Fréttablaðið - 23.04.2010, Blaðsíða 6

6 23. apríl 2010 FÖSTUDAGUR
RANNSÓKNARSKÝRSLA „Glitnis- og
Kaupþingsmenn voru mjög ósátt-
ir við að rætt væri við starfsmenn
um markaðssetningu sjóðanna. Á
báðum stöðum fóru yfirmenn fram
á að starfsmenn fengju að hafa
lögfræðing hjá sér, en á endanum
var dregið í land með það,“ segir í
siðfræðiskýrslu rannsóknarnefnd-
ar og er vitnað til minnisblaða frá
Fjármálaeftirlitinu (FME) sem
nefndin fékk aðgang að.
Eftir að lögfræðingur Kaup-
þings „féllst á“ það, tók eftirlits-
stofnunin viðtöl við þrjá starfs-
menn án þess að lögfræðingur
væri viðstaddur: „en þar sem
langt var liðið frá því að FME kom
í bankann þá virtust allir starfs-
menn vita um hvað málið snerist
og svör þeirra voru mjög svipuð.“
Þar með lauk viðtölum FME við
starfsmenn bankanna.
Rannsóknarnefnd segir að
starfsfólki allra bankanna hafi
verið ráðlagt að kynna peninga-
bréf sem áhættulausa fjárfestingu
og líkja þeim við innlánsbækur
en með betri vexti. Viðskiptavinir
voru hvattir til að færa sparifé sitt
í peningabréf. Stundum var haft
samband við þá að fyrra bragði til
að koma hvatningu á framfæri.
Í skýrslunni segir að gagnrýni
á peningamarkaðssjóði sé ótrú-
lega samhljóða fyrir alla bank-
ana. „[E]ins og jafnan áður fylg-
ir hver öðrum og undir litlu sem
engu eftirliti Fjármálaeftirlits-
ins,“ segir þar.
Erfitt hafi verið fyrir einstakl-
inga að gera sér grein fyrir auk-
inni áhættu í fjárfestingum enda
hafi upplýsingarnar frá bönkunum
í besta falli verið blekkjandi.
„Þegar svo allir bankarnir
standa að sams konar blekking-
um er enn erfiðara fyrir fólk að
nálgast réttar upplýsingar,“ segir
í skýrslunni.
Vitnað er til bréfs frá starfs-
mönnum Landsbankans þar sem
sagt er við viðskiptavini: „gengi
Peningabréfa er aldrei neikvætt,
sem þýðir að þú átt aldrei að geta
tapað höfuðstól eða uppsafnaðri
ávöxtun.“
Annað kom á daginn. Viðskipta-
vinir sjóðanna töpuðu stórum
hluta sinna fjármuna og hefðu
tapað mun meiru ef hluti af bréf-
um þessara sjóða hefði ekki verið
keyptur á yfirverði af nýju bönk-
unum stuttu eftir hrunið. Í skýrsl-
unni koma fram upplýsingar um
að ákvörðun um þau kaup hafi
tekið Jónas Fr. Jónsson, þá for-
stjóri FME, og Björgvin G. Sig-
urðsson, þá viðskiptaráðherra.
Rekstur peningamarkaðs-
sjóða bankanna er meðal atriða
sem rannsóknarnefndin vísaði
til frekari meðferðar hjá ríkis-
saksóknara; ástæða sé til „að
rannsakað verði hvort stjórn og
framkvæmdastjórar og lykil-
starfsmenn rekstrarfélaga sjóð-
anna hafi brotið starfsskyld-
ur sínar við stjórnun og eftirlit
þannig að refsingu varði“.
peturg@frettabladid.is
Hindruðu viðtöl
FME við starfsfólk
Fjármálaeftirlitið mætti mótspyrnu þegar það tók markaðssetningu peninga-
markaðssjóða bankanna til rannsóknar. Rannsókn var hætt þar sem starfs-
menn virtust vel undir hana búnir og gáfu allir Fjármálaeftirlitinu svipuð svör.
PENINGAMARKAÐSSJÓÐIR Björgvin G. Sigurðsson, fyrrverandi viðskiptaráðherra, og Jónas Fr. Jónsson, fyrrverandi forstjóri Fjár-
málaeftirlitsins, sátu ársfund FME árið 2007, ásamt Lárusi Finnbogasyni, síðar formanni skilanefndar Landsbankans.
FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR
„[É]g hringdi í Kaupþing til að selja í sjóðunum og ætlaði í staðinn að stofna
óverðtryggðan reikning með hæstu vöxtum [ … ]. Verðbréfaráðgjafinn [ … ]
fullvissaði mig um að þetta væri ekki ráðlagt fyrir mig þar sem ávöxtun-
in væri betri í sjóðunum og innistæðan örugg. Ég er ekki sérfræðingur í
peningaávöxtun en þar sem [verðbréfaráðgjafinn] var sérfræðingurinn og
ég taldi hann gæta minna hagsmuna, þá trúði ég honum betur en bróður
mínum [sem hafði ráðlagt henni að selja] og hætti við að selja í sjóðunum.“
Þetta var í maí 2008. Í september hringir viðskiptavinurinn aftur í Kaup-
þing til að selja eign sína í sjóðunum og fékk samband við sama ráðgjafa.
„Aftur fullvissaði hann mig um að það væri besti kosturinn að eiga áfram í
sjóðunum og talaði mig ofan af því að selja bréfin.“
2. október hringir hún aftur í Kaupþing til að selja bréfin. „Þegar ég bað
hann [ráðgjafann] um að selja fyrir mig bréfin sagðist hann bara vilja láta
mig vita að þeir væru eindregið að ráðleggja fólki að kaupa í þessum sjóð-
um … Hann sagði enn fremur að Tryggingarsjóður myndi ábyrgjast inneign í
þessum sjóðum alveg eins og af bankabókum …“
6. október ákvað hún samt að hringja og selja bréfin, og fékk samband
við starfsmann sem sagðist myndi selja bréfin fyrir hana. Samkvæmt heima-
banka hennar seinna um kvöldið höfðu bréfin verið seld. „Á fimmtudag
[þremur dögum síðar] sé ég svo að búið var að færa innistæðuna til baka af
bankareikningnum yfir á skuldabréfaeign. Þegar ég hringdi í verðbréfaráð-
gjafa Kaupþings var mér sagt að öll viðskipti á mánudag hefðu verið fryst,
einnig þau sem búið var að gera áður en lokað var á viðskipti með sjóðina.“
*BIRT Í VIÐAUKA 1, MEÐ SKÝRSLU RANNSÓKNARNEFNDAR, BLS. 63
Sögðu Tryggingarsjóð ábyrgjast sjóðina
BANDARÍKIN, AP Barack Obama
Bandaríkjaforseti vill fá aðstoð
helstu kaupsýslumanna Bandaríkj-
anna við að semja nýjar reglur um
bankastarfsemi, þar sem heilbrigð
skynsemi verði látin ráða ferðinni.
Tilgangurinn væri að koma í veg
fyrir nýtt bankahrun, og var Obama
harðorður í garð forsvarsmanna
bandarísks viðskiptalífs sem sátu í
háskólasal á Manhattan og hlýddu á
ræðu forsetans.
„Frjáls markaður var aldrei til
þess ætlaður að gefa mönnum frjáls-
ar hendur til að hirða allt sem þeir
komast yfir, hvernig svo sem þeir
fara að því,“ sagði Obama.
Hann viðurkenndi að menn væru
ekki alltaf sammála, en valið standi
þó ekki á milli tveggja öfga heldur
þurfi að fara millileið þar sem tekið
yrði tillit til afleiðinganna fyrir
almenning.
„Á endanum er engin gjá á milli
almennings og auðkýfinga,“ sagði
Obama, sem vonast til þess að
Bandaríkjaþing komi sér á næstu
dögum saman um frumvarp þar
sem nýjar reglur um bankastarf-
semi verða settar.
Fulltrúadeild þingsins samþykkti
nýverið frumvarp þar að lútandi en
umræður í öldungadeild gætu hafist
í næstu viku. - gb
Obama harðorður í garð bandarískra kaupsýslumanna:
Krefst heilbrigðrar skynsemi
BARACK OBAMA Kveður forsvarsmenn
úr bandarísku viðskiptalífi að fyrirlestri
sínum loknum. FRÉTTABLAÐIÐ/AP
DÓMSMÁL Karlmaður á þrítugs-
aldri hefur verið dæmdur í níu
mánaða fangelsi fyrir innflutn-
ing á rúmum 109 grömmum af
kókaíni. Einnig var hann dæmd-
ur fyrir kannabisræktun, bílstuld
og umferðarlagabrot, þar á meðal
fíkniefnaakstur.
Kókaíninu smyglaði maðurinn í
gegnum Leifsstöð í nóvember 2008
en í sama mánuði og aftur í mars
á þessu ári fundust samtals 163
kannabisplöntur, sem hann var að
rækta, svo og um 630 grömm af
kannabislaufum. - jss
Héraðsdómur Reykjavíkur:
Dópsali dæmd-
ur í fangelsi
Ætti forseti Íslands að hafa
samráð við yfirvöld áður en
hann veitir viðtal?
Já 46,9
Nei 53,1
SPURNING DAGSINS Í DAG
Telur þú að kjósa ætti til
Alþingis áður en núverandi
kjörtímabil rennur út?
Segðu þína skoðun á visir.is
KJÖRKASSINN