Fréttablaðið - 30.03.2010, Page 23

ÞRIÐJUDAGUR 30. mars 2010
„Ein af frumþörfum mannsins er
að eignast barn, og eins og aðrar
hafa einhleypar konur í frjósem-
isvanda mikla þrá til barneigna.
Langflestar vilja eignast barn í
fjölskyldu og bíða eins lengi og þær
geta til að hitta sinn eina rétta, en
bíða kannski til 35 til 38 ára og
þá hefur frjósemin minnkað það
mikið hjá sumum að egg þeirra eru
uppurin,“ segir Guðmundur Ara-
son kvensjúkdóma- og fæðinga-
læknir í tæknifrjóvgunarstofunni
Art Medica. Hann segir fagnaðar-
efni verði frumvarpið samþykkt
því barneignir séu sjálfsögð mann-
réttindi og auki lífsgæði, ekki síst
þegar þrengra er orðið um ættleið-
ingar en einhleypar konur fá ekki
að ættleiða barn.
„Þetta mundi breyta öllu fyrir
einhleypar konur því í dag kveða
lög á um að önnur kynfruman
verði að koma frá foreldri barns-
ins. Í dag geta því eingöngu konur
í sambúð sem árangurslaust hafa
reynt að eignast barn með manni
sínum fengið gjafaegg sem frjóvg-
að er með sáðfrumu mannsins.“
Guðmundur segir gjafaegg koma
frá íslenskum konum, en fleiri egg-
gjafa þurfi til að anna eftirspurn.
„Biðlistinn er langur og okkur
bráðvantar egg fyrir konur sem
ekki hafa allar tímann fyrir sér.
Hins vegar getur 38 ára gömul
kona sem þarfnast gjafaeggs verið
róleg því legið verður ekki gamalt
líkt og egg hennar og góðar líkur á
að hún verði ófrísk þótt áfram líði
einhver ár.“
Að sögn Guðmundar geta allar
konur á aldrinum 22ja til 35 ára
gefið egg, séu þær hraustar, laus-
ar við vímugjafa og ekki með ætt-
genga sjúkdóma sem erfast beint.
„Egggjafi gengst undir blóð-
prufu til að hægt sé að skoða vel
hormónabúskap, fyllir út spurn-
ingalista og fer yfir stöðuna með
félagsráðgjafa, en við viljum ekki
að fólk komi til þess eins að hagn-
ast á þessu,“ segir Guðmundur og
vísar til óþægindagjalds sem egg-
gjafi hlýtur að launum og er um 75
til 100 þúsund krónur fyrir skipt-
ið, en eggheimtan sjálf er tiltölu-
lega einföld.
„Eftir skoðun, blóðprufur og
bakteríuræktun úr leggöng-
um örvum við eggjastokkana og
tökum egg þegar þau eru orðin
þroskuð. Þetta er um tíu mínútna
aðgerð, en eggin þarf að frjóvga
innan sólarhrings. Árangur er
mjög mikill og 65 prósenta líkur
á að kona verði ófrísk eftir fyrstu
frjóvgun, en stór hluti frjósemis-
vanda kvenna er einmitt eggin og
með því að fá ferskt egg er vanda-
málið yfirleitt úr sögunni.“
Guðmundur segir rannsóknir
sýna að konur sem þiggi gjafa-
egg tengist barni sínu sterkum
böndum eftir að hafa borið það
undir belti í níu mánuði. Þá séu
hverfandi líkur á að gjafinn þekki
sitt eigið genamengi í útliti barns
seinna meir, en lögum samkvæmt
verður kona óábyrg fyrir vand-
kvæðum sem seinna gætu komið
upp eftir að eggfruma er tekin úr
líkama hennar.
„Við frjóvgum ekki nema eina
til tvær íslenskar konur með
eggjum frá sama gjafanum, og
vilji kona fara í eggheimtu aftur
er þess gætt að þau séu frjóvguð
handa konum á erlendri grund.
Þannig skapast ekki meiri hætta
á að systkini hittist, með tilheyr-
andi áhættu seinna meir, en ger-
ist og gengur með rangfeðrun í
dag.“
Guðmundur segir klárlega grip-
ið fram fyrir hendur náttúrunnar
með eggheimtu og glasafrjóvg-
un, en það sé löngu samþykkt og
úrval náttúrunnar sé löngu hætt.
„Við hjálpum konum, sem ann-
ars myndu ekki eignast barn, að
verða mæður. Með keisaraskurði
tökum við líka fram fyrir hendur
náttúrunnar, því áður dóu konur
með þrönga grind af barnsför-
um því þær gátu ekki fætt. Eins
er með karlmenn með mjög lágt
sæðishlutfall; þeir voru barn-
lausir áður og mundu ekki eign-
ast börn í dag nema með tækni-
sæðingu.“
Að sögn Guðmundar kjósa æ
fleiri gjafar að taka fram hverjir
þeir séu, öfugt við það sem áður
var.
„Ég held að í því felist aukinn
skilningur á þörf mannsins til
að vita um sinn uppruna. Gjafar
verða alltaf óþekktir gagnvart
þega sínum, en þegar barn nær
átján ára aldri getur það fengið
upplýsingar um hver gjafinn var,
ef gjafinn gaf sem þekktur gjafi.
Þar með er ekki sagt að það ætli
að banka upp á, heldur kannski
bara að vita hver hann er, og það
þykir æ fleirum sjálfsagt.“
thordis@frettabladid.is
Gjafaegg vantar fyrir barnlausa
Á Alþingi bíður nú afgreiðslu frumvarp sem gerir einhleypum konum með skerta frjósemi heimilt að nota gjafaeggfrumu við glasafrjóvgun,
en sá hópur hefur staðið utan þess sjálfsagða réttar að eignast barn. Til þess að mæta þeirri þörf þurfa fleiri íslenskar konur að gefa egg.
Guðmundur Arason er kvensjúkdóma- og fæðingarlæknir í Art Medica þar sem biðlisti er langur eftir gjafaeggjum og vantar fleiri
egggjafa sem fyrst. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON