Fréttablaðið - 07.04.2010, Blaðsíða 22

MARKAÐURINN 7. APRÍL 2010 MIÐVIKUDAGUR6
Ú T T E K T
Fyrirtæki í ferðaþjónustu búa sig undir
metsumar í ferðamennsku, afrakstur upp-
byggingarstarfs fyrri ára, óvænts eldgoss
og veikrar stöðu krónunnar. Spáð er mikilli
fjölgun ferðafólks hér næstu árin. Að ára-
tug liðnum er gert ráð fyrir að 500 þúsund
fleiri gestir sæki landið heim á ári hverju
en núna gerist. Það er tvöföldun miðað við
stöðuna eins og hún er nú.
Árni Gunnarsson, formaður Samtaka ferða-
þjónustunnar (SAF), segir brýnt að dreifa
álaginu og halda áfram að þróa ferða-
mannaiðnaðinn frá því að byggjast bara
upp í kring um sumarvertíð. Í því verk-
efni þurfi hins vegar margir að leggjast á
árar og átakið þurfi að vera samtaka. Hann
vísar til reynslu Finna í þessum efnum, en á
ársfundi SAF undir marslok, tók einmitt til
máls fyrrverandi ferðamálastjóri Finna og
greindi frá því hvernig var byggð upp vetr-
arferðamennska þar (sjá hér til hliðar).
Þá segir Árni fleira þurfa til að koma, svo
sem marvissari innspýting til uppbyggin-
ar og verndunar á vinsælum ferðamanna-
stöðum með gjaldtöku. Langt er þó frá því
að vera sátt um leiðir í þeim efnum.
VETURINN ER LYKILLINN
„Mér fannst mjög áhugavert að heyra
hvernig Finnar fóru í gegn um sína kreppu
1990. Á sama tíma og þeir voru með gíf-
urlegt tap á sínum fjárlögum, útflutning-
ur hrundi og sárvantaði gjaldeyristekjur
og störf, þá var lögð áhersla á að leggja
aukið opinbert fé í markaðssetningu og svo
fjárfest í nýsköpun,“ segir Árni og kveð-
ur marga kannast við afrakstur þeirrar
vinnu, svo sem hvernig Finnum hafi tek-
ist að eigna sér jólasveininn á sínum tíma.
„Núna er veturinn aðalferðamannatíminn
hjá þeim, en vetrarferðamennska var varla
til í landinu á þessum tíma þegar Finnar
ganga í gegn um þessa
kreppu.“ Árni bendir á að
pólitískt hugrekki hljóti
að hafa þurft í Finnlandi
til að auka fjárveitingar
inn í ferðamannaiðanað-
inn, á sama tíma og skor-
ið var niður í velferðar-
kerfinu, heilbrigðisþjón-
ustu, menntun og fleiri
þáttum. „Þeir voru með
gífurlegt tap á fjárlögum,
en sáu þetta sem leið út úr kreppunni.“
Hér heima viðurkennir Árni að nokkur
vandi liggi í því að miklu fleiri erlendir
gestir sæki landið heim yfir sumartímann,
þótt eitthvað hafi verið gert í því að laða
hingað fólk á öðrum árstímum. „Þessari
þróun þurfum við að vinna gegn og auka
heilsárstúrisma. Og það sýnir sig frá Finn-
landi að það er ekkert lögmál að land á
norðurslóðum hafi meiri ferðamennsku
yfir sumartímann. Það getur alveg snúist
við,“ segir hann og bendir um leið á að gest-
ir sem sæki Finnland heim yfir veturinn
skili mun meiru en þeir sem koma að sum-
arlagi. „Þeir kaupa miklu meiri afþreyingu
en hinir, vélsleðaferðir, hundasleðaferðir
og alls konar þjónustu aðra.“
OPINBERAN STUÐNING ÞARF
Árni segir ljóst að fyrirtæki í ferða-
þjónustu leggi nú þegar mikla fjármuni í
markaðssetningu. „Og leggja í dag til miklu
meira en hið opinbera. Það hefur hins vegar
sýnt sig að með því að hið opinbera komi
með greininni inn í þennan pakka, þá verða
skilaboðin sterkari og við getum náð meiri
slagkrafti og árangri.“
Stuðningur ríkisins segir Árni líka að
geti verið sú viðbót sem til þarf til þess að
flugfélög og aðrir sem boðið hafi þjónustu
yfir sumartímann, leggi í að bjóða ferð-
ir og þjónustu utan þess tíma sem hing-
að til hefur verið háannatími. „Töluvert er
af flugfélögum, leiguflugi til dæmis, sem
bara koma hingað á sumrin og ekki eru í því
að þreyja með okkur þorrann. Þau leggja
kannski ekki mikið í vöruþróun og nýsköp-
un heldur selja bara náttúruna eins og hún
er. En það á við um ferðaþjónustuna eins
og aðrar greinar að eitthvað stuðningskerfi
þarf til að byggja upp nýja þjónustu. Og
við horfum til þess að hið opinbera þurfi
að taka meiri þátt með okkur. En greinin
er að gera mjög mikið og menn eru að auka
mikið framboð og leggja meiri peninga í
markaðssetningu.“
Og þótt meira þurfi ef til vill til að koma
segir Árni heyrast frá félagsmönnum að
nokkur árangur sé þegar að nást. „Inn er
að koma töluvert mikið meira af bókunum
ÁRNI
GUNNARSSON
Á LEIÐ Í HVALASKOÐUN Á HÚSAVÍK Hvalaskoðun er hægt að stunda árið um kring og hafa meðal annars verið gerðar út ferðir frá Reykjavík í allan vetur. Samtök ferða-
þjónustunnar leggja áherslu á að byggja upp afþreyingu og þjónustu fyrir ferðamenn utan þess tíma sem hingað til hefur verið háannatími. Með því og auknum stuðningi
megi laða hingað erlenda ferðamenn og auka gjaldeyristekjur þjóðarinnar árið um kring. MARKAÐURINN/PJETUR
„Í vændum er mikið ferðamanna-
sumar og hér innanlands erum
við í þeirri ánægjulegu stöðu
að vangaveltur eru uppi um það
hvort við munum anna eftirspurn
og geta veitt öllu ferðafólki boð-
lega þjónustu yfir háannatím-
ann,“ sagði Katrín Júlíusdóttir,
ráðherra ferðamála, í ræðu sinni
á ársfundi Samtaka ferðaþjónust-
unnar sem fram fór 23. mars síð-
astliðinn.
Katrín sagði engum detta leng-
ur í hug að gera lítið úr hlut-
verki ferðaþjónustunnar í efna-
hagslífi landsins. „Þvert á móti
er hún nú talin til burðarása at-
vinnulífsins og ein helsta vaxt-
argrein næstu tíu ára. Hún aflar
um 20 prósenta gjaldeyristekna
þjóðarinnar,“ sagði hún og benti
á að ferðaþjónustan hafi halað
í kassann 155 milljarða króna í
fyrra, en það hafi verið 46 millj-
arða króna aukning frá fyrra
ári. „Raunaukning gjaldeyris-
teknanna milli ára telst vera
um 21 prósent og það munar um
minna.“
Ráðherra sagði að á heildina
litið gæti fólk verið ánægt með
góðan árangur á óvissutímum.
„Þar ræður lágt gengi krónunnar
og hagstætt verð sjálfsagt miklu
en einnig skjót viðbrögð ferða-
þjónustufyrirtækja og opinberra
aðila við breyttum aðstæðum og
góð reynsla ferðamanna af komu
hingað til lands.“
Í máli Katrínar kom fram að
í haust standi til að leggja fram
nýja ferðamálastefnu, en í því
verkefni leiði saman hesta sína
Ferðamálaráð, Ferðamálastofa,
Samtök ferðaþjónustunnar, ráðu-
neytið og Nýsköpunarmiðstöð.
Á þeim vettvangi verði til að
mynda leitað svara við spurn-
ingunni um hvernig taka eigi
á móti mikilli aukningu ferða-
manna hingað til lands, en gert
er ráð fyrir því að þeim fjölgi
úr fimm hundruð þúsundum á
ári nú, í eina milljón árið 2020.
„Áleitin spurning í þessu efni er
hvernig við komum á heilsárs-
ferðamennsku á Íslandi til þess
að nýta mannvirki og mannskap
allt árið og vera í stakk búin til
þess að mæta fjölgun ferðafólks,“
sagði hún og vísaði til reynslu
Finna í þeim efnum. „Þeim tókst í
miðri kreppu að byggja upp vetr-
arferðamennsku sem skilar þeim
nú meiri tekjum heldur en sum-
arvertíðin og er ákaflega fróð-
legt fyrir okkur. En Ísland er
úthafseyja og ekki hluti af meg-
inlandi eins og Finnland, og við
getum ekki yfirfært reynslu ann-
arra nema laga hana að okkar að-
stæðum og veðurfari og finna
út hvað það er sem getur laðað
ferðamenn hingað allt árið.“
Katrín sagði að hér væru tíma-
bundið erfiðir tímar, en sama-
semmerki væri milli öflugrar
ferðaþjónustu og sterks lands.
„Samstarf og samráð er nauð-
synlegt. Áríðandi er að fara í
markaðssetningu, en því fylgir
ábyrgð, jöfn dreifing um landið
og yfir árið, uppbygging fjölsótt-
ustu staðanna og rannsóknir eru
nauðsynlegar.“ - óká
KATRÍN JÚLÍUSDÓTTIR Ráðherra ferða-
mála segir óhætt að horfa til reynslu Finna
af uppbyggingu ferðamennsku utan hefð-
bundins háannatíma. MARKAÐURINN/GVA
Fimmtungur gjaldeyristekna kemur úr ferðaþjónustu
Katrín Júlíusdóttir, ráðherra ferðamála, fjallaði um stöðu ferðaþjónustu á aðalfundi SAF.
Í ferðaþjónustunni er horft til
þess að fara að dæmi Finna
sem á krepputímum gripu til
þess ráðs að stórefla ferða-
mennsku yfir vetrartímann.
Slíkt sé raunar nauðsynlegt
hér á landi til að dreifa álagi
á vinsæla ferðamannastaði og
byggja upp ferðamannaiðnað-
inn sem heilsársatvinnugrein.
Óli Kristján Ármannsson tók
tali Árna Gunnarsson, for-
mann Samtaka ferðaþjónust-
unnar.
Nauðsynlegt er að jafna
straum ferðafólks yfir árið