfaldan buffskammt og kallaði
guð til vitnis um, að liann hefði
fyrst beðið um fisk.