Samtíðin - 01.09.1944, Blaðsíða 21
SAMTOIN
17
eru mér þær stundir ógleymanlegar.
Á sumum þessara safna naut ég
handleiðslu sérfróðra manna. En
listasafn verður ekki skoðað að veru-
legu gagni á fáum klukkustundum af
ófróðum leikmanni. Hann þarf að
koma þangað oft. Honum er hollt að
leita þangað á miklum alvörustund-
um iífs sins og einnig á gleðistund-
um. Þá munu sömu listaverkin sífellt
opinberast lionum i nýju ljósi. Eu
slíkt ei' örðugt, nema menn séu ]jú-
settir í nánd við safnið. Það er mikið
og torsótt verk að kynna sér stórt og
gott listasafn til auðinnar ldítar.
En fált borgar sig betur i andlegum
skilningi. Slíkt safn er eins konar
musteri. Þar ríkir þögn, sem liefur
geysimikil ábrif á flesta menn. Og af
miklum listaverkum í mvndlistasafni
stafar eins konar göfgandi birtu á
áborfendurna. Áhrifin af myndunum
fara eldi um sálir þeirra. Það getur
tekið okkur langa stund að skoða
aðeins eitt listaverk. Og þá fyrst
njótum við þess til hlítar, ef við
skoðum það bæfilega oft. Við getum
notað það sem eins konar prófstein á
þroska okkar jafnframt því, sem
gamlar og dýrmætar minningar í
sambandi við fyrri kynni af þvi rifi-
ast oft upp frammi fyrir því.
Það var mikil gleðifregn. er ís-
lenzka þjóðin lieyrði, að fjórir al-
þingismenn, sinn af bverjum stjórn-
málaflokki, liefðu á júníþinginu í ár
flutt eftirfarandi þingsályktunartil-
lögu, er var samþykkt:
„Alþingi ályktar að fela ríkisstjórn-
inní að leggja fyrir af rikisfé 3 millj-
ónir króna til þess að reisa hús fyrir
Þjóðminjasafnið (sic !) og' að hefjast
þegar lianda um undirbúning bvgg-
ingarinnar“.
Þó að bér sé alls ekki minnzt á
lislasafn sérstaklega, mun mega á-
líta, að listaverk í eigu íslenzka rík-
isins, eigi að öðlast samastað undir
þaki þessa fvrirhugaða liúss. Nú má
telja það álitamál, bvort beppilegt sé
að varðveita þjóðminjar vorar, er
varðveittar liafa verið á þakbæð
Landsbókasafnsins, og myndlista-
verk í sama liúsi. En að sjálfsögðu
færi vel á því, að söfn okkar væru
bvert nálægt öðru. Slíkt væri a. m.
k. ferðafólki bagræði. Er vonandi, að
ekki verði rasað fyrir ráð fram um
byggingu bins væntanlega Þjóðminja-
safns, því að það mun eiga að teljasl
eitt fyrsta afrek liins endurreista lýð-
veldis í þágu íslenzkrar menningar.
Höfuðborg íslands vanbagar sannar-
lega um fögur stórbýsi, er glatt geli
augað og vakið virðingarkennd borg-
aranna. Við skulum þrátt fyrir allt
vona, að væntanlegt Þjóðminjasafn,
er vafalaust mun kosta miklu meira
en 3 milljónir, megi sóma sér vel í
liinni ungu böfuðborg í langri fram-
tíð og að það verði virt núlifandi
fslendingum til maklegs stórbuga, en
ekki vanvirðu síðar meir.
f sölum þessa húss mun íslenzk
myndlist öðlast bæli. Þangað munu
menn leita í tómstunduin sínum sér
til gagns og gleði. Þangað mun skóla-
æska landsins streyma og öðlast ný
viðborf, er voru ókunn þeirri æsku,
er ólst upp við bárujárn, göturvk,
„saltlykt og tjöruangan“. En til þessa
safns þvrfti auk íslenzkra listaverka
að afla góðra eftirmynda af frægum
erlendum listaverkum, ekki sízt vegna