Samtíðin - 01.02.1944, Blaðsíða 20

16
SAMTÍÐIN
að ráða gátuna, og ætla ég nú að
sanna þetta með rökum.
Orðið skrælingar, eins og Ari rit-
aði það, er fleirtala af skrælingur,
en fornt nafn á þurru skinni er skrá.
Orðið skrælingur er myndað af orð-
unum skrá og smækkunarending-
unni ling með i-liljóðvarpi, og er
því rétt myndað. Það virðisl vera
meira í samræmi við málvenju að
nota sterku orðmyndina skrælingur
en þá veiku: skrælingi, sbr. orðin:
kettlingur, vettlingur, unglingur,
Ijúflingur o. s. frv.
Allir þeir, sem eitthvað hafa les-
ið íslenzka málfræði, vita, að það er
algengt, að á breylist í æ með i-
hljóðvarpi, en til þess að sýna, að
til forna var ekki hikað við að
mynda orð á þenna hátt, þótt þau
væri ekki eins mjúk í munni og orð-
ið skrælingur, þá ætla ég að taka
eitt dæmi.
Landnámabók bls. 182 (útg. Sig.
Ivristjánssonar) segir: Herjólfr hét
maðr, er nam land alt út til Hvals-
skriðna; hans son var Vápni, er
Væpnlingar eru frá komnir.
Það getur ekki hjá því farið, að
menn sjái það, að orðið* skrælingar
er myndað eins og orðið væpnlingar.
Orðið skrá, í merkingunni skinn,
er naumast, að almenningur þekki
nú á tímum, en nokkur orð eru al-
geng, sem dregin eru af því; t. d.:
skráþurr, skráveifa, skráfa og sagn-
irnar að skrá og skrásetja, sem hafa
i fyrstu þýtt að rita á skrá (þ. e.
skinn) og það, sem húið var að rita
eða skrásetja (likt og við köllum nú
að skjalfesta) var kallað skráð. Af
skrá er dregið orðið skræðci.
Þá er næst að athuga, hvernig
nafnið skrælingar á við þjóðflokk-
inn. Þegar íslendingar og skræling-
ar hittast fyrst, stara þeir undrandi
Iivorir á aðra. Margt har þarna nýtt
fyrir augu. íslendingarnir liöfðu
víða farið og margt séð, en eitt liið
undarlegasta hefur þeim ef til vill
þótt að sjá þessa smávöxnu menn
ganga al-skinnklædda, jafnvel í
hrakandi þurrki og sólarhila. Föt
þeirra liafa þá verið þurr og skorp-
in. Var þá ekki eðlilegt, að íslend-
ingunum dytti í hug að kenna þá
við skrá, um leið og þeir gáfu
til kynna hinn lága vöxt þeirra með
endingunni ling(ur)? Við allt þetta
má svo hæta því, að hátar þeirra
voru úr skinnum. Enn fremur höfðu
þeir enga vöru að hjóða nema skinn,
en af þeim höfðu þeir mikið og
margar tegundir. Þau voru vel verk-
uð og þurr. Þar var því um úrvals
skrá að ræða.
Það er svo algengt að nefna eitt
og annað eftir útliti, að varla þarf
að eyða mörgum orðum að slíku;
t. d. firði, fjöll og dali. En þessi
regla nær einnig til nafngjafa á
mannflokkum, þar sem eingöngu er
tekið tillit til klæðnaðarins. Dæmi:
Blástakkar, svarstakkar, herserkir,
úlfheðnar, serkir. Og síðast en ekki
sízt tel ég, að orðið skrælingar eigi
heima í þessum nafnaflokki.
Ég þykist nú liafa fært nægileg
rök fvrir því, að hinir smávöxnu,
skinnklæddu menn voru sannkall-
aðir skrælingar, því að orðið skræl-
ingar þýðir raunverulega ekkert
annað en skinnamenn.
Öílum þeim ritum, sem ég hef áð-