Samtíðin - 01.07.1944, Blaðsíða 19

SAMTlÐIN
15
HALLDÓR STEFÁNSSON forstjóri:
Sjálfvirk
t TÍMARITUM
1 og blöðum
hefur nýlega ver-
ið sagt frá ýms-
um nýfundnum
efnum eðá efna-
blöndum (lyf j-
um), er að miklu
haldi koma til
að fyrirbyggja
eða lækna sjúk-
dóma. Af þess-
um lyfjum er svonefnt pencillin
fjölvirkast og áhrifamest.
Fundur þessa efnis — eins og
margra annarra — varð af tilviljun.
Enskur sýklafræðingur, prófessor
Alexander Fleming, var að fást við
ræktun sýkla í kjötseyði. Þá vildi
bað til, eitt sinn sem oftar, að mygla
(myglusveppur) komst í eitt af til-
raunaglösunum. Yenjan er að fleygja
innihaldi slíkra glasa. En áður en það
væri gjört, veitti Fleming því athygli,
að sýldarnir, sem verið var að rækta,
voru engir i nánd við mygluna. Þegar
nánar var athugað, sázt, að gulleitt
vökvalag var undir mygluskáninni.
Hvorki í myglunni sjálfri né í þessu
gula vökvalagi fundust sýklar.
Hálfur anuar áratugur er síðan
Fleming birti þessar athuganir sínar.
Um hálfan annan áratug hefur það
tekið vísindin, að reyna þessa nýjung
og draga af henni rökréttar, hag-
rænar ályktanir. — Niðurstaðan er
þessi:
lyfjagerð
Myglusveppurinn myndar efni, sem
ýmsum sýklum er banvænt eitur, en
er óskaðlegt mönnum. Aðeins örlítið
þarf af því til að bana sýklunum.
Efni þetta, eða lyf, hefur verið nefnt
hinu vísindalega heiti myglanna,
penicillin.
Af nefndum eiginleika eða efna-
mvndum myglunnar og verkun efna-
gerðar henar á sýklana, en ónæmi
hennar á menn, leiðir það, að nota má
penicillin til að lama eða drepa sýkla,
sem valda sjúkdómum i mönnum. —
Einföld ályktun, en einkar hagræn.
Sagt er, að það hafi verið græn-
mygla, sem kom i tilraunaglas
Flemings, en til eru margar tegundir
af myglu, grænmygla, grámygla o.
m. fl. Ekki er líklegt, að aðeins ein
tegundin sé sýklunum banvæn, en
aðrar óskaðvænar, enda hvergi fram
tekið í þeim frásögnum af penicillin,
sem ég lief séð.
MYGLA ER alkunn og hefur ver-
ið illa þokkuð við matgeymslu,
hklega ekki sízt liér á landi, þar sem
ýmis matvæli hafa verið ærið lang-
geymd, og geymsluhúsin oft og tið-
um réttnefnd myglustíur. — Þarf
því ekki að lýsa. Einkum liefur
myglusveppu ri nn verið þrásækinn í
skyrsái og sýruker. — Mjólkursýra
og kornsýra virðast vera livor um sig
sjálfgerðir næringarvökvar fyrir
myglusveppinn.
Út frá hinni nýfengnu vitneskju

Halldór Stefánsson