Fréttablaðið - 21.01.2010, Blaðsíða 24

24 21. janúar 2010 FIMMTUDAGUR
SEND IÐ OKK UR LÍNU
Fréttablaðið og Vísir hvetja lesendur til
að senda línu og leggja orð í belg um
málefni líðandi stundar. Greinar og
bréf skulu vera stutt og gagnorð. Tekið
er á móti efni á netfanginu greinar@
frettabladid.is eða á vefsíðu Vísis, þar
sem finna má nánari leiðbeiningar.
Ritstjórn ákveður hvort efni birtist í
Fréttablaðinu eða Vísi eða í báðum
miðlunum að hluta eða í heild.
Áskilinn er réttur til leiðréttinga og til
að stytta efni.
UMRÆÐAN
Dagný Halldórsdóttir
skrifar um Neyðarlín-
una
Í Fréttablaðinu föstudag-inn 15. janúar var birt
frétt þar sem látið er að
því liggja að Neyðarlínan
hafi tregðast við að senda
sjúkrabifreið til hjálpar slösuð-
um vegfarendum. Þessi fullyrð-
ing er alfarið röng og skaðleg
rangfærsla fyrir þjónustuaðila
sem landsmenn þurfa að treysta
á þegar mikið liggur við.
Skal eftirfarandi upplýst um
það atvik sem fréttin fjallaði um:
• Kl. 17.03 hringir vegfarandi
og tilkynnir um bílveltu á Suður-
landsvegi. Farið var yfir aðstæð-
ur með innhringjanda. Lögreglu
var þegar gert viðvart
og sjúkrabíll kvaddur
út. Sjúkraliði var gerð
grein fyrir aðstæðum á
slysstað á hefðbundinn
hátt.
• Kl. 17.05 hring-
ir sami vegfarandi og
segir farþega í tjóna-
bílnum komna út og að
ekki sé þörf á sjúkrabif-
reið. Nánari upplýsinga
var aflað um ástand farþeganna
og var sjúkrabifreiðin afturköll-
uð í kjölfarið.
• Kl. 17.10 hringir annar veg-
farandi sem lýsti nánar aðstæð-
um og því mati að þörf væri á
sjúkrabifreið. Eftir að nánari
upplýsinga hafði verið aflað var
sjúkrabifreiðin kölluð út aftur
til að fara á vettvang. Auk þess
var lækni gert viðvart um slysið
og og haft samráð um mögulegt
ástand farþeganna. (Lengd sím-
tals 1.42 mín).
• Kl. 17.13 hringir seinni veg-
farandinn aftur og heimtar að
sjúkrabifreið sé send á staðinn.
Neyðarvörður segir sjúkrabíl á
leiðinni og reynir að afla nánari
upplýsinga. Innhringjandi heimt-
ar þá samband lögreglu. Engar
frekari upplýsingar um atvikið
fengust fram og innhringjanda
gefið samband við fjarskiptamið-
stöð lögreglu sem upplýsti aftur
að sjúkrabíll og lögregla væru á
leiðinni á slysstað. (Lengd símtals
2.35 mín.).
• Lögreglan á Hvolsvelli var
komin á slysstað kl. 17.24 og
sjúkrabifreið frá Selfossi kl.
17.35.
Af þessu má sjá að þær fullyrð-
ingar sem koma fram í fréttinni
eru rangar:
- að neyðarvörður hafi neitað að
senda sjúkrabíl eða gefa samband
við lögreglu.
- að skilaboð innhringjanda hafi
ekki ratað rétta leið fyrr en hann
fékk samband við lögreglu.
- að 10 mínútna „karp“ við neyð-
arvörð hafi tafið fyrir að hjálp
bærist á slysstað.
Sjúkralið og lögregla voru
boðuð tafarlaust. Athugun á sím-
tölum hefur staðfest að viðbrögð
neyðarvarða voru í fyllsta sam-
ræmi við verklagsreglur.
Höfundur er aðstoðarfram-
kvæmdastjóri Neyðarlínunnar.
Viðbrögð 112 við bílveltu á Suðurlandsvegi 11. janúar
UMRÆÐAN
Ólína Þorvarðardóttir skrifar
um sjávarútveg
Útgerðarmenn hafa haldið því fram að meginþorri þeirra
veiðiheimilda sem deilt var milli
útgerða í upphafi kvótakerfisins
hafi „skipt um hendur“. Þær séu
þar með „eign“ útgerðanna þar sem
þær hafi verið keyptar í lögmætum
viðskiptum.
Sé þessi fullyrðing skoðuð nánar
kemur í ljós að umrædd „viðskipti“
hafa einkum falist í samruna fyrir-
tækja þar sem minni sjávarútvegs-
fyrirtæki hafa runnið inn í stærri
samsteypur og lagt með sér kvóta
inn í það samlag. Þetta á við öll
helstu og öflugustu sjávarútvegs-
fyrirtæki landsins:
• Samherji: Afrakstur sameining-
ar og yfirtöku fjölmargra sjávarút-
vegsfyrirtækja um land allt, þ.á m.
BGB-Snæfells á Dalvík sem átti
sex skip og fiskvinnslur á Dalvík,
Stöðvarfirði (síðar lokað) og Hrísey
(síðar lokað); Söltunarfélagi Dalvík-
ur; Friðþjófi ehf. á Eskifirði (síðar
lokað); Fiskimjöli & lýsi í Grinda-
vík; Hrönn á Ísafirði sem gerði út
Guðbjörgina ÍS o.fl.
• HB Grandi: Áður HB á Akra-
nesi og Grandi í Reykjavík (áður
Bæjarútgerð Rvíkur, Ísbjörninn
o.fl.).
• Brim: Áður Útgerðarfélag
Akureyrar, Tjaldur á Rifi, o.fl.
• Ísfélag Vestmannaeyja: Áður
Bergur-Huginn hf, Hraðfrystistöð
Vestmannaeyja (stofnuð 1939) og
Ísfélag Vestmannaeyja (stofnað
1901).
• Fisk: Áður Útgerðarfélag Skag-
firðinga, Skagstrendingur og Hrað-
frystihús Grundafjarðar.
• H.G: Áður Hraðfrystihúsið
hf., Frosti, Gunnvör og Íshúsfélag
Ísfirðinga.
Þá eru ótalin fjölmörg nústarf-
andi en gamal-
gróin sjávarút-
vegsfyrirtæki
sem öll fengu
úthlutað afla-
heimildum í
upphafi kerf-
isins án end-
urgjalds: Þor-
bj ö r n h f . ,
Vinnslustöðin,
Rammi, Skinn-
ey-Þinganes,
Vísir, Síldar-
vinnslan, Eskja, Guðmundur Run-
ólfsson, Ögurvík, Soffanías Cecils-
son, Nesfiskur og mörg fleiri.
Eigendur þessara fyrirtækja hafa
nýtt þær veiðiheimildir sem útdeilt
var á fyrstu árum kvótakerfisins til
þess að fjárfesta og skapa ný verð-
mæti. Gallinn er bara sá að þau
verðmæti hafa mestmegnis runnið
út úr greininni með áhættufjárfest-
ingum og erlendum skuldum.
Ósættið um sjávarútveginn
Fram yfir 1980 voru veiðar frjáls-
ar á Íslandsmiðum og allir gátu sótt
sér þangað björg í bú án takmark-
ana. Sjávarbyggðirnar lifðu af því
sem sjórinn gaf. Styrkur þeirra
fólst í góðum höfnum og nálægð
við fiskimiðin. Rekstrarstaða sjáv-
arútvegsfyrirtækjanna var þannig
nátengd afkomu byggðanna. Sterk-
ar útgerðir voru samfélagsstólpar.
Á árunum 1980-83 óttuðust menn
að fiskistofnunum stafaði hætta af
ofveiði. Markmið þess að takmarka
veiðar og byggja þær á úthlut-
un veiðiheimilda var að tryggja
sjálfbæra nýtingu nytjastofnanna
og auka arð af atvinnugreininni.
Kvótakerfið var sett á í nafni sátta
og aukinnar arðsemi.
Um enga atvinnugrein er þó meiri
óeining í íslensku samfélagi en sjáv-
arútveginn og kvótakerfið. Þeim
hefur fækkað ört útgerðarmönn-
unum sem taka mið af samfélags-
legum hagsmunum. Rekstrarleg-
ar ákvarðanir – þar með samruni
fyrirtækja og tilfærsla þeirra úr
byggðarlögum – hafa verið tekn-
ar í ljósi sérhagsmuna, með sívax-
andi kröfu um gróða. Arðurinn sem
hefði átt að renna óskiptur til eig-
anda síns – fólksins í landinu og
inn í atvinnugreinina sjálfa – hann
rennur í stríðum straumum úr landi
og út úr greininni, í áhættufjárfest-
ingar, vaxtagreiðslur og afborganir
af erlendum lánum.
Þetta – ásamt hinni alvarlegu
byggðaröskun sem hlotist hefur
af kvótakerfinu – er meginástæða
þess ósættis sem ríkt hefur um sjáv-
arútveginn frá því að kvótakerfinu
var komið á.
En hvar liggur sökin? Liggur hún
hjá stjórnvöldum, hjá útgerðinni eða
hjá bönkunum?
Bankarnir bera sök. Þeir hafa
lánað umhugsunarlaust til kvóta-
kaupa og áhættufjárfestinga án
þess að spyrja hvort fiskveiðarn-
ar gætu staðið undir skuldbinding-
unni.
Útgerðin ber sök. Útvegsmenn
líta ekki lengur á það sem siðferði-
lega eða samfélagslega skyldu að
þjóðarbúið eða byggðirnar njóti
hagsældar af atvinnugreininni.
Taumleysi frjálshyggju og einka-
gróðahugsunar hefur náð undir-
tökum í þessari grein sem öðrum.
Illu heilli.
Hvað með stjórnvöld? Þau bera
þá sök að hafa í andvaraleysi horft
upp á gang mála án þess að fá rönd
við reist. Fyrr en nú, að fram hafa
komið áform um að breyta núver-
andi kvótakerfi þannig að atvinnu-
vegurinn og auðlindin sem hann
byggir á auki velmegun fólksins í
landinu og efli hag þjóðarbúsins.
Meira um það næst.
Höfundur er varaformaður sjáv-
arútvegs- og landbúnaðarnefndar
Alþingis.
Gjöfin dýra – hvað varð um hana?
ÓLÍNA
ÞORVARÐARDÓTTIR
DAGNÝ
HALLDÓRSDÓTTIR
Frétt Fréttablaðsins föstudaginn
15. janúar var byggð á gagnrýni
fyrrverandi varðstjóra hjá Neyðar-
línunni, sem ræddi við neyðarvörð
hjá 112, og fyrrverandi lögreglu-
þjóns sem báðir voru á vettvangi
slyssins.
Í fréttinni kom skýrt fram að mat
Dagnýjar Halldórsdóttur, aðstoðar-
framkvæmdastjóra Neyðarlínunn-
ar, væri að viðbrögð starfsmanns
hefðu verið eðlileg og ekki hefði
verið hafnað að senda aðstoð á
neinu stigi málsins.
ATHUGASEMD RITSTJÓRNAR
Af þessu má sjá að þær fullyrð-
ingar sem koma fram í frétt-
inni eru rangar:
- að neyðarvörður hafi neitað
að senda sjúkrabíl eða gefa
samband við lögreglu.
Dagskrá
09:00 Afhending ráðstefnugagna
09:20 Ávarp - Tómas Grétar Gunnarsson, Landnotkunarsetri Háskóla Íslands
09:30 Setning - Svandís Svavarsdóttir, Umhverfi sráðherra
Rammi landnotkunar
09:40 Lögfræði landnotkunar - Aðalheiður Jóhannsdóttir, Háskóla Íslands
10:00 Skipulagsmál - Stefán Thors, Skipulagsstofnun
10:20 Evrópusambandið og landnotkun - Ingimar Sigurðsson, Umhverfi sráðuneyti
10:40 KAFFIHLÉ
11:00 Náttúruvernd - Þóra Ellen Þórhallsdóttir, Háskóla Íslands
11:20 Þjónusta vistkerfa - Hlynur Óskarsson, Landbúnaðarháskóla Íslands
11:40 Dreifi ng vatnsauðlindarinnar, vatnatilskipunin - Árni Snorrason,
Veðurstofu Íslands
12:00 Jarðvegur á Íslandi - Ólafur Arnalds, Landbúnaðarháskóla Íslands
12:20 HÁDEGISVERÐUR

Þematengt efni
13:20 Orkuvinnsla - Sveinbjörn Björnsson, fyrrv. rektor Háskóla Íslands
13:40 Landbúnaður - Áslaug Helgdóttir, Landbúnaðarháskóla Íslands
14:00 Landgræðsla - Sveinn Runólfsson, Landgræðslu ríkisins
14:20 Skógrækt - Þröstur Eysteinsson, Skógrækt ríkisins
14:40 KAFFIHLÉ
15:00 Mismunandi búsetumynstur - Salvör Jónsdóttir, Háskólanum í Reykjavík
15:20 Frístundabyggðir - Kristín Salóme Jónsdóttir, Umhverfi sstofnun
15:40 Ferðaþjónusta - Ólöf Ýrr Atladóttir, Ferðamálastofu
Landnotkun á Íslandi 2010
Landnotkunarsetur Háskóla Íslands og Háskólafélag Suðurlands halda ráðstefnu á Hótel Selfossi,
fi mmtudaginn 28. janúar 2010. Ráðstefnugjald er 7500 kr. en 3500 kr. fyrir námsmenn,
morgunkaffi , hádegismatur og síðdegiskaffi innifalið.
Skráning fyrir 23. janúar á: http://www.fraedasetur.hi.is/page/sudurland_landnotkun_skraning
Fundarstjóri: Sigurður Sigursveinsson – Háskólafélagi Suðurlands
Auglýsingasími
– Mest lesið