Samtíðin - 01.03.1951, Blaðsíða 11

SAMTÍÐIN
7
honum skyldi vera samábyrgð allra
þjóðanna. Slík ráðstöfun hefði þó
orðið eina lausnin á gjaldeyrisvand-
ræðum þjóðanna. Ekki þurfti að
óttast þessa lausn málsins fyrir þá
sök, að engin fordæmi væru fyrir
sliku. I Rússlandi búa yfir 200 miilj.
manna á landi, sem er sjötti hluti
alls lands á jörðinni. Ekki hef ég
heyrt þess getið, að margar mynt-
tegundir væru í Rússlandi; sennilega
nægir þar rúblan ein. Annað dæmi,
sem er okkur miklu nærtækara og
við höfum stórum meiri kynni af,
eru Randaríki Norður-Ameríku. Þau
eru 48 talsins og hafa öll eina og
sömu myntina, hinn „almáttuga“
dollara. Hvort mundi nokkur maður
geta látið sér til hugar koma, að
Bandaríkin væru hin óþrjótandi
auðsuppspretta og óþreytandi hjálp-
arhella annarra ríkja, sem þau hafa
reynzt, ef sérhvert þeirra hefði sína
eigin mynt og þau væru skilin hvert
frá öðru með himinháum tollmúrum
og hvers kyns ófrelsi í athafna- og
viðskiptamálum ?
Síðastliðið ár var stofnað til gjald-
eyrisölmusu til bágstaddra ríkja í
Evrópu með stofnun Greiðslubanda-
lags Evrópu. Frá 30. júní 1950 til
30. júní 1951 eru okkur Islendingum
ætlaðar 4 milljónir dollara eða rúm-
lega 65 millj. kr. af þessu ölmusufé,
og þurfum við aldrei að endurgreiða
það. Þó bætir þetta ekki úr gjald-
eyrisslcorti okkar nema að mjög litlu
leyti. Gert er ráð fyrir, að á jafn-
lengdartímabili 1951 til 1952 fáum
við aftur gjaldeyrishjálp frá sama
aðilja, en þó ekki eins mikla, vegna
þess að ætlazt er til, að gjaldeyris-
jafnvægi verði komið á í löndum
Evrópu á árunum 1952—53. Menn
geta gert sér í hugarlund, hvort svo
muni verða hér á landi.
Það, sem einna mest gæti stuðlað
að því, að sameiginlegum gjaldeyri
yrði komið á hjá Evrópuríkjunum,
er myndun Bandaríkja Evrópu. Og
þá er spurningin: Er nokkur von til
þess, að slíkt verði að veruleika í
náinni framtíð?
Einn merkásti núlifandi stjórn-
málamaður heimsins, Winston
Churchill, hefur unnið að þessum
málum að undanförnu og mun óhætt
að fullyrða, að þeim hefur skilað
meira áfram siðustu tvö árin en
nokkuru sinni fyrr. Meðan ég er að
skrifa þessa grein, birtir Morgunblað-
ið Reutersfregn (dags. 13. jan.), þar
sem það er haft eftir Henri Spaak,
fyrr\r. forsætisráðherra Belgíu, í við-
tali við fréttamenn í Nðw York, að
afstaða Breta hafi valdið miklu um,
að ekki hafi þegar náðst samkomu-
lag um stofnun Bandaríkja Evrópu.
Virðist eftir þessum ummælum að
dæma ekki vanta nema herzlumun-
inn á, að þetta stórmerka mál komist
í framkvæmd. Enginn vafi 'leikur á
því, að hin vestrænu Evrópuríki
hafa að undanförnu nálgazt hvert
annað miklu meir en áður vegna hins
uggvænlega ástands í heimsmálun-
um.
Það hefur þegar verið rætt um
sameining þungaiðnaðarins í Vest-
ur-Evrópu, og sú hugmynd kemst
vafalaust í framkvæmd. Einnig
hefur verið rætt um stofnun sam-
eiginlegs hers i Vestur-Evrópu. En
þessi tvö mál, sem án efa tákna