Fréttablaðið - 11.02.2010, Blaðsíða 37

FIMMTUDAGUR 11. FEBRÚAR 2010 3112 dagurinn ● fréttablaðið ●
● VEISTU ÞETTA?
5) Til að meta ástand slasaðs einstaklings og
hvort þörf er á frekari aðstoð:
a. er nóg að líta á hann og spyrja hvort
hann finni til
b. þarf að skoða hann og meta meðvit-
und og öndun
c. er best að gera sem minnst og bíða eftir
því að fagfólk komi á staðinn
d. ekkert ofantalinna svara er rétt
6) Sálrænn stuðningur í kjölfar
áfalls getur:
a. minnkað líkur á alvarleg-
um geðrænum einkennum
b. flýtt líkamlegum bata
c. dregið úr sektarkennd
d. allt ofangreint er rétt
Rétt svör er að finna
á baksíðu 112-blaðsins.
Einn venjulegan föstudags-
morgun vaknaði Sigfús Ólafur
Guðmundsson við það að
frá fyrrverandi kærustu hans
bárust kokhljóð þar sem hún lá
sofandi. Fljótlega uppgötvaði
hann að hún andaði ekki og
hringdi strax í 112.
„Ég hélt í fyrstu að hún væri eitt-
hvað að stríða mér þar sem við
vorum vön að vakna á þessum
tíma, milli klukkan sex og sjö á
morgnana, til að fara í vinnu.
Eftir smástund fer mig að gruna
að þetta sé eitthvað annað og fer
að stumra yfir henni og uppgötva
að hún andar ekki,“ segir Sig-
fús sem hringdi í 112 en starfs-
fólk Neyðarlínunnar leiddi hann í
gegnum lífgunaraðgerðir. Sigfús
bjó svo vel að hafa farið þrisvar
sinnum á námskeið í skyndihjálp,
einu sinni er hann var í unglinga-
deild björgunarsveitarinnar í Nes-
kaupstað, annað skiptið er hann
tók sundlaugarvarðarpróf og svo
lærði hann skyndihjálp þegar
hann kláraði einkaþjálfaranám-
skeið hjá World Class.
„Þeir hjá Neyðarlínunni leiddu
mig í gegnum endurlífgunina í
gegnum símann og ég fékk ótrú-
lega góða leiðsögn og aðstoð hjá
þeim þar til sjúkrabíllinn kom á
staðinn. Þeir sögðu mér nákvæm-
lega hvenær ég ætti að hnoða og
hvenær ég ætti að blása. Um fjór-
ar eða fimm mínútur liðu svo þar
til sjúkrabíllinn kom og hún var
enn meðvitundarlaus þegar þeir
mættu á staðinn.“
Eftir fjörutíu mínútna endur-
lífgunartilraunir komst fyrrver-
andi kærasta Sigfúsar til meðvit-
undar en í ljós kom að hún er með
arfgengan hjartagalla sem gerir
það að verkum að of langt getur
verið á milli hjartaslaga.
„Það skipti eflaust sköpum að
ég gat hafið endurlífgunartilraun-
ir strax með hjálp Neyðarlínunn-
ar sem og snör handtök sjúkralið-
anna,“ segir Sigfús, sem stefnir á
annað skyndihjálparnámskeið nú
í febrúar.
- jma
Lét Neyðarlínuna leiða sig
í gegnum lífgunaraðgerðir
Sigfús Ólafur Guðmundsson þurfti að beita endurlífgunartilraunum á fyrrverandi
kærustu sína en hún er með arfgengan hjartagalla. FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM
Hjálparsíminn veitir meðal annars
sálrænan stuðning til fólks sem
orðið hefur vitni að slysum. Einn-
ig eru dæmi um að viðbragðsaðil-
ar hafi nýtt sér þjónustuna.
Elfa Dögg Leifsdóttir, verk-
efnastjóri hjá Hjálparsímanum,
segir símann vera ókeypis þjón-
ustu sem opin er allan sólarhring-
inn. Þeir aðilar sem nýta sér þjón-
ustu Hjálparsímans eru flestir að
leita eftir sálrænum stuðningi og
aðstoð. „Kortum með símanúmeri
okkar hefur verið dreift á slysstöð-
um til þeirra sem hafa orðið vitni
að slysinu en tengjast ekki fórnar-
lambinu á nokkurn hátt, það fólk
situr oft eftir með erfiðar tilfinn-
ingar sem geta valdið mikilli geðs-
hræringu,“ útskýrir Elfa Dögg.
Starfsmenn Hjálparsímans eru
bæði sjálfboðaliðar og starfsfólk
með mismunandi bakgrunn. Elfa
Dögg tekur þó fram að allir starfs-
menn fari í gegnum ströng nám-
skeið og hljóti góða þjálfun áður en
störf eru hafin. „Okkar starf er að
hlusta á fólk og benda því á mögu-
leg úrræði. Það gerir oft gæfu-
muninn í þessum málum að fólk
fái að ræða vandamál sín upphátt
við einhvern og fá þannig betri
yfirsýn svo hægt sé að ákveða
næsta skref. Það eru ekki til nein-
ar töfralausnir en þetta veitir fólki
hvatningu til að nýta sér þau úr-
ræði sem til eru.“ Elfa Dögg segir
þann fjölda fólks sem notfærir sér
þjónustu Hjálparsímans fara vax-
andi með ári hverju og nefnir að
árið 2009 hafi um 26.000 símtöl
verið afgreidd. Aðspurð segir hún
vandamál fólks vera af ýmsum
toga en flestir sæki sér aðstoð
vegna þunglyndis og kvíða; einnig
hafi margir hringt vegna vanda-
mála sem tengjast fjármálum og
atvinnuleysi í kjölfar kreppunnar.
„Við erum í góðu samstarfi við 112
og bráðamóttöku geðsviðs. Mér
sýnist á öllu að símaþjónusta sem
þessi sé fólki afar mikilvæg og það
er mikið öryggi í því að hægt sé
að hafa símann opinn allan sólar-
hringinn,“ segir Elfa Dögg. -sm
Veitum sálræna aðstoð
Elfa Dögg Leifsdóttir, verkefnastjóri hjá Hjálparsímanum, segir þjónustuna vera
mikilvæga mörgum. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Skyndihjálp getur skipt sköpum
þegar mannslíf er í hættu. Sál-
rænn stuðningur þykir einnig
mjög mikilvægur. Sigrún Guðný
Pétursdóttir, hjúkrunarfræðing-
ur á slysa- og bráðadeild Land-
spítalans í Fossvogi, segist muna
eftir nokkrum tilfellum þar sem
skyndihjálp hafi skipt sköpum og
segir hún skyndihjálp oft geta skil-
ið milli lífs og dauða.
„Eitt sinn kom til okkar ung-
barn sem var með aðskotahlut fast-
an í hálsinum og gat ekki andað.
Eldri bróðir barnsins, sem var
aðeins um átta ára gamall, brást
skjótt við, hringdi í Neyðarlínuna
og náði svo í nágranna sem blés í
barnið og bjargaði því. Annað til-
felli sem ég man eftir ber vott um
viðleitni almennings til að hjálpa,
en þá hafði kona velt bíl sínum á
fáförnum sveitavegi. Það hafði
verið bíll á undan henni og bíl-
stjórinn tekur eftir því þegar ljós-
in á bíl konunnar hverfa í baksýn-
isspeglinum og hann snýr við til að
athuga hvað gerst hafði. Það hefur
skipt sköpum fyrir konuna því hún
hálsbrotnaði við bílveltuna,“ segir
Sigrún Guðný.
Sálrænn stuðningur er einnig
mikilvægur þeim sem orðið hafa
fyrir slysi eða áfalli og segir Sig-
rún Guðný grundvallaratriði sál-
ræns stuðnings vera nálægð og
umhyggju. „Skyndihjálp getur
einnig verið andlegur stuðning-
ur við þann sem lent hefur í áfalli.
Ég man eftir gamalli konu sem
hafði dottið og fótbrotnað og hún
var mjög þakklát þeim sem kom
að henni og hringdi á hjálp því sá
aðili beið með henni þar til hjálp-
in barst.“
Sigrún Guðný telur að það sé
mikilvægt að allir læri skyndi-
hjálp og þá sérstaklega hjarta-
hnoð og segir betra að fólk reyni
hjartahnoð heldur en að sleppa því
alfarið ef komið er að manneskju
í hjartastoppi. „Sé fólk óöruggt er
alltaf hægt að hringja í Neyðarlín-
una og fá leiðbeiningar og aðstoð,“
segir hún. -sm
Getur skilið á
milli lífs og dauða
Sigrún Guðný Pétursdóttir, hjúkrun-
arfræðingur á slysa- og bráðadeild
Landspítalans, segir skyndihjálp oft
geta skilið milli lífs og dauða.
FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR
● FARÐU Á NÁMSKEIÐ – ÞAÐ BORGAR
SIG Ef þú hefur aldrei farið á nám-
skeið í skyndihjálp eða liðin eru þrjú
ár síðan eða meira er tímabært að þú
skráir þig á námskeið hið fyrsta. Það
er of seint að læra réttu viðbrögðin
þegar á hólminn er komið.
Deildir Rauða krossins bjóða upp
á mikið úrval námskeiða í skyndi-
hjálp og sálrænum stuðningi fyrir
einstaklinga og fyrirtæki. Þú getur
skráð þig á www.redcross.is.