Fréttablaðið - 21.01.2010, Blaðsíða 12

12 21. janúar 2010 FIMMTUDAGUR
Vonbrigði urðu með út-
komu loftslagsráðstefnunn-
ar í Kaupmannahöfn. Ekki
náðist bindandi samning-
ur, en engu að síður voru
mikilvæg skref stigin til
að taka á loftslagsvand-
anum, þótt smá væru. Um
mánaðamót rennur frestur
ríkja út til að skuldbinda
sig áframhaldandi vinnu
og snemmsumars verður
fundað á ný. Reynt verður
við nýjan samning í Mex-
íkó í haust.
Yvo de Boer, framkvæmdastjóri
loftslagsmála hjá Sameinuðu þjóð-
unum (SÞ), gat ekki leynt vonbrigð-
um sínum með niðurstöðu loftslags-
ráðstefnunnar í Kaupmannahöfn. Á
blaðamannafundi í gær, benti hann
þó á björtu hliðarnar. „Við bökuð-
um ekki kökuna í Kaupmannahöfn,
en urðum okkur úti um öll hráefn-
in til þess.“
Engum blöðum þarf um það að
fletta að niðurstaðan í Kaupmanna-
höfn var vonbrigði. Að hluta til
vegna þess að væntingar voru ansi
miklar. Skipuleggjendur höfðu von-
ast til þess að þar næðist lagalega
bindandi samningur og Danirnir
vonuðust til að Kaupmannahöfn
yrði hin nýja Kyoto, í tungutaki
loftslagsmála.
Kyoto-bókunin var gerð árið
1997 í japönsku borginni Kyoto.
Þar skuldbundu iðnríki sig til að
draga úr útblæstri gróðurhúsaloft-
tegunda um 5,2 prósent miðað við
árið 1990. Þróunarríkin voru und-
anþegin þessu, sem og Ísland, sem
fékk sérstaka undanþágu.
Þeim árangri á að ná fyrir árslok
2012. Þegar þar að kemur verður
enginn samningur í gildi um sam-
drátt í útblæstri. Í Kaupmannahöfn
átti að reyna að taka næsta skref,
búa til sáttmálann sem tæki við af
Kyoto.
Vandinn viðurkenndur
Þótt það hafi ekki náðst, er ekki
með réttu hægt að fullyrða, líkt og
sumir hafa gert, að enginn árang-
ur hafi náðst. Yvo de Boer taldi
þrjú atriði mikilvægust. Í fyrsta
lagi hefði loftslagsvandinn færst á
efsta stig stjórnsýslunnar. Um 130
þjóðarleiðtogar voru í Kaupmanna-
höfn og er það í fyrsta skipti sem
slíkt gerist. Hingað til hafa þeir
eftirlátið embættismönnum að sjá
um þessi mál. Þetta benti Svandís
Svavarsdóttir umhverfisráðherra
einnig á í viðtali undir lok ráð-
stefnunnar í desember. Með því
væri staðfest í pólitískri umræðu
á heimsvísu að um gríðarlega
aðkallandi viðfangsefni væri að
ræða sem þjóðir heimsins yrðu að
fást við.
Yvo de Boer taldi annan mikil-
vægan áfanga hafa náðst í viður-
kenningu á langtímaskuldbind-
ingum varðandi loftslagsmál. Í
Kaupmannahafnarsamkomulag-
inu eru alvarlegar afleiðingar lofts-
lagsbreytinga viðurkenndar og að
stefnt skuli að því að koma í veg
fyrir að loftslag hlýni um meira en
2 gráður á Celsíus.
Í þriðja lagi náðist samkomulag
um skammtímafjármögnun fyrir
þróunarríkin. Á næstu þremur
árum ætla iðnríkin að leggja 30
milljarða dollara í sjóð til að styðja
fátækari ríki heims vegna lofts-
lagsmála. Árið 2020 munu þau
veita 100 milljarða árlega til þró-
unarríkjanna.
Flókin deilumál
Stór hluti deilunnar snýst um
fleira en loftslagsmál. Þróunar-
ríkin benda á að iðnríkin byggi
auð sinn að miklu leyti á hagnaði
vegna iðnbyltingarinnar. Þau hafi
árhundr uðum saman dælt gróður-
húsalofttegundum út í andrúmsloft-
ið og hagnast á. Nú, þegar vandinn
er viðurkenndur, ætli þau að hamla
fátækari ríkjum heims að nýta
sér sömu aðferðir til auðsöflunar.
Afsali þau sér slíkum tækifærum
sé rétt að þau fái bætur fyrir.
Þetta hefur verið viðurkennt af
flestum iðnríkjum, en Bandarík-
in sérstaklega, hafa verið treg til.
Það hefur ekki síst litað þá skoð-
un þeirra að Kína er flokkað sem
þróunarríki. Bandaríkjunum hugn-
ast lítt að styðja það ríki með mikl-
um fjármunum. Í Kaupmannahöfn
afsöluðu Kínverjar sér hins vegar
fjárstuðningi vegna þessa og það
liðkar fyrir.
Þessi tvö ríki hafa einnig deilt um
eftirlit með niðurskurði. Bandarík-
in segja að alþjóðasamfélagið verði
að hafa verkfæri til að fylgjast með
að ríki heims minnki útblástur. Til
þess þarf að komast á hreint hver
staðan er í dag. Undir það hafa
mörg ríki, til dæmis Ísland, tekið.
Kínverjar eru ekki spenntir fyrir
því að hleypa alþjóðasamfélaginu
– og þar með Bandaríkjamönnum
– í gögn um iðnrekstur sinn.
Næstu skref
Skrifstofa loftslagsmála hjá Sam-
einuðu þjóðunum vinnur nú að
skýrslu um ráðstefnuna í Kaup-
mannahöfn. Yvo de Boer hefur
gefið aðildarríkjum frest til 31.
janúar til að tilkynna hvort þau
hyggist virða Kaupmannahafnar-
samkomulagið. Þá verði iðnríki að
svara því til hve mikið þau hyggist
draga úr útblæstri gróðurhúsaloft-
tegunda. Þróunarríkja sé að tiltaka
hvaða aðgerða þau munu grípa til
vegna hlýnunar loftslags.
Þessi frestur er hins vegar eng-
inn lokafrestur. De Boer sagði
þetta mjög mildan frest, ekkert
„deadly“ væri við hann og vísaði
þar til enska orðsins „deadline“.
Hann yrði hins vegar að fá upplýs-
ingar til að skrifa skýrsluna.
Um mánaðamótin maí/júní stend-
ur til að halda fund á vegum Sam-
einuðu þjóðanna þar sem unnið
verður úr þeim árangri sem náð-
ist í Kaupmannahöfn. Næsta lofts-
lagsráðstefna verður síðan haldin í
Mexíkó í haust.
Spurður hvort stefnt væri að því
að ná þar lagalega bindandi samn-
ingi, sagði de Boer í gær að slíkt
lægi ekki fyrir. Orðalag samkomu-
lagsins í Kaupmannahöfn hefði vilj-
andi verið opið til þess að lönd gætu
valið hvaða leið þau vildu fara. Þá
er óljóst hvort slíkur samningur,
náist hann, mun taka við af Kyoto-
bókuninni. Nokkur vilji er til þess
að hún verði áfram í gildi, en nýr
samningur virkur meðfram henni.
Mikill niðurskurður
Hver sem niðurstaðan verður er
ljóst að menn hafa ekki endalausan
tíma. Líkt og de Boer benti á þýðir
niðurstaðan í Kaupmannahöfn að
menn þurfa að vinna hraðar til
að ná samkomulagi. Samkvæmt
samkomulaginu þaðan er gert ráð
fyrir að árið 2015 verði ferlið end-
urskoðað á ný, sama hver niðurstað-
an verður.
Samkvæmt tilmælum vísinda-
manna þarf að draga úr útblæstri
gróðurhúsalofttegunda um helming
fyrir árið 2050. Það segir de Boer
að þýði að iðnríki þurfi að draga úr
útblæstri um 80 prósent fyrir þann
tíma. Verkefnið er því verðugt.
Kakan óklár en efnið til
SJÁÐU HÉR Barn skoðar hnattlíkan sem var til sýnis í Kaupmannahöfn þegar lofts-
lagsráðstefnan var haldin í desember. Leiðtogar heims véluðu þar um framtíð þess
og mannkyns en tókst ekki að ná samkomulagi um að draga úr hlýnun jarðar.
NODICPHOTOS/AFP
FRÉTTASKÝRING
KOLBEINN
ÓTTARSSON PROPPÉ
kolbeinn@frettabladid.is
Yvo de Boer var spurður út í tap
demókrata á þingsæti í Mass-
achusetts, en með því misstu
þeir vald til að koma í veg fyrir
málþóf repúblikana. Fréttamaður
hafði áhyggjur af því að þetta
gerði umræður um loftslagsmál
erfiðari, enda á Bandaríkjaþing
eftir að staðfesta tillögur Obama í
loftslagsmálum.
Framkvæmdastjórinn sagði að
kannski hefði hann verið of lengi
í bransanum, en hann mundi eftir
George W. Bush, fullum efasemda,
neita afleiðingum hlýnunar lofts-
lags. Átta árum síðar hefði sami
Bush undirritað Balí-samkomulag-
ið þar sem tekið er á þeim vanda.
Hann taldi því litlar líkur á að
þetta hefði áhrif á ferlið. Hátt
eldsneytisverð í Bandaríkjunum
hefði áhrif á skoðanir almennings
um efnið. Þá gæfi efnahagskrepp-
an ný tækifæri til að skapa störf í
græna geiranum. Alþjóðasamfélag-
ið mundi ganga á Obama um að
standa við orð sín um samdrátt í
útblæstri gróðurhúsalofttegunda.
AFLEIÐINGAR TAPS
ÞREYTTUR Umræðurnar tóku oft
á í desember og Yvo de Boer varð
þreyttur eins og aðrir. NORDICPHOTOS/AFP
Loftslagsráðstefnan í Kaupmannahöfn
Farfuglar
Sundlaugavegur 34 . 105 Reykjavík
Sími 553 8110 . Fax 588 9201
Email: info@hostel.is . www.hostel.is
6.-7. febrúar 2010
Farfuglar ❚ Borgartún 6 ❚ 105 Reykjavík ❚ Sími 552 8300 ❚ www.thorsmork.is
Þorrinn í Þórsmörk
Upplifðu Þorrann á nýjan og þjóðlegan hátt í þessari
einstöku náttúruperlu. Við bjóðum mismunandi pakka sem
innihalda m.a. gönguferðir með leiðsögn, rútuferðir frá
Reykjavík eða Seljalandsfossi, gistingu í skálum eða tveggja
manna herbergjum og glæsilegt þorrahlaðborð frá Jóa í
Múlakaffi. Verð frá kr. 9.900.
Skelltu þér í Húsadal helgina 6. - 7. febrúar.
Hentar bæði einstaklingum og hópum.
Allar nánari upplýsingar er að finna á www.thorsmork.is
Einnig er unnt að fá upplýsingar í síma 552 8300
og í gegnum netfangið thorsmork@thorsmork.is
Panta þarf fyrir 1. febrúar nk.
Hringdu í síma
ef blaðið berst ekki