Fréttablaðið - 15.01.2010, Blaðsíða 16

16 15. janúar 2010 FÖSTUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Jón Kaldal jk@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt
að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu
formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
Flestir hljóta að fyllast óhug og sorg yfir þeim fréttum sem
nú berast frá Haítí. Ef marka má
fréttirnar virðist jarðskjálftinn
ekki aðeins hafa lagt í rúst höfuð-
borgina og bundið endi á þús-
undir mannslífa heldur einnig
laskað sjálfar undirstöður sam-
félagsins sem veikar voru fyrir.
Þeir íslensku björgunarmenn
sem drifu sig á hamfarasvæðið
áður en sólarhringur var liðinn
frá skjálftanum eiga án efa eftir
að gera mikið gagn og sjálfsagt
er að hæla þeim fyrir skjót við-
brögð. Hins vegar er ekki laust
við að það mikla hlutverk sem för
íslensku björgunarsveitarinnar
hefur fengið í allri umfjöllun um
hamfarirnar beri vott um einmitt
þá minnimáttarkennd sem þátt-
taka í slíkum verkefnum ætti að
vinna bug á.
Í fyrsta lagi þá höfum við orðið
vitni að algerri og ótímabærri
ofnotkun á stolthugtakinu. Flug-
vélin með björgunarfólkinu var
enn að taka eldsneyti í Boston
þegar einhver á öldum ljósvakans
sagðist vera stoltur af því að vera
Íslendingur. Það er ekki útilokað
að þeir sem hjálpuðu til og fjöl-
skyldur þeirra muni einhvern
tímann hafa tilefni til að fyllast
stolti. En við hin? Hvað höfum
við gert? Er rétta tilfinningin
þegar slíkur ógnarharmleikur
á sér stað, sú að vera stoltur og
hrærður yfir óunnum björgunar-
afrekum annarra? Aðrir finna sér
annað tilefni til stolts. Utanríkis-
ráðherra var strax á miðviku-
daginn stoltur yfir því hve vel
íslensk stjórnsýsla hafi reynst
þegar kom að því að undirbúa
ferðalagið. Jú, jú, á meðan hálf
milljón manna liggur slösuð, látin
eða grafin innan um urð og grjót
og öngþveiti ríkir í höfuðborg
annars ríkis er ekki úr vegi að
gleðjast yfir skilvirkni íslenska
stjórnkerfisins.
Í öðru lagi þá er það undarlegt
að þurfa að tiltaka það án afláts
að íslenska björgunarsveitin hafi
verið með þeim fyrstu á staðinn.
Í útvarpsþætti á miðvikudaginn
var sagt að hún væri ein sú fyrsta
í heiminum til að mæta til Haítí.
„Allavega sú fyrsta frá Norður-
löndunum,“ bætti útvarpsmað-
urinn við til að hafa vaðið fyrir
neðan sig. Hvers vegna skiptir
þetta einhverju máli? Er ekki
annað kapphlaup mikilvægara
nú, kapphlaupið um að ná sem
flestum lifandi út úr húsarústum
í Port-au-Prince, heldur en eitt-
hvað ímyndað kapphlaup við Dani
og Svía og aðrar þjóðir heimsins?
Það eru nefnilega, í hnattrænu
samhengi, ömurlegar fréttir að
íslensku björgunarsveitarmenn-
irnir hafi verið með þeim fyrstu
á vettvang. Þær eru ömurlegar
vegna þess að þetta þýðir að
sólarhringur hafi liðið áður en
alþjóðleg aðstoð fór að berast af
alvöru. Á þeim sólarhring hafa
þúsundir manna líklegast látist,
grafnir í rústum húsa. Mörgum
þeirra hefði hugsanlega verið
hægt að bjarga ef hjálpin hefði
borist fyrr.
Í þriðja lagi er það hin sígilda
þörf hérlendra miðla til að segja
svokallaðar fréttafréttir af
Íslandi og Íslendingum. Dæmi
um fréttafrétt vikunnar er til
dæmis frétt um að á vef CNN
hafi birst frétt um að Íslending-
ar hafi verið með þeim fyrstu til
að senda björgunarsveit til Haítí.
Annað dæmi um fréttafrétt er að
norskt dagblað sagði að fátæka
Ísland hugðist hjálpa til, þrátt
fyrir hrun fjármálakerfisins. Við
þetta má bæta við fréttum á borð
við þær að í viðræðum íslenskra
ráðamanna við erlenda starfs-
bræður sína hafi komið fram
að þeir dáðust að skjótum við-
brögðum Íslendinga. Var virki-
lega ekkert annað fréttnæmara
sem tengdist þessum hörmulega
atburði? Er okkur virkilega svona
mikilvægt að aðrir taki eftir
þegar við vinnum góðverk?
Skemmst er að minnast þess
þegar forseti Íslands, í samúðar-
kveðju sinni til forseta Ítalíu
vegna jarðskjálftanna í Abruzzo,
„vék að rannsóknum Íslendinga á
sviði jarðskjálfta og hinu öfluga
viðvörunarkerfi sem íslensk-
ir vísindamenn og sérfræðingar
hefðu þróað,“ eins og það var
orðað í fréttatilkynningunni frá
forsetaembættinu. Afar nærgæt-
ið. Auðvitað finnst öllum gaman
að tala um sjálfa sig en það má nú
stundum sýna lágmarksvirðingu
gagnvart þeim sem eiga um sárt
að binda. „Leitt með hann pabba
þinn en, vel á minnst, ég er ein-
mitt að gera verkefni í skólanum
um þá tegund krabbameins sem
varð honum að bana. Finnst þér
ég ekki duglegur?“
Ofstolt og fréttafréttir
Hamfarir á Haítí
PAWEL BARTOSZEK
Í DAG |
UMRÆÐAN
Katrín Júlíusdóttir svarar Jóni
Gunnarssyni
Erlendar nýfjárfestingar skapa atvinnutækifæri sem hvorki
þarf að fjármagna með erlend-
um lántökum íslenskra aðila né
af því innlenda svigrúmi sem til
staðar er til fjárfestinga í hag-
kerfinu. Ríkisstjórnin leggur
því áherslu á að skapa forsendur fyrir slíkar fjár-
festingar, ekki síst með því að eyða sem fyrst allri
óvissu um það á hvaða leið Ísland sé í endurreisn
efnahagslífsins.
Strax og nýtt óvissuástand skapaðist með fram-
gang efnahagsáætlunar Íslands þegar forseti beitti
synjunarvaldi var brugðist við af hálfu iðnaðar-
ráðuneytis og Fjárfestingarstofu í samráði við utan-
ríkisráðuneytið. Fjárfestingarstofa er í samskiptum
við þá erlendu aðila sem eru að þreifa fyrir sér með
verkefni á Íslandi. Viðbrögð þeirra við nýju óvissu-
ástandi kölluðu á aðgerðir og virk samskipti til að
halda verkefnum gangandi. Því hefur Fjárfesting-
arstofa sinnt með lofsamlegum hætti.
Í grein í Fréttablaðinu 13. janúar sl. gerir Jón
Gunnarsson þingmaður mér upp þau orð að flótti
væri brostin í lið erlendra fjárfesta. Vonandi tekst
að afstýra því þótt dýrkeyptar tafir geti orðið.
Þingmaðurinn telur það „grunnhyggni“ af minni
hálfu að benda á að óvissa um framgang endur-
reisnar efnahagslífsins, lækkun lánshæfismats
ríkisins niður í ruslflokk, ráðleggingar matsfyrir-
tækja og greinenda gegn fjárfestingum á Íslandi og
hækkun skuldatryggingarálags hafi áhrif á alþjóð-
lega fjármálamarkaði og ákvarðanir fjárfesta.
Meðan menn hafa asklok fyrir himinn er ekki lík-
legt að samhengi hlutanna verði þeim sýnilegt.
Nú er unnið að undirbúningi rammalöggjafar um
ívilnanir vegna erlendra fjárfestinga til að gera
ferlið skilvirkara og auðvelda kynningu á Íslandi
sem fjárfestingarkosti. Alþingi er með til afgreiðslu
fjárfestingarsamning sem hefur það markmið að
auðvelda aðkomu nýs erlends kjölfestufjárfestis í
uppbyggingu gagnvers á Reykjanesi. Sérstök verk-
efnisstjórn vinnur markvisst ásamt Fjárfestingar-
stofu að því að finna erlendan samstarfsaðila til
uppbyggingar og orkunýtingar í Þingeyjarsýslum.
En margt fleira er gert. Ferðaþjónustan er enn að
eflast og undirbýr stofnun klasa um heilsu- og lífs-
stílstengda ferðamennsku. Stuðningur við nýsköpun,
rannsóknir og þróun er efldur. Ný frumkvöðlasetur
skapa störf og verðmæti. Þetta eru aðeins dæmi um
það starf sem unnið er í samráði við atvinnulífið um
uppbyggingu. Skýr stefna og vilji er til staðar. Verk-
efnið er að sameinast um að skapa sem fyrst hag-
stæð skilyrði, stöðugleika og forsendur hagvaxtar.
Höfundur er iðnaðarráðherra.
Erlendar nýfjárfestingar
KATRÍN JÚLÍUS-
DÓTTIR
DAGSKRÁ
Atorka Group hf Föstudaginn 22. janúar 2010 kl. 10:00 Grand Hótel
Stjórn Atorku Group hf.
Boðað er til hluthafafundar hjá Atorku Group hf. Á dagskrá
fundarins er einungis eitt mál, eða tillaga stjórnar Atorku Group
hf. um að núverandi hlutafé í félaginu verði fært niður að fullu,
samhliða því að samþykkt verði að hækka hlutafé að nýju og
að kröfuhafar félagsins skrái sig fyrir nýju hlutafé í samræmi
við nauðasamning Atorku Group hf. við kröfuhafa, samþykktan
á fundi kröfuhafa 10. desember 2009 og staðfestan af
Héraðsdómi Reykjaness 7. janúar 2010.
Dagskrá fundarins og tillaga stjórnar félagsins í samræmi
við framangreint munu liggja frammi til sýnis fyrir hluthafa á
skrifstofu félagsins frá og með 15. janúar 2010.
Fyrir grasrótina
Hreyfingin hélt grasrótarfund á kaffi
Sólon í gær. Tilefnið var að Hreyf-
ingin vill hjálpa grasrótarhreyfingum
á Íslandi til að koma sjónarmiðum
sínum á framfæri. Hugmyndin er sú
að hinir ýmsu grasrótarhópar geti
komið málefnum á framfæri við
Hreyfinguna, sem virki sem gátt
inn á þing. Þetta vilja eflaust
ófá grasrótarsamtök nýta sér,
til dæmis Borgarahreyfingin
sem merkilegt nokk fékk fjóra
menn kjörna á þing í kosning-
um síðastliðið vor en stendur
nú uppi málsvaralaus. Kannski
Hreyfingin sé til í að leggja
Borgarahreyfingunni lið og
virka sem gátt þeirra
inn á þing?
Hvað vill Jóhanna?
Höskuldur Þórhallsson, þingmaður
Framsóknarflokksins, sagði á Vísi
í gær að boltinn væri hjá Jóhönnu
Sigurðardóttur forsætisráðherra í
Icesave-deilunni. Ekki væri hægt að
stilla stjórnarandstöðunni upp við
vegg og spyrja hvað hún vildi gera.
„Jóhanna Sigurðardóttir verður að
koma með tillögur um það hvað
hún vill gera. Það er ekki á
forræði neins annars,” sagði
Höskuldur. En nú liggur fyrir
hvað Jóhanna Sigurðardóttir
vill gera í Icesave-málinu. Hún
tók meira að segja þátt í að
samþykkja lög um hvað
hún vildi gera. Er hægt
að biðja um mikið
skýrari ásetning?
Áfram með smjörið
Í júní í fyrra fól félags- og trygginga-
ráðuneytið velferðarvaktinni „að
leita leiða í samstarfi við Samband
íslenskra sveitarfélaga og aðila
vinnumarkaðarins til að standa vörð
um grunnþjónustu sveitarfélaga“. Nú,
sjö mánuðum síðar, hefur
fyrsta áfanganum til
að standa vörð um
grunnþjónustu ríkis
og sveitarfélaga verið
náð, eins og lesa má
á heimasíðu félags- og
tryggingaráðuneytisins:
velferðarvaktin hefur
skilgreint hvað felst í
grunnþjónustu ríkis
og sveitarfélaga. Nú
fara hjólin að snúast.
bergsteinn@frettabladid.Þ
að hefur alla tíð legið fyrir að þeir sem tengjast sjósókn
með einhverjum hætti kunna þá fornu list að rífa kjaft
betur en aðrir. Þeir geta sett á langar ræður um menn og
málefni eins og skrúfað sé frá krana og úr þeim stend-
ur kröftug bunan svo lengi sem þeir vilja. Landkrabbar
verða fljótlega kjaftstopp í orðaskaki við slíka meistara og undir
sögum þeirra, krydduðum ragni á réttum stöðum, sitja aðrir opin-
mynntir. Þegar sjóarar beita þessum kúnstum sínum hafa aðrir
ekki roð við þeim. Umræður á þeim nótum geta því aldrei orðið
skynsamlegar.
Og hví eru þessi sannindi rifjuð upp hér og nú, kann einhver að
spyrja.
Er þá því til að svara að frétt af nýjustu bókun stjórnar LÍÚ er
tilefnið.
Á aðventunni mun stjórnin hafa sest niður og fært til bókar að
ef ríkisstjórnin léti ekki af áformum sínum um að fyrna kvóta þá
myndu útvegsmennirnir hætta að veiða. Já, bara stíma í land og
binda flotann við bryggju – eins og það var orðað á Stöð 2.
Talsmaður útvegsmannanna segir þessi áform ekki hótun heldur
viðbrögð við hótunum stjórnvalda. Þau hóti að taka veiðiheimildir
af fyrirtækjum sem þýði gjaldþrot greinarinnar allrar.
Án þess að það sé sérstakt innlegg í debatt útgerðarmanna og
ríkisstjórnarinnar um fjárhagslegar afleiðingar þess að fyrna afla-
heimildir skal hér 1. grein laganna um stjórn fiskveiða rifjuð upp.
Hún hljóðar svo: „Nytjastofnar á Íslandsmiðum eru sameign
íslensku þjóðarinnar. […] Úthlutun veiðiheimilda samkvæmt lögum
þessum myndar ekki eignarrétt eða óafturkallanlegt forræði
einstakra aðila yfir veiðiheimildum.“
Eitthvað hljóta þessi orð að þýða.
Og með þessi lög í gildi hafa útvegsmenn hagað fjárfestingum
sínum í gegnum árin.
Vel má vera að það setji sjávarútvegsfyrirtækin á hliðina ef kvót-
inn verður innkallaður – þó í smáum skömmtum, á löngum tíma,
verði. Útgerðarmenn hafa raunar lagt fram útreikninga sem sýna
fram á það. Stjórnvöld á hinn bóginn hafna því að innköllun kvótans
kunni að hafa slík áhrif en hafa ekki sýnt neina útreikninga.
Lengi hefur verið deilt um fiskveiðistjórnunarkerfið. Það eru jú
uppi margvíslegar skoðanir á því hvernig úthluta beri takmörkuðum
gæðum.
Sumir eiga sér þann draum að hægt verði að ná sátt um fisk-
veiðimálin. Þar sem himinn og haf skilur að sjónarmiðin í málinu
væri skynsamlegra að byrja á að reyna að ná „aðeins meiri sátt“ en
nú ríkir. Verkefnið er risavaxið og verður ekki framkvæmt nema
í skrefum.
Og þegar sátt hefur náðst um að ná aðeins meiri sátt væri fínt
ef menn sættust á að vera svolítið dannaðir. Kjaftbrúk að hætti
sjósóknara er ekki vænlegt til árangurs.
Svo hljóta menn að þurfa að fallast á að yfirlýsingar um að binda
flotann við bryggju eru hótun. En ætli menn að standa við þau stóru
orð verða þeir að búast við að þeim verði mætt af sömu hörku.
Sjómenn tala ekki sama mál og aðrir.
Hótanir og annað
títt úr sjávarútvegi
BJÖRN ÞÓR SIGBJÖRNSSON SKRIFAR