Fréttablaðið - 16.04.2010, Blaðsíða 40

20 16. apríl 2010 FÖSTUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Saklaus
Ólafur Ragnar Grímsson, forseti
Íslands, er stóryrtur um skýrslu
rannsóknarnefndar Alþingis. Að
því leytinu til bregst hann ekki
þjóðinni. Ég gerði ekkert rangt,
er kjarninn í máli hans. Og margt
af því sem sagt er um mig er bull
og vitleysa. Ólafur segir það til
marks um sakleysi sitt
að ekki sé minnst
á hann í sjö fyrstu
bindum skýrslunnar
sem séu hin eiginlega
skýrsla. Sú staðhæf-
ing er í besta falli
hlægileg.
1 - 7
Í bindunum sjö er fjallað um aðdrag-
anda og orsakir falls bankanna
og eðli máls samkvæmt er
sjónum fyrst og fremst beint
að gjörðum eigenda þeirra og
helstu stjórnenda. Ólafur Ragn-
ar var hvorugt. Einnig er fjallað
um stefnu og athafnir
stjórnvalda. Forsetinn
tilheyrir ekki stjórn-
völdum. Endurskoð-
un og eftirliti eru
gerð skil. Ólafur
Ragnar hafði enga
aðkomu að þeim
þáttum.
Tittlingaskítur og lærdómur
Bindi átta, þar sem fjallað er um
forsetann í sérstökum kafla, tekur til
siðferðis og starfshátta. Þar og hvergi
annars staðar á umfjöllun um for-
setann að vera. Ólafur Ragnar hengir
sig í tittlingaskít þegar hann reynir
að bera blak af sjálfum sér og gefur
ekkert fyrir þann lærdóm sem helstu
sérfræðingar þjóðarinnar í siðfræði
telja að draga megi af framgöngu
hans í aðdraganda bankahrunsins.
Nú er að sjá hvort þeir sem fara með
völdin séu sömu skoðunar. Hvort
þeir telji að setja beri forsetaemb-
ættinu reglur, hvað sem skoðunum
Ólafs Ragnars líður. bjorn@frettabladid.is
Ávörp flytja · We will hear from · Spotkanie poprowadzą:
dagur b. eggertsson, árni páll árnason, barbara kristvinsson
framtíðarþing um málefni innflytjenda
Allir velkomnir sem vilja hafa áhrif á stefnumótun í
málefnum innflytjenda í aðdraganda kosninga til sveitarstjórna
open discussion meeting about immigration issues
Everyone who wants to have an impact on immigration
policies in the upcoming municipal elections are welcome
otwarte spotkanie połączone z dyskusją o proble-
mach obcokrajowców na islandii odbędzie się
Wszyscy, którzy chcieliby mieć wpływ na politykę imigracyjną w
nadchodzących wyborach samorządowych, są mile widziani
nánari upplýsingar
for more information
więcej szczegółów
pod adresem
Miðberg, félagsmiðstöð ítr í Gerðubergi 1, Breiðholti
sunnudaginn, 18. apríl · Sunday, 18 April · w niedzielę, 18. kwietnia
klukkan · between · w godzinach 14–17
www.xs.is.
Sigurður Gunnarsson skotveiðimaður víkur að lífeyrissjóðalánum til Hval-
fjarðarganga í grein í Fréttablaðinu 15.
apríl og segir þar að „ástæðan fyrir því að
ekki er fyrir löngu búið að borga upp Hval-
fjarðargöng er sú að lán lífeyrissjóða til
þeirrar framkvæmdar voru með okurvöxt-
um“. Þetta skot geigar hjá veiðimanninum
og það svo um munar.
Íslenskir lífeyrissjóðir keyptu skuldabréf
sem Spölur, eigandi væntanlegra Hvalfjarð-
arganga, gaf út. Þetta var fyrsta fjárfesting
lífeyrissjóðanna í einkaframkvæmd og það
í skuldabréfum sem hvorki voru með ríkis-
ábyrgð né tryggð með veði í fasteignum.
Vextir á lánunum voru vissulega háir en líf-
eyrissjóðirnir þurftu eðlilega að tryggja vel
hagsmuni sína og síns fólks. Aldeilis fráleitt
er að kenna lánskjörin við okur. Fyrir Spöl
skipti hins vegar meginmáli að lífeyris-
sjóðirnir skyldu sýna þá framsýni að brjóta
ísinn og taka yfirleitt þátt í þessu mikla
fjárfestingarverkefni. Afstaða þeirra hafði
mikil og góð áhrif á aðra fjárfesta, ekki síst
þá erlendu. Auðvelt er að færa rök fyrir því
að án stuðnings forystumanna í íslensku líf-
eyrissjóðakerfi hefðu Hvalfjarðargöng tæp-
lega orðið að veruleika á sínum tíma.
Ég er viðkvæmur fyrir því að skotum
sé beint að lífeyrissjóðunum á forsendum
sem veiðimaðurinn gefur sér og get upp-
lýst hann og aðra um að Spölur greiddi upp
upphaflegu lífeyrissjóðalánin strax haust-
ið 2004. Félagið hefur síðan nokkur ár til
að greiða niður önnur lán sín eða til 2018,
lögum samkvæmt. Þar á meðal eru lífeyr-
issjóðalán sem komu til sögunnar við skuld-
breytingu hjá Speli 2005 á verulega lægri
vöxtum en þekkjast nú um stundir.
Allt er málið því í eðlilegum farvegi og
hið eina sem fór ekki eins og til var stofnað
var að Spölur gat leyft sér að láta vegfar-
endur njóta þess frá upphafi að umferðin
um göngin væri mun meiri en ráð var fyrir
gert og þar með tekjustreymi til félagsins.
Veggjaldið átti að fylgja verðlagi en hefur
aldrei gert það. Gjaldið er þannig stórum
lægra en ef það hefði tekið vísitöluhækk-
unum á hverjum tíma.
Ekkert bendir til annars en að Spölur
verði skuldlaust félag 2018 og þeir sem
stuðluðu að Hvalfjarðargöngum geti horft
yfir farinn veg, býsna ánægðir með sín
verk. Ég þakka lífeyrissjóðum fyrir þeirra
hlut og framsýni. Það ættu skotveiðimenn
líka að gera.
Skot sem geigar
Gísli Gíslason
stjórnarformaður
Spalar
Samgöngur
E
nn á ný hafa náttúruöflin minnt Íslendinga rækilega á
tilvist sína. Og reyndar rifjað upp fyrir hálfum heim-
inum að Íslendingar búa á meðal óútreiknanlegra eld-
fjalla. Hamfarir af völdum eldsumbrota hafa sett mark
sitt á Íslandssöguna. Afleiðingarnar hafa stundum
orðið skelfilegar, eins og í Móðuharðindunum 1783-1785 þegar
fimmtungur landsmanna týndi lífi og fjórir fimmtuhlutar alls
búsmala féllu.
Eldgosið í Eyjafjallajökli jafnast sem betur fer ekki á við
Skaftárelda, en hefur engu að síður haft áhrif á daglegt líf
margra landsmanna. Næst eldfjallinu hafa hundruð manna
þurft að rýma heimili sín í tvígang og munu á næstunni þurfa að
búa við þá óvissu, sem fylgir
stöðugum flóðum úr jökl-
inum á meðan gýs. Bændur
hafa sums staðar orðið fyrir
miklu tjóni vegna flóðanna
og margir hafa áhyggjur af
áhrifum öskufalls á búpening
og grassprettu.
Ferðaáætlanir þúsunda
manna hér á landi hafa raskazt. Um alla Norður-Evrópu og víða
úti um heim eru milljónir manna strandaglópar vegna ösku-
burðar frá Eyjafjallajökli, sem hindrar allt farþegaflug.
Eldgosið á Fimmvörðuhálsi var meinlaust túristagos sem
skilaði tekjum í kassa ferðaþjónustunnar en nú stefnir gosið
í jöklinum hagsmunum ferðaþjónustunnar í vor og sumar í
hættu. Enginn veit hversu lengi gosið mun standa. Það gætu
orðið margar vikur eða mánuðir. Síðast gaus í Eyjafjallajökli
með hléum í upp undir tvö ár. Haldi gosið áfram að trufla flug-
umferð er hætta á að margir ferðamenn taki ekki þá áhættu að
bóka Íslandsferð.
Hagsmunir fleiri atvinnugreina eru í húfi; þannig treysta
ýmis fyrirtæki á reglulegan útflutning með flugi og vita nú
ekki hvernig fer fyrir viðskiptasamböndum.
Allt eru þetta að sjálfsögðu smámunir hjá mannslífunum,
sem geta verið í hættu þegar eldfjöllin rumska. Æðruleysi og
frábært samstarf íbúa, lögreglu, björgunarsveita og almanna-
varna hefur enn sem komið er orðið til þess að allir nágrannar
Eyjafjallajökuls hafa komizt í öruggt skjól áður en jökulvatnið
ryður sér leið frá eldfjallinu.
Það er kannski svolítið viðeigandi að þegar þjóðin var í miðju
kafi að meðtaka boðskap rannsóknarnefndarinnar, sem varpaði
ljósi á hvernig græðgi, hégómi og vanhæfni mannanna olli efna-
hagslegum hamförum á Íslandi, skyldi náttúran minna svona
eftirminnilega á mátt sinn. Smæð mannsins gagnvart náttúru-
öflunum rifjast þá kannski upp fyrir einhverjum, sem nutu þess
að virðast stórir í krafti afreka sinna í fjármálaheiminum.
Við skulum þó hafa hugfast að sem þjóð erum við margfalt
betur í stakk búin að takast á við afleiðingar náttúruhamfara
en við vorum fyrr á öldum. Og þjóðin mun standa þétt við bakið
á þeim, sem glíma við afleiðingar eldgosa og flóða.
Þjóðin stendur með þeim sem glíma
við afleiðingar eldgoss og flóða.
Óblíð náttúra
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN