Samtíðin - 01.12.1951, Blaðsíða 9

10. hefti 18. árg.
Nr. 178
Desember 1951
ÁSKRIFTARTlMARIT UM ISLENZK OG ERLEND MENNINGARMAL
SAMTÍÐIN kemur 10 sinnum á ári, mánaðarlega nema i janúar og ágúst, samtals 320
bls. Árgjaldið er 25 kr. burðargjaldsfritt (erlendis 35 kr.), og greiðist það fyrirfram.
Áskrift getur byrjað hvenær sem er og miðast við síðustu áramót. tlrsögn sé skrifleg
og verður að liafa borizt fyrir áramót. Ritstjóri: Sigurður Skúlason, sími 2526, póst-
hólf 75. Áskriftargjöldum veitt móttaka i verzluninni Bækur og ritföng hf., Austur-
stræti 1 og Bókabúð Austurbæjar, Laugavegi 34. — Prentuð í Félagsprentsmiðjunni hf.
ALDDUS HUXLEY: U M ÞÆGINDI
JJINN HEIMSFRÆGI brezki rithöfundur,
Aldous Huxley, skrifaði fyrir allmörg-
um árum skemmtilega grein, sem hann
nefndi: Þægindi. Hér skulu til gamans
teknar upp í lauslegri þýðingu nokkrar
setningar úr þessari ritgerð. Huxley segir:
Gestgjafar í Frakkland auglýsa „le con-
fort moderne" : nútímaþægindi. Og þetta
er algert sannmæli, því að þægindi eru
nýtt fyrirbrigði, yngri en gufuvélin, að-
eins fáum árum eldri en ritsíminn og ekki
nema einni kynslóð eldri en útvarpið. Á-
sókn okkar í þægindi og það álit okkar á
þeim, að þau séu einhver eftirsóknarverð-
ustu gæði lífsins, eru lífsviðhorf, sem
sprottin eru af hugsunarhætti nútímans
og á þeim hefur ekki örlað í sögu mann-
kynsins síðan á dögum Forn-Rómverja.
Við höfum vanizt þægindum nútímans og
eigum örðugt) með að hugsa okkur þau
tímabil í sögu okkar, er enginn hafði hug-
mynd um þau. Og þó voru bólstraðir stólar
og legubekkir, fjaðradýnur og miðstöðvar-
hitun fyrir þrem öldum gersamlega ókunn
jafnvel mestu höfðingjum Norðurálfunnar.
Þegar við hugleiðum allan þægindaskort
forfeðra okkar, blasir sú staðreynd fyrst
af öllu við, að við hann sættu þeir sig
að langmestu leyti af fúsum vilja. Að vísu
byggjast sum nútímaþægindi á uppgötv-
unum og uppfyndingum seinustu alda, og
ekki gátum við ekið á gúmmíhjólbörðum,
fyrr en við höfðum fundið Suður-Ameríku
og þar með gúmmítréð. En í öllum aðal-
atriðum er sá efnisgrundvöllur að engu
leyti nýr, sem „le confort moderne" hvíl-
ir á.
Þeir menn, sem í gamla daga gátu reist
sér hýbýli og búið þau húsgögnum alger-
lega að eigin geðþótta, — þjóðhöfðingj-
arnir og auðjöfrarnir — höfðu þau það
stór, að vel hefðu hæft jötnum. Þeir
fögnuðu gestum sínum í geysimiklum sal-
arkynnum, sem helzt jafnast á við salina
í nútíma járnbrautarstöðvum. Þeir reikuðu
frá svefnherbergjum sínum til borðsal-
anna eftir göngum, sem voru ámóta löng
og naustköld af bitrum dragsúgi og
jarðgöng Alpafjallanna. Og oftsinnis dag
hvern urðu þeir að ganga upp og niður
volduga stiga, sem í okkar augum líkjast
einna helzt sjálfum Nílargljúfrunum,
greyptum í marmara.
Huxley ber því næst saman hús marg-
milljónara nokkurs í grennd við Chicago
og geysimiklar ítalskar hallir undir hlíð-
um Apennínafjalla, þar sem sárbitur
vetrarvindurinn hafði nætt' um hann sjálf-
an, er hann leigði sér þar vistarveru fyrir
allmiklu lægra gjald en hann hafði seinna
orðið að greiða fyrir geymslu á Fordbil
sínum vestur í Chicago! Ekki er hann í
neinum vafa um, að auðkýfingurinn vestan
hafs hafi farið rétta leið, er hann bjó hús
sitt öllum nútímaþægindum, enda var þar
ólíku saman að jafna og í glæsilegu, en
þægindasnauðu ítölsku stórhýsunum frá
fyrri öldum. En þá vaknar óhjákvæmilega