Samtíðin - 01.11.1944, Blaðsíða 16

12
SAMTIÐIN
að liafa í því efni ein lög og einn
sið. Að sama dóini fór þjóðin öll,
því að liér varð ekki vart sama aft-
urhvarfs til lieiðninnar og i Noregi
eftir fall Ólafs konungs.
í fám orðum sagt: Af því að liér
mátti lieita ein stétt frjálsborinna
manna og mannréttindakennd Is-
lendinga þurfti ekki að snúast gegn
trúarskiptum, svo sem þau væru
gerð til að kúga neina stétt eða
ræna frelsi, gengust þeir einlægir
undir ein lög og sið.
AMERÍKUMAÐUR einn, Abra-
ham að nafni, reyndist fádæma
lélegt hermannsefni við æfingar
heima fyrir og þótti þar álíka óefni-
legur og Sveinn heitinn dúfa í kvæð-
inu fræga. — Samt var liann send-
ur í stríðið. En þá hrá svo við, að
á fyrsta degi vann Abraham livert
afrekið á fætur öðru og upprætti
m. a. 6 vélbyssuhreiður óvinanna
með öllu. Aðspurður um bardaga-
aðferð þessa lirausta og fífldjarfa
sonar föðurlandsins, svaraði foringi
Ahrahams: „Ja, það má guð vita,
livernig mannfíflið hefur farið að
þessu. Ég' fékk honum hara vélbvssu
í morgun og sagði við hann: Nú
berst þú fyrir sjálfan þig, en ekki
fyrir ættjörðina, karl minn!“
Beztu kaupin
gera allir í verzlun
Gnðjdns Jónssonar
á Hverfisgötu 50
Sími 3414.
ÞEIB VITRIJ
..;.. — SÖGÐU:
EINAR ÓL. SVEINSSON: „Lista-
verkið hefur sjálfstæða tilvist, jafn-
skjótt og' það er orðið til, eins og barn
gagnvart föður. Ef það lifir ekki á
ágæti sjálfs sín, er það dautt. Það er
listar- og lífsgildi þess, ssm varðveit-
ir það gagnvart gleymskunni. Það er
með öðrum orðum spurt um, hvað
listaverkið er, en ekki hitt, af hvaða
rótum það er runnið. Og það þarf
engurn orðum að því að eyða, að það
hlýtur að vera fyrsta hlutverk allrar
bókmenntarýni að reyna að öðlast
skilning á þessum ágætum sjálfs
verksins. Og ef út í það er farið: líka
síðasta hlutverk hennar, því að rann-
sókn á heimildum, rannsókn á upp-
runa verksins í huga höfundarins
gerir ekki þeim efnurn full skil,
nema gerð sé grein fyrir, hvað úr
þessu verður í listaverkinu.-
Löngunin til að segja frá er upphaf
og endir allrar sagnalistar. Sagna-
maðurinn hefur ramma hvöt til að
vera auga og ejrra, að sjá og skynja
mannlífið, og vera tunga, sem segir
aftur frá því og lýsir því. Það blæs
af öllum áttum í huga hans, ást og
hatur, hylling og hrylling, gleði og
tregi tekur hvað við af cðru og bland-
ast hvað öðru, Ijóst og leynt, og brjóst
hans fær engan frið, fyrr en hann
hefur gefið því Iistarform.“
CROMWELL: „Málaðu mig eins
og ég er, með vörtu og öllu saman.“
SCHILLER: „Lömun er að vísu
tálmun fyrir fótinn, en ekki fyrir
viljann.“