Samtíðin - 01.02.1951, Blaðsíða 7

Nr. 169
Febrúar 1951
1. hefti 18. árg.
SAMTiÐIN
ASKRIFTARTÍMARIT UM ÍSLENZK OG ERLEND MENNINGARMÁL
SAMTÍÐIN kemur 10 sinnum á ári, mánaðarlega nema i janúar og ágúst, samtals 320
bls. Árgjaldið er 25 kr. burðargjaldsfritt ( erlendis 35 kr.), og greiðist það fyrirfram.
Askrift getur byrjað hvenær sem er og miðast við síðustu áramót. Úrsögn sé skrifleg
og verður að hafa borizt fyrir áramót. Ritstjóri: Sigurður Skúlason, sími 2526, póst-
hólf 75. Áskriftargjöldum veitt móttaka í verzluninni Bækur og ritföng hf., Austur-
stræti 1 og Bókabúð Austurbæjar, Laugavegi 34. — Prentuð i Félagsprentsmiðjunni lif.
„ÞU FDLK MEÐ
M SÍÐUSTU aldamót áttu íslendingar
tvö mikil Ijóðskáld, sem bæði ortu
frábær aldamótakvæði. Báðum gaf þeim
merkilega sýn af sjónarhóli aldamótanna.
Annað þeirra, Hannes Hafstein, gerist i
8. og 10. erindi kvæðis síns hijög skyggn
á framtíðina. I 11. erindi er sem hugar-
sýn skáldsins hverfi, en þó er þar varpað
fram spásögn, sem löngum hefur vakið
meiri athygli en spásögn skáldsins í fyrri
erindunum. Þar er sagt fyrir um mann-
dauða og stríð, og Guð er beðinn að hlífa
Islandi.
Hitt skáldið, Einar Benediktsson, hóf hið
stórbrotna kvæði sitt með orðunum, sem
prentuð eru ofan við þessar línur. Vart
mun unnt að orða meginsjónarmið sér-
hvers íslendings, sem nokkuð skyggnist
inn í fortíð þjóðar sinnar, betur en Einar
hefur gert í upphafsorðum þessa mikla
kvæðis. Þegar Islendingar hófu viðreisn-
arbaráttu sína, áttu þeir lítið annað en
stórt og óræktað land, lítt numið í nútíma1
skilningi, en auk þess tungu sína og bók-
menntaarf. I eldmóði hinnar skáldlegu
hvatningar bað skáldið þjóð sína að
breyta bókadraumnum og böguglaumnum
í vöku og starf.
Starf og aftur starf heimtuðu þessir
tveir vökumenn íslenzku þjóðarinnar af
henni, vegna þess að ný öld var að ganga
í garð. Síðan íslendingum var flutt þessi
lögeggjan, er liðin hálf öld. Og hvað hefur
á unnizt? Sjálfsagt geysimikið, miðað við
það hörmungarástand, sem ríkti í at-
hafnamálum þjóðarinnar um síðustu alda-
EYMD í ARF“
mót. Við höfum reist mörg mjög sæmileg
hús, eignazt fjölda skipa og flugvélar, lagt
mikið af vegum, gert fjölda brúa, bætt
hafnir, fengið síma og útvarp, komið upp
fjölþættum iðnaði og nokkrum vísi að
iðju. Þannig mætti lengi telja. En víxl-
sporin hafa einnig verið stigin bæði mörg
og óheppileg. Sumar framkvæmdir eru
sagðar vera hér með þeim hætti, að furðu
þykir gegna um starfshætti alla. Ráðs-
mennskan á sviði ýmiss opinbers rekstr-
ar er ósjaldan gagnrýnd mjög harðlega og
að því er virðist með rökum. Einn af
mestu athafnamönnum þjóðarinnar sagoi
nýlega við mig, að hér á landi væri orðið
næsta örðugt að hreyfa sig fyrir alls kon-
ar höftum og hindrunum. Samtímis lét op
inber löggæzlumaður svo um mælt, að
íagaboðin, reglugerðirnar og fyrirmæla-
larganið væri orðið svo margbrotið hér,
að framkvæmdavaldið ætti oft og einatí
fullt í fangi með að fylgjast með breyting-
unum og botna í öllu þessu moldviðri
hvað þá vesalings, almúginn. Skattar og
opinberar álögur eru sagðar það þung-
bærar, að til er fólk, sem kinokar sér við
að vinna nauðsynleg störf, vegna þess að
ekki borgar sig að þiggja laun fyrir slíkt
með tilliti til skattaálaga. Af þessum og
raunar ýmsum öðrum ástæðum er að
skapast hér tómlæti og skortur á heil-
brigðri starfsgleði hjá allt of mörgum.
Það getur verið fróðlegt að heyra, hvað
útlendingar, sem hingað koma, segja um
okkur í sinn hóp. Ekki í viðtölum við
ísl. blaðamenn eftir að hafa ekið sem
LANDSBÓKASAFN