Samtíðin - 01.03.1944, Blaðsíða 17

SAMTÍÐIN
13
STEINDÓR STEINDÓRSSON frá Hlöðum:
Náttúruskoðun
Steind. Steindórss.
VÍ hefur löng-
umverið hald-
ið fram um ís-
lendinga, að þeir
væru fróSleiks-
fúsir og hneigðir
til hvers konar
fræðiiðkana. Eigi
verður því lieldur
með rökum neit-
að, að mikil og margvisleg fræði-
störf hafa verið unnin liér á landi,
hæði fyrr og síðar, og að drjúgan
skerf til þeirra hafa lagt ólærðir
menn, sem hafa varið tómstundum
sínum til hóklegrar iðju. En eitt er
athyglivert í þessu efni og það er
val viðfangsefnanna. Þau eru harla
fábreytt. Mestur hluti þeirra er um
einhver söguleg efni, ættfræði, per-
sónusögu, söfnun sagna og skáld-
skapar o. s. frv. Nokkuð liefur og
verið unnið að málfræðilegum efn-
um. Það er að vísu ekki liending
ein, sem ráðið hefur þessu vali vex-k-
efna, heldur mun það eiga að nokkru
lejdi í’ót sína að rekja til þess, að
þarna er nærtækast viðfangsefni,
sem oft var hægt að gera góð skil,
án þess að fengin væri undirbún-
ingsmenntun í þessum fræðigrein-
um.
Hins vegar hefur áhugi íslendinga
litt beinzt að náttúrufræðilegum
efnum, og það- er furðu fátt, sem
skráð hefur verið um þau fræði af
öðrum en þeim litla hópi manna,
sem gert hafa náttúrufræðina að
lífsstarfi sinu að einhverju verulegu
leyti. Af þessu mætti draga þá á-
lyktun, að íslendingar væru lítt
imeigðir til skoðunar á náttúrunni
og væru alltómlátir um þau náttúru-
fyrirhrigði, sem gerast í kringum þá.
Mun og sú skoðun liafa allmikið til
síns máls, hvort sem hér er um að
í’æða eðlisfar eða slíkt tómlæti er
sprottið af vana einnm. Ekki er þó
því um að kenna, að náttúra lands-
ins sé svo fábreytt og litt girnileg
til fróðleiks, að það valdi tómlæti
manna. Fá lönd ern mex’kilegx-i að
gei’ð en einmitt ísland. Þá getur
það heldur ekki valdið, að vér ís-
lendingar eigum minna undir því,
að vita skil á náttúru lands vors en
aðrar þjóðir. Frá fyrstu tímum liafa
atvinnuvegir landsmanna átt allt
sitt „undir sól og i’egni“, eins og
skáldið segir. Kunnugt er það nú,
að þekking á eðli og náttúru land-
anna er einn trj'ggasti hornsteinn-
inn undir því, að auðlindir þeirra
vei’ði nýttar og liið eina, sem skap-
að getur nokkurt örjrggi atvinnu-
veganna. Meðan ekki er leitað að
þekkingai’grundvelli fjTÍr atvinnu-
rekslur landanna, er hann að miklu
leyti í lausu lofti og sifelld hætta
jTfirvofandi, að gæðum þeirra verði
spillt með skaðlegri rányrkju.
En þrátt fjTrir þetta tómlæti Is-
lendinga um að kynnast náttúru
landsins hefur landsmönnum lengi
verið ferðanáttúra og ferðahugur i
blóð borin. En fátt er það, sem hef-