Fréttablaðið - 14.01.2010, Blaðsíða 10

14. janúar 2010 FIMMTUDAGUR
STJÓRNSÝSLA Ekki er lengur ásætt-
anlegt að vald til þess að skjóta
lögum sem samþykkt hafa verið á
Alþingi til þjóðaratkvæðagreiðslu
liggi á herðum eins manns, þótt
þjóðkjörinn sé, sagði Björg Thor-
arensen, forseti lagadeildar
Háskóla Íslands, á málstofu um
þjóðaratkvæðagreiðslur í gær.
Björg sagði löngu tímabært að
breyta stjórnarskránni. Í dag hvíli
valdið á herðum forseta Íslands,
og hljóti að teljast virkt eftir að
forsetinn hafi nú í tvígang neitað
að staðfesta lög. Valdið sé raunar
án efnislegra takmarkana.
„Það er bæði vaxandi og eðlileg
krafa í lýðræðisþjóðfélagi að þjóð-
inni sé í auknum mæli falið vald
til að ákveða hvernig hún vill haga
tilteknum mikilvægum málum,“
segir Björg.
„Ég tel að þjóðin eigi einfald-
lega heimtingu á því að þjóðkjörn-
ir fulltrúar hennar hefji umræður
um heimildir til þjóðaratkvæða-
greiðslu upp úr dægurþrasi stjórn-
málanna og bregðist við með þeim
hætti sem þeim er skylt í þágu
umbjóðenda sinna,“ sagði Björg.
Eiríkur Tómasson, lagaprófess-
or við Háskóla Íslands, sagði að
sá möguleiki að hægt sé að skjóta
mikilvægum málum til þjóðar-
innar verði til þess að stjórnvöld
leiti í meira mælis þverpólitísks
stuðnings við sín mál.
Danmörk er gott dæmi um
þetta, en þar getur þriðjungur
þingmanna krafist þess að lög fari
í þjóðaratkvæðagreiðslu. Þetta
úrræði hefur aðeins einu sinni
verið notað frá því það komst í lög
árið 1953, sagði Eiríkur.
Vitundin um að þriðjungur
þingmanna geti krafist þjóðarat-
kvæðagreiðslu um viss mál hefur
orðið til þess að viðhorf danskra
stjórnmálamanna eru allt önnur
en íslenskra, sagði Eiríkur. Þar
tíðkist að reyna að ná samstöðu
um mál í stað átakastjórnmála,
sem Íslendingar verði ítrekað
vitni að.
Hann tók undir með Björgu um
mikilvægi þess að stjórnarskránni
verði breytt, sér í lagi ákvæðum
um þjóðaratkvæði. Til dæmis ætti
að setja inn ákvæði um að þjóðin
fái sjálf að kjósa um breytingar á
stjórnarskránni.
Gunnar Helgi Kristinsson,
prófessor í stjórnmálafræði við
Háskóla Íslands, sagðist í erindi
sínu í gær ekki telja að stjórn-
málaflokkar í minnihluta myndu
misbeita valdi sínu til að kalla
fram þjóðaratkvæðagreiðslur,
yrði ákvæði hliðstætt því danska
sett í íslensku stjórnarskrána.
Það myndi hafa veruleg áhrif á
trúverðugleika og vinsældir flokks
að senda hvert málið á fætur öðru
í þjóðaratkvæðagreiðslu, yrði nið-
urstaðan ítrekað stjórnvöldum í
vil. Slíkt myndi hafa bein áhrif á
gengi flokksins í kosningum.
brjann@frettabladid.is
Löngu tímabært að
breyta stjórnarskrá
Ekki er ásættanlegt að valdið til að skjóta lögum til þjóðaratkvæðagreiðslu
liggi hjá einum manni, segir forseti lagadeildar HÍ. Breyta þarf stjórnarskránni
sem fyrst og endurskoða ákvæði um þjóðaratkvæði, segir lagaprófessor við HÍ.
FJÖLSÓTT Mikill fjöldi sótti málstofu um þjóðaratkvæðagreiðslur í Háskóla Íslands í gær. Færa þurfti fundinn í stærri sal og var þó
hvert sæti skipað. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
FÉLAGSMÁL Safnbaukurinn þjóðarskútan sem Víkur-
vagnar smíðuðu fyrir og gáfu Mæðrastyrksnefnd
er komin í slipp hjá Víkurvögnum, að sögn Jóhann-
esar Valgeirs Reynissonar, starfsmanns Víkur-
vagna.
Hann segir að þótt „skútan“ sé rammgerð hafi
nýverið komið upp tilvik þar sem hún hafi verið
skemmd og jafnvel reynt að stela úr henni pening-
um sem safnast hafi með sérútbúnum krækjum.
„Manni finnst þetta alveg síðasta sort, enda er
Þjóðarskútan merkt Mæðrastyrksnefnd í bak og
fyrir,“ segir Jóhannes.
Þjóðarskútan hefur staðið frammi í Smáralind
og í verslunum Krónunnar og segir Jóhannes
að henni verði komið aftur til starfa að viðgerð
lokinni.
Skútan, sem afhent var Mæðrastyrksnefnd
í desember 2008, er smíðuð úr járngrind og
öryggisgleri þannig að það sést hversu mikið
hefur í hana safnast.
Jóhannes segir að vel hafi gengið að safna í
skútuna. Ef til vill sé þó einhver birtingarmynd
þróunarinnar á ástandinu í samfélaginu að fyrst í
stað hafi gjarnan verið settir seðlar, fimm þúsund
og þúsund kallar, í hana en núna sé það „langmest
klink“ sem fólk lætur af hendi rakna. - óká
FRÁ SMÍÐI SKÚTUNNAR Í nóvember 2008 var gestum og gang-
andi boðið að taka þátt í að sjóða saman „Þjóðarskútuna“,
risastóran söfnunarbauk Mæðrastyrksnefndar.
Dæmi um að reynt sé að stela úr söfnun sem merkt er Mæðrastyrksnefnd:
Þjóðarskútan er farin í slipp
EFNAHAGSMÁL „Við erum enn meðal ríkustu þjóða í
heimi,“ segir Þórólfur Matthíasson, prófessor í hag-
fræði við Háskóla Íslands.
Hann segir ekki nýtt að því sé haldið fram í
kreppum að norræn þjóðfélög hafi ekki efni á að
reka velferðarkerfi í fremstu röð, eins og haft var
eftir Ragnari Árnasyni, prófessor í hagfræði við
HÍ, í Fréttablaðinu í gær.
„Menn hafa verið undarlega uppfinningasamir
við að láta þessi kerfi ganga,“ segir Þórólfur um
reynslu Norðurlandanna af því að skera niður sín
velferðarkerfi í kreppum.
Hann segist sammála Ragnari um að opinberi
geirinn á Íslandi sé orðinn allt of stór. Skera þurfi
af honum fitu. Því miður hafi menn heykst að miklu
leyti á því verkefni á síðasta ári. Farið hafi verið í
flatan niðurskurð opinbera geirans í stað þess að
spara í landbúnaðarkerfinu og óþarfa opinberum
rekstri eins og því að halda úti 5-6 milljarða króna
strandgæsluskipi. „Við eigum að reyna að halda
uppi stöðlum á menntasviðinu og heilbrigðissviðinu
og gefa því forgang.“ Takist að halda við vinnu-
hvatningu í velferðarkerfinu eigi að vera hægt að
viðhalda því í gegnum kreppuna. - pg
Þórólfur Matthíasson ósammála Ragnari Árnasyni um rekstur velferðarkerfisins:
Erum enn meðal ríkustu þjóða
ÞÓRÓLFUR MATTHÍAS-
SON Segir ekkert nýtt
að því sé haldið fram
í kreppum að norræn
þjóðfélög hafi ekki
efni á að reka velferð-
arkerfi í fremstu röð.
FRÉTTABLAÐIÐ/HÖRÐUR
Húsfélagaþjónusta
Nánar á arionbanki.is/husfelag
Ekkert mánaðargjald
Einföld innheimta
Öflugur netbanki
Fullkomið rekstraryfirlit
Félagatal og greiðslustaða
Þinn þjónusturáðgjafi
Komdu í viðskipti með húsfélagið þitt. Sendu fyrirspurn
á husfelag@arionbanki.is – hringdu í síma 444 7000
eða komdu við í næsta útibúi. Starfsfólk bankans tekur
vel á móti þér og veitir allar nánari upplýsingar.
Þú sparar þér tíma og fyrirhöfn
Vöndum
endurskoðun á
stjórnarskránni
Innanríkisnefnd Sjálfstæðisflokksins heldur
opinn fund um endurskoðun stjórnarskrárinnar
í Valhöll í dag, 14. janúar kl. 12.
Frummælendur verða Ragnhildur Helgadóttir, prófessor
við lagadeild HR, og Birgir Ármannsson, alþingismaður og
fulltrúi Sjálfstæðisflokksins í síðustu stjórnarskrárnefnd.
Umræður og fyrirspurnir að framsögum loknum.
Fundarstjóri verður Sturla Böðvarsson,
fyrrverandi forseti Alþingis.
Boðið verður upp á súpu á vægu verði.
Allir velkomnir!