Samtíðin - 01.12.1944, Blaðsíða 16

12
SAMTÍÐIN
um árum, hugðist hann að hafa þar
jafnan gott úrval nýrra sænskra
hóka. En það reyndist tilgangslaust.
Kaupendur sneiddu hjá bókunum
vegna vanmáttarkenndar gagnvart
sænskri tungu. Þelta var þeim mun
leiðara, sem hver sá, er kann dönsku,
getur, eins og áður er sagt, lært af
sjálfum sér að lesa sænsku sér til
gagns. Áður en styrjöldin torveldaði
menningarsamband okkar við Norð-
urlönd, birti Samtíðin oft skrár yfir
nýjar sænskar hækur í samvinnu við
stærsta bókaforlag Svía, Albert Bon-
nier í Stokkhólmi. Stöku skólar hér
höfðu þá tekið upp sænskukennslu.
Sænskir sendkennarar störfuðu orðið
við liáskóla okkar, og' ýmsir ágætir
Svíar, er voru húsettir hér, eins og
t. d. frúrnar Estrid Falberg-Brekkan
og Vivan Jakobsson, svo að ég nefni
nöfn, sem mér eru kunn, höfðu með
kennslustarfi sínu og góðri kynningu
valdð áliuga meðal íslendinga fyrir
sænskri tungu og hókmenntum.
MÉR BARST nýlega í hendur
ameríkskt tímarit með stuttri
yfirlitsgrein um hókmenntastarfsemi
og hókaútgáfu í Svíþjóð, siðan strið-
ið skall á, eftir Georg Svensson, rit-
stjóra hins ágæta tímarits, „Bonniers
litterára magazin“, sem nokkrir fs-
lendingar voru áskrifendur að fyrir
stríð. Úr þessari greinargerð eru eftir-
farandi atriði tekin hér upp.
Allsherjarþing Pen klúbbsins, hið
17. í röðinni, skyldi Iialdið í Stokk-
liólmi í sept. 1939. A þingið var von
margra ágætra höfunda, m. a. þeirra
Thomasar Mann og H. G. Wells, er
háðir voru komnir til Sth. En um
þær mundir skall striðið á, og var þá
ákveðið að fresta þinginu. Síðan hef-
ur Svíþjóð orðið æ einangraðri, og
einkum liafa tengslin við vesturveld-
in rofnað tilfinnanlega. En menning-
arlíf hefur eigi að siður slaðið þar i
miklum hlóma í þessari styrjöld, og
landið liefur orðið einn þeirra fáu
griðastaða, þar sem hókmenntir liafa
notið tiltölulega algers frelsis.
Ljóðagerð hefur löngum slaðið í
miklum hlóma með Svíum. Ógn sú,
er sjálfstæði þjóðarinnar hefur staf-
að af stríðinu, hefur orkað á kvæða-
gerðina og veitt henni meiri þjóð-
frelsisblæ en ella liefði orðið. Sein-
ustu Ijóðasöfn þeirra Gunnars Mas-
colls Silferstolpe, Stens Selander og
Anders Österhng lýsa sveitalífi Sví-
þjóðar og erfðamenningu og eru
þrungin gleði yfir því, að mega enn
lifa í frjálsu landi. Þar er ekki um að
ræða innantómt og margþvælt og
steinrunnið glamur um föðurlands-
ást, heldur skín þessi ást út úr túlk-
un skáldanna á þjóðlegum verðmæt-
um. Það má einnig þykja athygli-
vert, að Pár Lagerkvist, sem oft hef-
ur alla veröldina að sjónarsviði í
verkum sínum, hefur í síðustu Ijóða-
bók sinni Óður og orusta sótt sér yrk-
isefni í sitt eigið þjóðlíf. Rússnesk-
finnska stríðið fyrra og hernám Dan-
merkur og Noregs orkaði einnig
mjög á liugi sænskra Ijóðskálda og
varð til þess, að verk skópust, er
túlkuðu samnorræna sjálfstæðis-
kennd hjá skáldunum Ivarli Asplund,
Hjálmari Gullberg og Karli Ragnari
Gierow, svo að örfá nöfn séu nefnd.
En sænsk ljóðagerð á stríðsárun-
um hefur síður en svo takmarkazt af