Fréttablaðið - 04.03.2010, Blaðsíða 43

FIMMTUDAGUR 4. mars 2010 27
SEND IÐ OKK UR LÍNU
Fréttablaðið og Vísir hvetja lesendur til
að senda línu og leggja orð í belg um
málefni líðandi stundar. Greinar og
bréf skulu vera stutt og gagnorð. Tekið
er á móti efni á netfanginu greinar@
frettabladid.is eða á vefsíðu Vísis, þar
sem finna má nánari leiðbeiningar.
Ritstjórn ákveður hvort efni birtist í
Fréttablaðinu eða Vísi eða í báðum
miðlunum að hluta eða í heild.
Áskilinn er réttur til leiðréttinga og til
að stytta efni.
UMRÆÐAN
Heimir Hilmarsson
skrifar um hagsmuni
barna
Ekkert barn á að þurfa að upplifa að á því sé
níðst með andlegu eða lík-
amlegu ofbeldi. Allra síst
af hendi þeirra sem eiga að
veita þeim skjól og vernd.“
Svo skrifar Steinunn Stefánsdótt-
ir í ritstjórnargrein Fréttablaðsins
fimmtudaginn 18. febrúar sl., sem
bar yfirskriftina „Börnin verða að
eiga skjól“. Umfjöllunarefnið er
níðingsskapur á börnum og samfé-
lagsleg ábyrgð þegar þeir nánustu
bregðast.
Félag um foreldrajafnrétti, FUF,
hefur vakið athygli á því að börn
njóta ekki alltaf verndar þegar á
þeim er níðst. Þetta á meðal ann-
ars við þegar lögheimilisforeldri
níðist á barni. Þolmörkin eru há
gagnvart lögheimilisforeldrum
áður en stjórnvöld grípa til afger-
andi aðgerða. FUF tekur undir orð
Steinunnar um nauðsyn samfélags-
legar ábyrgðar á vernd barna þegar
þeir nánustu bregðast. Ofbeldis-
fólk getur verið allstaðar og ekki
er hægt að skilgreina ofbeldisfólk
út frá lögheimili barns eða forsjá.
Barn á ekki að þurfa að upplifa níð-
ingsskap af nokkru tagi og allra síst
af foreldrum sínum.
FUF tekur undir orð Steinunn-
ar um að það sé brýnt verkefni að
skapa sátt um að mark verði tekið
á læknisfræðilegu mati á and-
legu ástandi með svipuðum hætti
og gildir um áverkavottorð. Því
þó andlegu áverkarnir sjáist ekki
eins vel þá vara þeir iðulega leng-
ur. Félagið telur að sérfræðing-
ar eigi að geta lagt mat á það and-
lega ofbeldi sem barn hefur orðið
fyrir og að tillit verði tekið til
þess við meðhöndlun dómsmála.
Í greininni segir: „Afar líklegt er
að barn sem verður fyrir ofbeldi
og þá ekki síður andlegu ofbeldi,
beri þess merki alla ævi. Þannig er
líklegt að glæpurinn verði skuggi
í lífi einstaklings um alla framtíð.
Ábyrgð brotamannsins er því gríð-
arleg“. FUF hefur vakið athygli á
því að ábyrgð þess sem beitir barn
ofbeldi er gríðarlegt og hefur félag-
ið lagt til að andlegt ofbeldi og þar
með talið tálmunarofbeldi verði
refsivert með sama hætti
og annað ofbeldi. Ein krafa
FUF er að andlegt ofbeldi
verði ítarlega skilgreint í
lögum og að börnum verði
bjargað frá andlegu ofbeldi
jafnt sem líkamlegu og að
börnum verði bjargað frá
ofbeldisfólki hvort sem
það fari með lögheimili
barns eða ekki.
FUF telur mikla ábyrgð
hvíla á þeim sem eiga að
tala máli barna og þeirra sem eiga
að tryggja samfélagslega vernd
barna. Barnaverndarstofa og
Umboðsmaður barna eru stofnan-
ir á vegum samfélagsins sem bera
þessa ábyrgð ásamt löggjafanum.
Líti þessir aðilar framhjá andlegu
ofbeldi sem börn eru beitt af lög-
heimilisforeldrum sínum af samúð
eða meðvirkni með gerandanum, þá
eru þeir að bregðast börnum mjög
gróflega. FUF vill að ofbeldi verði
skilgreint undanbragðalaust, án
meðvirkni og án undanskota vegna
kyns gerenda eða lögheimilisskrán-
ingar barna. Eða eins og Steinunn
segir: „Það er skylda hvers sam-
félags að sjá til þess að börn þess
vaxi upp í öryggi og skjóli. Foreldr-
arnir eru þeir sem fyrst og fremst
bera ábyrgð á börnum sínum.
Það firrir þó ekki samfélagið allt
ábyrgð því ef þeir nánustu bregð-
ast þá verða börnin að geta treyst
á nærsamfélagið; stórfjölskyldu,
vini, nágranna, skóla og einnig
dómstóla.“
Tálmunarofbeldi hefur ekki
verið skilgreint á Íslandi en tálm-
unarofbeldi er andlegt ofbeldi sem
hefur gríðarlega alvarlegar afleið-
ingar í för með sér fyrir börn eins
og annað andlegt ofbeldi. Barna-
verndarstofa er sennilega réttasti
vettvangur til að skilgreina andlegt
ofbeldi en þar sem sú skilgreining
er ekki komin þá leyfi ég mér að
koma með dæmi.
Tálmunarofbeldi getur verið t.d.
að:
• halda barni burtu frá fjölskyldu
sinni
• leyfa barni ekki að eiga vini
• halda barni í burtu frá öðrum
umönnunaraðila þegar þeir búa
ekki saman
• verðlauna barn fyrir að draga sig
út úr félagslífi
• gera börn frábrugðin jafningjum
í útliti eða hegðun
• krefjast óhóflegs náms og/eða
húsverka af unglingi.
Höfundur er formaður Félags um
foreldrajafnrétti.
Samfélagsleg ábyrgð í málefnum barna
HEIMIR
HILMARSSON
Jákvæðni er
óborganlegt veganesti
Ráðstefnustjóri: Andrés Magnússon, framkvæmdastjóri SVÞ
Ráðstefnuskráning
Matthías Stefánsson leikur á fiðlu, boðið upp á kaffi og te
Setning
Árni Sigfússon bæjarstjóri Reykjanesbæjar
Ávarp
Oddný Sturludóttir borgarfulltrúi og píanókennari
SSSK
Margrét Pála Ólafsdóttir gefur ráðstefnutóninn

Dansað við viðskiptavininn
Una Steinsdóttir framkvæmdastjóri viðskiptabankasviðs Íslandsbanka
Hlé
Ávaxtahressing – aðeins að teygja úr sér
Jákvæð sálfræði
Bryndís Björk Ásgeirsdóttir lektor HR
Söngur
Barnakór Regnbogans, Kristbjörg Ingimundardóttir og Guðrún S. Jónsdóttir stjórna
Kaffihlé
Matthías Stefánsson leikur á fiðlu
Fjörefni hugans
Gunnar Hersveinn rithöfundur og heimspekingur
Trumbusláttur - samhljómur - vellíðan
Karl Ágúst Úlfsson
Ráðstefnulok
12.30
13.00

14.00
15.15
17.00

Laugardagur, 6. mars 2010
Veitingastaðurinn Ráin Keflavík
Samtök sjálfstæðra skóla kynna ráðstefnuna
Skráning á ráðstefnu hjá skólastjóra hvers skóla eða á svth@svth.is.
E
N
N
E
M
M
/
S
ÍA
/
N
M
40
90
4