Fréttablaðið - 01.03.2010, Blaðsíða 14

14 1. mars 2010 MÁNUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
Fall er fararheill segir máltæk-ið og á vonandi við um Ólaf
Þ.Stephensen sem skrikar fótur í
fyrsta leiðara sínum sem ritstjóri
Fréttablaðsins. Hann staðhæfir
þar ranglega að Þróunarfélag
Keflavíkurflugvallar, Kadeco,
hyggist setja „hundrað milljónir
króna“ í nýjan einkaspítala. Fram
hefur komið að framlagið er tíföld
þessi upphæð.
Forsvarsmenn verkefnisins
segja að þarna muni skapast 300
ný störf sem komi til með að gefa
af sér 300 milljónir króna á ári í
skatttekjur. Við þessu tekur rit-
stjórinn gagnrýnislaust og geng-
ur leiðarinn síðan út á að sýna að
Vinstrihreyfingin grænt framboð
sé andvíg atvinnuuppbyggingu –
og það sem verra er, í heilbrigðis-
þjónustu! Í samræmi við þetta ber
leiðarinn yfirskriftina „Kreddur
gegn atvinnu“.
Það er alvarleg ásökun að bera
fólki á brýn að það sé andvígt
atvinnuuppbyggingu og að for-
dómar komi í veg fyrir að sköpuð
séu ný atvinnutækifæri fyrir
heilbrigðisstarfsfólk.
Staðreyndir málsins eru þessar:
Mesta kreppa í íslensku efnahags-
lífi á síðari tímum hefur valdið
tekjuhruni hjá ríki og sveitar-
félögum. Af þeim sökum hefur
þurft að draga stórlega úr útgjöld-
um og hækka skatta. Þó ekki
meira en svo að halli á fjárlögum
á næsta ári verður á annað hundr-
að milljarða. Heilbrigðiskerfið fer
því miður ekki varhluta af þessum
hremmingum. Niðurskurðurinn
þar veldur samdrætti í umfangi
þjónustunnar og þar með fækkun
starfa á sumum sviðum – vonandi
tímabundið. Að mínum dómi er
hverri krónu sem ver störf í heil-
brigðisþjónustunni vel varið – og
atvinnuúrræði í sjálfu sér.
Spurningin snýst þá um þetta:
Hvernig er fjármunum best varið
innan heilbrigðisþjónustunnar
til þess að tryggja sem besta
þjónustu og sem flest störf?
Þetta telur ritstjóri Frétta-
blaðsins að nýr einkaspítali muni
gera ágætlega, sjúklingar verði
fluttir inn til landsins og við
getum nýtt íslenska starfskrafta
sem ella yrðu vannýttir. Starf-
seminni fylgi gjaldeyristekjur.
Er þetta virkilega svona ein-
falt? Nægir að fá aðstoð ríkisins
við uppbyggingu sjúkrahússins
og að síðan verði starfsemin
sjálfbær, ríkisjóður komi hvergi
nærri þar eftir, hafi þvert á móti
tekjur af starfseminni? Og hvað
með hina erlendu greiðendur,
til dæmis sjúkratryggingar á
Norðurlöndum, er sátt um þetta
fyrirkomulag?
Ástæðan fyrir því að ég fer
fram mjög ákveðið með varnaðar-
orð á þessu stigi er sú, að ég tel að
þetta standist ekki skoðun, ríkið
komi til með að þurfa fjármagna
starfsemina að verulegu leyti.
Ég hef ítrekað, fyrr og nú,
vakið athygli á því að ýmsum
spurningum þurfi að svara áður
en haldið er lengra út í þetta
einkavæðingarferli. Þær snúa
bæði að aðgengi að heilbrigðis-
kerfi okkar og einnig að pyngju
skattborgarans: Munu íslenskir
sjúklingar geta sótt lækningu á
nýja sjúkrahúsinu? Koma íslensk-
ar sjúkratryggingar til með að
borga? Hvaða lög og reglur gilda
um EES-sjúklingana? Hvað um
réttindi þeirra sjúklinga?
Þegar íslenskir útrásarfjárfest-
ar komust yfir búlgarska símann
fyrir fáeinum árum skrifaði ég
greinar í þetta blað þar sem ég
minnti á að hið sama ætti að gilda
gagnvart erlendum samfélögum
og okkur sjálfum. Við ættum með
öðrum orðum að koma fram við
aðra einsog við vildum að komið
væri fram gagnvart okkur sjálf-
um. Þetta á einnig við nú. Við
Íslendingar erum ekki ein um að
þurfa að skera niður útgjöld í vel-
ferðarþjónustu og leita allra leiða
til að nýta hverja krónu sem best.
Tilraunir til hagræðingar og
sparnaðar eru stöðugt á vinnslu-
borðinu út um allan heim, m.a. í
grannlöndum okkar. Hér á landi
nálgumst við óðfluga sársauka-
mörk í niðurskurði innan heil-
brigðiskerfisins og þurfum því að
hyggja mjög yfirvegað að fram-
haldinu, samstillingu þjónustu-
stiga og skörun almannaþjónustu
og einkareksturs. Nýta þarf
hverja krónu til hins ýtrasta og
helst tvisvar ef hægt væri. Mesta
sóunin er í ósamstilltu heilbrigðis-
kerfi. Þetta þekkjum við einnig
úr umræðum um heilbrigðismál í
grannlöndum okkar.
Rétt er að spyrja hvort það
verði okkur til framdráttar – nú
þegar sárlega vantar siðferðis-
vottorðin – að bjóða hér upp á eins
konar „aflandsheilbrigðisþjón-
ustu“ sem ekki er svigrúm til að
vinna í heimalandi sjúklinga en
senda heimalandi þeirri hvort eð
er reikninginn! Er ekki nóg komið
af slíkum strandhöggum? Útflutn-
ingur og innflutningur á heil-
brigðisþjónustu eða sjúklingum
getur verið spennandi valkost-
ur en það þarf að gerast í nánu
samstarfi við þær þjóðir sem í
hlut eiga og þá jafnan með það
að leiðarljósi að grafa ekki undan
velferðarþjónustu þeirra.
Höfundur er fyrrverandi heil-
brigðisráðherra.
ÖGMUNDUR JÓNASSON
Í DAG |Heilbrigðismál
UMRÆÐAN
Einar K. Guðfinnsson skrifar
um skuldavandann
Álfheiður Ingadóttir heilbrigð-isráðherra vakti á því athygli
á Alþingi sl. fimmtudag að þau
úrræði sem ríkisstjórnin hefur
gripið til varðandi skuldavanda
heimilanna hafi frekar „gagn-
ast þeim sem höfðu meira undir
í aðdraganda kreppunnar heldur en þeim sem voru
verr staddir. – Og það tel ég að þurfi að skoða sér-
staklega,“ sagði ráðherrann
Bragð er að þá barnið finnur.
Hér talar ráðherra í ríkisstjórninni og hittir nagl-
ann á höfuðið. Það er ljóst að aðgerðir ríkisstjórnar-
innar á þessu sviði hafa verið í algjöru skötulíki. Um
það þarf ekki að deila. Þetta er álit almennings. 91%
aðspurðra í skoðanakönnun sem ASÍ lét gera í upp-
hafi þessa mánaðar er þessarar skoðunar. Athyglis-
vert er að þetta er sama niðurstaðan og í júní í fyrra.
Almenningur metur það svo að ekkert hafi gerst í
málefnum heimilanna.
Það er þó ekki rétt. Því mikið hefur verið talað.
Í þriðja sinn er svo núna verið að fresta nauðungar-
uppboðum, sem segir okkur einfaldlega að úrræð-
in eru ekki að virka. En á meðan á frestun stendur,
telja dráttarvextirnir. Þegar allt kemur til alls
eykur þessi frestun því vanda fólks enn; nema
auðvitað úrræði líti dagsins ljós í millitíðinni.
Á þeim bólar hins vegar ekki. Engin fyrirheit eru
gefin úr ríkisstjórninni um slíkt. Og það þrátt fyrir
að heilbrigðisráðherrann viðurkenni að hingað til
hafi ekki verið litið nóg til þeirra sem hafi minnstar
tekjurnar og segi það síðan umbúðalaust að þeir sem
helst njóti úrræða ríkisstjórnarinnar séu þeir sem
mest höfðu undir.
Kjarni málsins er þá þessi, sem ráðherrann er í
rauninni að segja. Ekki hefur verið litið til tekju-
lægsta hópsins, ekki hefur verið litið til alls almenn-
ings. Þeir sem nutu athygli ríkisstjórnarinnar voru
þeir sem höfðu meira undir, fjárfestu meira, skuld-
uðu meira og þénuðu meira. Þetta verður ekki sagt
öllu afdráttarlausar. Höfundur er alþingismaður.
Ráðherra hittir nagla á höfuðið
EINAR K.
GUÐFINNSSON
Gólfþjónustan er með sérlausnir
í smíði borða fyrir fyrirtæki og heimili.
Við smíðum borð algjörlega eftir þínu
máli svo sem borðstofuborð, sófaborð
og fundarborð.
SÉRSMÍÐI ÚR
PARKETI
info@golfthjonustan.is | golfthjonustan.is
S: 897 2225
Hörður harður á sínu
Hörður Arnarson er verulega óánægð-
ur með að fá ekki nema litlar 1.340
þúsund krónur í mánaðarlaun sem
forstjóri Landsvirkjunar frá deginum
í dag og ætlar að „leita allra leiða“
til þess að þurfa ekki að sæta þeim
órétti. Hörður er enda góðu vanur, var
einn íslensku ofurlaunamannanna í
góðærinu hjá Marel með nokkrar
milljónir á mánuði og bónusa
ofan í kaupið. Nú er Hörður hins
vegar búinn að ráða sig í vinnu
hjá ríkinu og þarf að beygja sig
undir vilja yfirvalda. Hann er
eftir sem áður launahæsti
ríkisforstjóri landsins. Von-
andi jafnar hann sig skjótt.
Reikningar ráðuneytisstjóra
Hæstiréttur kvað upp úr með það fyrir
helgi að sérstökum saksóknara hefði
verið heimilt að láta kyrrsetja 193
milljónir á tveimur bankareikningum
Baldurs Guðlaugssonar, fyrrverandi
ráðuneytisstjóra, sem er grunaður um
að hafa aflað fjárins með ólögmætum
innherjaviðskiptum. Hæstiréttur gætti
þess vandlega að afmá öll persónu-
auðkenni úr dómi sínum – fyrir
utan bæði reikningsnúmer Baldurs
í Kaupþingi. Vandséð er hvernig
þær talnarunur
dýpka skilning
áhugasamra á
niðurstöðunni.
Hvað segir umboðsmaður?
Lög um rannsóknarnefnd Alþingis
kveða á um að skýrslu nefndarinnar
skuli skilað eigi síðar en 31. janúar
2010. Sá dagur er löngu liðinn. Með
hverjum deginum sem líður brýtur
nefndin því lög um sjálfa sig. Það
er óheppilegt, en þó ekki refsivert.
Til er embætti sem kynni samt að
hafa sitt hvað við lögbrotið að
athuga. Það heitir Umboðs-
maður Alþingis. Því gegnir
nú Róbert Ragnar Spanó,
í afleysingum fyrir Tryggva
Gunnarsson. Tryggvi er
upptekinn við störf sín í
rannsóknarnefnd Alþingis.
stigur@frettabladid.is
F
ramkvæmdastjórn Evrópusambandsins mælti í síðustu
viku með því að hafnar yrðu aðildarviðræður við Ísland.
Í ýtarlegu áliti sínu fer framkvæmdastjórnin yfir stöðu
Íslands sem umsóknarríkis og kemst í grundvallaratrið-
um að jákvæðri niðurstöðu; Ísland er gróið lýðræðisríki
og markaðshagkerfi og á sem slíkt heima í Evrópusambandinu.
Eftir áralangt samstarf á vettvangi EFTA og Evrópska efnahags-
svæðisins hefur Ísland nú þegar tekið upp stóran hluta löggjafar
ESB og er á flestum sviðum vel í stakk búið að stíga skrefið til
fulls þar sem eitthvað vantar upp á.
Flestir ættu að geta verið sammála ýmsum ábendingum fram-
kvæmdastjórnarinnar um endurbætur á íslenzkri löggjöf, burtséð
frá því hvaða skoðun fólk hefur á ESB-aðild. Þannig er bent á að
tryggja þurfi betur sjálfstæði dómsvaldsins með því að draga
úr áhrifum dómsmálaráðherra á skipan dómara. Sömuleiðis
bendir framkvæmdastjórnin á að tryggja þurfi betur sjálfstæði
Seðlabankans og þeirra einstaklinga, sem taka ákvarðanir um
peningamálastefnuna.
Hins vegar er álit framkvæmdastjórnarinnar um landbúnað og
sjávarútveg umdeilt – og var ekki við öðru að búast.
Haraldur Benediktsson, formaður Bændasamtakanna, sagði á
búnaðarþingi í gær að þar væri engar vísbendingar að finna um
undanþágur fyrir Ísland. Bændasamtökin íhuga að draga sig út
úr samningahópum í aðildarviðræðunum, sem senn fara í hönd.
Talsmenn sjávarútvegsins hafa sömuleiðis orðað það svo að
álit framkvæmdastjórnarinnar sé „staðfesting“ á því að Ísland
muni ekki geta fengið viðunandi samning um sjávarútveg.
Framkvæmdastjórnin leggur áherzlu á að Ísland verði að lúta
æðsta valdi ESB í sjávarútvegsmálum, samþykki reglur sam-
bandsins um jafnan aðgang að fiskimiðum og falli frá banni við
fjárfestingum útlendinga í sjávarútvegi.
Þeir sem vilja jafnvel hætta við umsóknina nú þegar, á grund-
velli álits framkvæmdastjórnarinnar, misskilja hins vegar
ganginn í aðildarviðræðum. Framkvæmdastjórnin hefur það
hlutverk að standa vörð um sáttmála ESB. Ekkert af því, sem
hún setur fram í skýrslu sinni, kemur á óvart.
Samningaviðræðurnar, sem framundan eru, snúast um það að
hversu miklu leyti Ísland getur fengið fram breytingar á afstöðu
Evrópusambandsins í mikilvægum málaflokkum. Hvort hægt sé
að fá fram einhverjar undanþágur eða aðlögun eða vinna að því
að breyta reglum sambandsins, þannig að þær henti Íslandi betur.
Dæmin sanna að ESB hefur ævinlega verið reiðubúið að koma til
móts við væntanleg aðildarríki á þeim sviðum, sem varða þeirra
mikilvægustu þjóðarhagsmuni. En slík tilslökun fæst yfirleitt
ekki fyrr en á lokaspretti viðræðna.
Nú eiga jafnt stjórnmálaflokkar og hagsmunasamtök að snúa
bökum saman og vinna að því að Ísland fái sem beztan samning.
Þjóðin mun svo segja sitt álit – að samningaviðræðum loknum.
Álit framkvæmdastjórnar ESB á umsókn Íslands
er ekki hin endanlega niðurstaða.
Samningaviðræð-
urnar eru eftir
ÓLAFUR Þ. STEPHENSEN SKRIFAR
Störf í heilbrigðisþjónustunni
Aths. ritstj.
Eiginfjárframlag Kadeco í verkefnið
er 100 milljónir króna, eins og
raunar er ítrekað í grein fram-
kvæmdastjórans í Fréttablaðinu
í dag.