Fréttablaðið - 08.03.2010, Blaðsíða 12

12 8. mars 2010 MÁNUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
Í dag langar mig að þakka fyrir það að ég hef kosningarétt. Mig
langar að þakka fyrir það að hafa
fengið að mennta mig í háskóla.
Ég vil þakka konunum sem á
undan komu fyrir alla þeirra
vinnu sem hefur skilað árangri
fyrir mig og kynsystur mínar.
Takk fyrir réttinn til að stunda
launaða vinnu og eiga mínar
eigin eignir. Takk fyrir frelsið til
að velja.
Hetjurnar sem á undan komu
Í dag er alþjóðlegur baráttu-
dagur kvenna. Hann er haldinn
hátíðlegur um allan heim til að
minnast þess árangurs sem hefur
náðst í því að jafna rétt kvenna
og karla en ekki síður til að
minna á hvað á eftir að gera. Kon-
urnar sem á undan mér komu og
gerðu að veruleika þau mannrétt-
indi og lífsgæði sem mér þykja
sjálfsögð þurftu að leggja mikið á
sig. Konur þurftu að berjast fyrir
þeim með blóði, svita og tárum.
Olympe de Gouges sem skrifaði
yfirlýsingu um réttindi kvenna
á tímum frönsku byltingarinnar
var síðar líflátin. Bandarískar
kvenfrelsiskonur í upphafi 20.
aldarinnar voru fangelsaðar og
fóru í hungurverkfall fyrir mál-
stað sinn; það að konur fengju að
kjósa. Íslenskar kvenréttinda-
konur þurftu að þola það að vera
álitnar nornir, óhæfar mæður og
haldnar einhverju óeðli þegar
þær settu fram kröfur sínar um
jafnrétti til náms og kjörgengis.
Dauðans alvara
Það að konur hætti lífi sínu fyrir
málstaðinn er ekki eitthvað sem
heyrir sögunni til. Í sumar hitti
ég yfirkonu UNIFEM í Afganist-
an sem sagði mér að starfsfólkið
hennar væri í stöðugri hættu.
Þetta eru raunverulegar aðstæð-
ur kvenna víða um heim. Konur
leggja þetta á sig vegna þess að
baráttan er upp á líf og dauða.
Ein af hverjum þremur konum
verður fyrir ofbeldi á lífsleið-
inni og kynbundið ofbeldi dreg-
ur jafnmargar konur til dauða
og krabbamein ár hvert. Ofbeldi
gegn konum er mun algengari
ástæða fyrir heilsubresti kvenna
en umferðarslys og malaría til
samans. Aðalritari Sameinuðu
þjóðanna hefur lýst ofbeldi gegn
konum sem faraldri sem þurfi
að stöðva. Hann segir að þetta sé
eitthvert útbreiddasta og algeng-
asta mannréttindabrot í heimi. Á
kvennaþingi Sameinuðu þjóðanna
í síðustu viku sagði hann meðal
annars að vinnu að friði, öryggi
og sjálfbærri þróun í heiminum
sé stefnt í voða ef ekki er sér-
staklega unnið að því að frelsa
konur og stúlkur undan misrétti
og fátækt.
Vikivaki jafnréttisins
Í ár eru liðin 100 ár síðan konur
úr verkalýðshreyfingunni komu
saman í Ungdomshuset í Kaup-
mannahöfn og ákváðu að tileinka
einn dag árlega alþjóðlegri bar-
áttu fyrir jafnrétti kynjanna.
Síðan þá hefur margt áunnist en
engu að síður svipar þessari bar-
áttu frekar til vikivaka en beinn-
ar vegferðar þar sem stigin eru
tvö skref fram og eitt til baka.
Við sjáum jákvæðar breytingar
með aukinni menntun kvenna,
þátttöku á vinnumarkaði og í
stjórnmálum. Þó að konur skipi
aðeins 18% þingsæta í heiminum
hafa þær nú réttinn til þátttöku
í langflestum ríkjum heims. En
á sama tíma verður umfang ann-
arra vandamála eins og mansals
stærra og alvarlegra. Í sumar fer
fram heimsmeistaramótið í knatt-
spyrnu í Suður-Afríku. Þess er
beðið með mikilli eftirvæntingu
og vona suður-afrískar konur
og karlar að mótið muni færa
landinu efnahagslega velmegun.
Kvennahreyfingar í Afríku og
alþjóðlegar eru þó á nálum því
nokkuð ljóst þykir að mansal frá
fátækum nágrannaríkjum kemur
til með að aukast í tengslum við
keppnina.
Krafturinn
Á Íslandi eigum við enn langt í
land með jafnréttið en það sem
íslenskum konum þykir sjálfsagt
mál eins og að geta menntað sig,
valið sér sinn eigin maka og eign-
ast börn með aðstoð læknis eða
ljósmóður er fjarlægur veruleiki
systra okkar víða um heim. Um
allan heim starfa kvennahreyf-
ingar af miklum krafti. Um allan
heim er fjöldi fólks að vinna að
því að binda enda á ofbeldi gegn
konum. Leyfum þeim að njóta
sín og blómstra. Nýtum alþjóð-
legan baráttudag kvenna til að
íhuga hvernig hægt er að leggja
hönd á plóg og láta til sín taka í
baráttunni fyrir jafnrétti og friði.
Höfundur er framkvæmdastýra
UNIFEM á Íslandi.
STEINUNN GYÐU- OG GUÐJÓNSDÓTTIR
Í DAG | Alþjóðlegur
baráttudagur kvenna
Viðarhöfða 6 - Reykjavík / Bæjarhrauni 12 - Hafnarfirði
www.sindri.is / sími 575 0000
Verslanir
•
SÍ
A
•
10
05
84
Ryksugudagar
í mars
Allar ryksugur
á frábæru
tilboðsverði.
20%
afsláttur af
aukahlutum
Takk fyrir mig
Forsetinn hylltur
Það hefur eflaust ekki farið fram hjá
neinum að potturinn og pannan
í þjóðaratkvæðagreiðslunni um
helgina var forseti Íslands. Á kjördag
skýrði hann frá því hvernig erlendir
blaðamenn féllu í stafi eftir að hann
tók upp vasareikninn og umreiknaði
Icesave-skuldina úr krónum í
pund. Þá vafðist ekki fyrir honum
hvert mikilvægi „ákvörðunar
minnar“ væri. Þar flugu á loft
orð á borð við „lýðræðishátíð …
lengra verður ekki komist í lýð-
ræðisþróuninni … aðrar þjóðir
spyrja hvernig þær
geta orðið eins og
við …“ Hér gildir
hið fornkveðna: Ef enginn hrósar
manni er best að gera það sjálfur.
Sammála
Forystumenn stjórnmálaflokkanna
á þingi hittust í Silfri Egils í gær. Allir
voru þeir sammála um hversu brýnt
og mikilvægt væri að hætta öllu arga-
þrasi, snúa bökum saman og
vinna sig sameiginlega
upp úr vandanum.
Enginn var þó sam-
mála um hvernig væri
best að fara að því
og var þrasað
talsvert um
það.
Uppurið traust ekki nóg
Bjarni Benediktsson, formaður Sjálf-
stæðisflokksins, sagði í Silfrinu í gær
að ríkisstjórnin væri rúin trausti og
að hann treysti henni ekki til þeirra
mikilvægu verka sem þyrfti að ráðast
í til að endurreisa efnahagslífið. Samt
vildi hann ekki að ríkisstjórnin segði
af sér. Þetta er undarleg afstaða að
ríkisstjórn sem maður treystir ekki
eigi ekki að segja af sér, sérstaklega
hjá formanni stjórnarandstöðu-
flokks. Hvað þyrfti að ganga á hjá
ríkisstjórninni til að Bjarna þætti
ástæða til að hún segði af
sér?
bergsteinn@frettabladid.is
UMRÆÐAN
Elsa B. Friðfinnsdóttir skrifar
um heilbrigðisþjónustu
Fyrirtækið Iceland Healthcare tilkynnti á dögunum um
umfangsmiklar endurbætur á
sjúkrahúsinu á Ásbrú í Reykja-
nesbæ. Þar á að opna sjúkrahús
með þremur skurðstofum og 35
legurýmum þar sem boðið verð-
ur upp á sérhæfðar meðferðir fyrir útlendinga.
Forsvarsmenn Iceland Healthcare leggja
áherslu á að um gjaldeyrisskapandi verkefni sé að
ræða, að kostnaðurinn verði greiddur af þeim sem
þjónustunnar njóta. Íslensk stjórnvöld munu ekki
leggja fé í þetta verkefni úr ríkissjóði. Þetta verk-
efni mun því ekki raska því jafna aðgengi Íslend-
inga að heilbrigðisþjónustu sem landsmenn hafa
reynt að verja.
Í núverandi efnahagslægð er mikilvægt að efla
atvinnulífið, örva nýsköpun og skapa ný atvinnu-
tækifæri. Íslendingar eru fámenn þjóð og til að
geta áfram veitt fjölbreytta heilbrigðisþjónustu
á heimsmælikvarða þarf að huga að tækifær-
um til að efla heilbrigðiskerfið og fjölga verkefn-
um. Þannig má halda uppi fjölbreyttri sérhæfingu
og koma í veg fyrir að sérþekking tapist úr landi.
Hjúkrunarfræðingar, læknar og aðrir heilbrigðis-
starfsmenn leita í auknum mæli til annarra landa
eftir atvinnu og er það áhyggjuefni.
Hér á landi verður næstu tvö til þrjú árin að
minnsta kosti, gengið harkalega fram í niður-
skurði í heilbrigðiskerfinu. Skurðstofum verður
lokað, leguplássum fækkað og sérhæfðum heil-
brigðisstarfsmönnum sagt upp. Sameining sjúkra-
húsanna í Reykjavík fyrir tíu árum og tilflutning-
ur verkefna til Landspítala hefur leitt til þess að
þorri hjúkrunarfræðinga og annarra sérhæfðra
heilbrigðisstarfsmanna er starfandi á þeirri stofn-
un einni. Þótt Landspítali sé góður vinnustaður og
starfsánægja þar mikil, er ekki heppilegt að hann
verði eini vinnustaður sérhæfðra heilbrigðisstarfs-
manna. Samkeppni um hæft starfsfólk er jafn
nauðsynleg í heilbrigðisþjónustu og annarri þjón-
ustu. Slík samkeppni veitir stjórnendum aðhald og
starfsmönnum tækifæri til þróunar í starfi, sem
alla jafna leiðir til betri þjónustu.
Þau tækifæri sem munu skapast fyrir heilbrigð-
isstarfsmenn með hinu nýja aðgerðasjúkrahúsi í
Reykjanesbæ eru kærkomin á tímum niðurskurð-
ar og uppsagna.
Höfundur er formaður Félags íslenskra hjúkrunar-
fræðinga.
Tækifæri fyrir heilbrigðisstarfsfólk
ELSA B.
FRIÐFINNSDÓTTIR
Ú
rslit þjóðaratkvæðagreiðslunnar um Icesave-lögin á
laugardag koma ekki á óvart. Miðað við að í raun var
kosturinn já ekki lengur í boði og betri niðurstaða var
í boði en sú, sem Alþingi samþykkti í desember, blasti
við að langflestir hlytu að segja nei.
Menn verða að forðast að oftúlka niðurstöðuna, bæði hér heima
og erlendis. Hún þýðir ekki að Ísland ætli ekki að standa undir
innstæðutryggingunum vegna Icesave-reikninganna. Hún þýðir
eingöngu að Ísland sættir sig ekki við kjörin og um þau þarf að ná
nýju samkomulagi við Bretland og Holland, eins og reynt hefur
verið á undanförnum vikum.
Það er hins vegar fráleitt af forystumönnum ríkisstjórnarinnar
að gera lítið úr kjörsókninni í atkvæðagreiðslunni og gefa í skyn
að hún þýði að almenningur hafi lítinn áhuga á málinu. Þvert á
móti var kjörsóknin ágæt, bæði miðað við þjóðaratkvæðagreiðslur
í öðrum löndum og miðað við þær atkvæðagreiðslur, sem fóru fram
hér á landi á fyrri hluta síðustu aldar. Það sýnir að þjóðin lætur sig
Icesave-málið miklu skipta.
Margir höfðu á orði í gær að niðurstaðan væri áfall fyrir ríkis-
stjórnina og hún væri rúin trausti. Erfiðleikar ríkisstjórnarinnar
blöstu við fyrir löngu og þurfti ekki atkvæðagreiðsluna til að sýna
fram á þá. Stjórnin getur ekki komið sér saman um ýmis mikilvæg-
ustu málin í endurreisninni. Stóriðjumál, önnur atvinnuuppbygging
á vegum einkaframtaksins og Evrópumálin eru þar efst á baugi,
fyrir utan Icesave-málið sjálft, sem hefur reynzt stjórninni þungt
í skauti.
Þrátt fyrir getuleysi ríkisstjórnarinnar á mörgum sviðum nýtur
hún enn stuðnings um helmings kjósenda, samkvæmt könnunum.
Það bendir til að stjórnarandstaðan hafi enn ekki náð vopnum
sínum þrátt fyrir vandræðaganginn á stjórnarheimilinu. Innan
stjórnarandstöðunnar er heldur ekki samstaða um kröfu um að
boða til kosninga, eins og kemur fram í umfjöllun Fréttablaðsins
í dag. Forysta Sjálfstæðisflokksins, sem nú er stærsti flokkurinn
samkvæmt könnunum, vill sennilega fá ráðrúm til að bregðast við
niðurstöðum rannsóknarskýrslu Alþingis áður en flokkurinn telur
sig tilbúinn í kosningaslag.
Ríkisstjórnin á þrjá kosti í stöðunni. Hún getur í fyrsta lagi byrj-
að að haga sér eins og starfhæf ríkisstjórn og komið í gegn málum,
sem órólega deildin innan Vinstri grænna hefur til þessa haldið í
gíslingu.
Hún á líka þann kost að gefast upp á verkefninu og boða til kosn-
inga, en óvíst er að þær breyti valdahlutföllum flokkanna nógu
mikið til að nýr, starfhæfur stjórnarmeirihluti verði til.
Þriðji kosturinn er að ríkisstjórnin bjóði stjórnarandstöðunni
upp á samstarf um lausn á ýmsum brýnum hagsmunamálum
þjóðarinnar.
Góð byrjun væri að klára Icesave-málið sem allra fyrst og láta
ekki samstöðuna bresta sem tekizt hefur með flokkunum undan-
farnar vikur. Allur dráttur á lausn í málinu hefur gífurlegan kostn-
að í för með sér fyrir land og þjóð. Flokkarnir þurfa allir að sýna þá
ábyrgð sem þarf til að koma því farsællega í höfn. Þá verða önnur
mál vonandi líka auðveldari viðfangs.
Vandi ríkisstjórnarinnar blasti við þótt ekki hefði
komið til þjóðaratkvæðagreiðslu.
Þrír kostir
ÓLAFUR Þ. STEPHENSEN SKRIFAR