Fréttablaðið - 18.05.2010, Blaðsíða 32

20 18. maí 2010 ÞRIÐJUDAGUR
timamot@frettabladid.is
Þennan dag árið 1989 fóru af stað
mikil mótmæli hátt í milljón manna
í Peking, höfuðborg Kína. Mótmæl-
endurnir kröfðust lýðræðis og bættra
mannréttinda og fór spennan í
kínversku þjóðfélagi vaxandi dag frá
degi. Stúdentar fjölmenntu sérstak-
lega í þessi mótmæli og reyndu að
koma skilaboðum sínum til yfirvalda
áleiðis með friðsamlegum hætti.
Mótmæli höfðu verið að ágerast í
Kína frá því um 1980 og virtist sem
stjórnvöld væru endanlega búin að
glata sambandinu við almenning
í landinu. Nokkrum vikum síðar
létu stjórnvöld til skarar skríða
gegn gríðarlegum fjölda fólks sem
safnast hafði saman á ýmsum opnun
svæðum, sérstaklega í Peking. Þann
3. júní sama ár réðust svo hermenn
gegn fjölda fólks á Torgi hins
himneska friðar. Fjöldi fólks lét lífið
í árásinni og enn fleiri voru hnepptir
í varðhald fyrir andbyltingarlegan
áróður. Þessi viðbrögð stjórnvalda
vöktu mikla reiði víða um heim og
létu þjóðarleiðtogar í ljós vanþóknun
sína og fordæmdu voðaverkin.
ÞETTA GERÐIST: 18. MAÍ 1989
Mótmælendur krefjast lýðræðis
Fyrsta heildstæða rannsóknin á dauðs-
föllum vegna slysa og ofbeldis á Íslandi
verður bráðlega lokið. „Það er von mín
að niðurstöðurnar muni veita mikilvæg-
ar upplýsingar um dauðsföll af völdum
slysa og ofbeldis,“ segir Kristín Bergs-
dóttir hjúkrunarfræðingur sem vinnur
nú að meistaraverkefni sínu um þetta
efni í lýðheilsuvísindum við Háskóla
Íslands.
„Slys og ofbeldi er þriðja algeng-
asta dánarorsök í Evrópu í dag,“ upp-
lýsir Kristín, sem skoðaði dauðsföll af
völdum slysa og ofbeldis á Íslandi á tólf
ára tímabili, frá 1996 til 2007. „Ég skoða
tíðni og áhrifaþætti dauðsfalla af völd-
um slysa og ofbeldis. Það er einn hluti
rannsóknarinnar,“ segir Kristín. Annar
hluti rannsóknarinnar felst í að skoða
svokölluð töpuð lífár. „Þá er verið að
skoða hversu mikið þjóðhagslegt tap er
af völdum þessara dauðsfalla. Ég er að
bera saman dauðsföll af völdum slysa og
ofbeldis og dauðsföll af völdum hjarta-
og æðasjúkdóma og krabbameins.“
Kristín segir að margt fróðlegt sé að
koma í ljós. „Á þessu tólf ára tímabili
létust 1.032 einstaklingar á Íslandi af
völdum slysa og ofbeldis. Mér finnst
það svolítið mikið. Dauðsföll af völd-
um slysa og ofbeldis skiptast svo næst-
um því til helminga. Það eru 597 dauðs-
föll af völdum slysa, 406 sjálfsvíg og 29
morð.“ upplýsir Kristín og bætir við að
árlega deyi að meðaltali 86 einstakling-
ar af völdum slysa og ofbeldis. „Þetta
eru sambærilegar tölur og í Noregi og
Svíþjóð. Mér finnst þetta mjög mikið.
Ég vil meina að þetta séu 1.032 einstakl-
ingar sem hefðu ekki átt að deyja.“
Kristínu finnst sláandi hvern-
ig kynjahlutfallið skiptist. „Það eru
í rauninni helmingi fleiri karlar en
konur í heildina. Flestir eru á bilinu
tuttugu til sextíu ára. Meðalaldurinn
er 53 ár,“ segir Kristín sem sagði það
hafa komið sér á óvart að meðalaldur-
inn væri þetta hár.
„Ég vonast til þess, þegar allar
niðurstöður eru komnar fram, að
það verði hægt að koma með stefnu-
mótanir og markvissar aðgerðir til
að sporna við þessum dauðsföllum,“
segir Kristín. Hún mun á morgun
kynna niðurstöður rannsóknarinnar
á Evrópuþingi um öruggt samfélag
sem haldið verður hér á landi næstu
tvo daga. „Það er heiður fyrir mig að
fá að kynna verkefnið mitt þar.“
martaf@frettabladid.is
KRISTÍN BERGSDÓTTIR: VINNUR AÐ HEILDARRANNSÓKN Á SLYSA- OG OFBELDISDAUÐA
Fleiri karlar deyja vegna slysa
MIKILL HEIÐUR Kristín kynnir meistaraverkefni sitt um slysa- og ofbeldisdauða á Evrópuþingi um öruggt samfélag á Grand hóteli á morgun.
FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
JÓHANNES PÁLL PÁFI II. (1920-
2005) FÆDDIST ÞENNAN DAG.
„Félagslegt réttlæti fæst
ekki með ofbeldi. Ofbeldi
drepur það sem það ætlar
sér að skapa.“
Jóhannes Páll II. var páfi frá
árinu 1978 til dauðadags
árið 2005, sem er næst-
lengsta samfellda seta páfa
frá upphafi. Hann er eini
Pólverjinn sem hingað til
hefur gegnt stöðu páfa.
Elskuleg móðir mín, tengdamóðir,
amma og langamma,
Huld Kristmannsdóttir,
Aflagranda 40,
lést á hjúkrunarheimilinu Sóltúni mánudaginn
10. maí. Útför hennar fer fram frá Fossvogskirkju,
miðvikudaginn 19. maí kl. 15:00. Blóm afþökkuð en
þeir sem vildu minnast hennar, vinsamlegast látið
minningasjóð Sóltúns eða líknarfélög njóta þess.
Edda Árnadóttir Magnús Ólafsson
Brynja Hlíðar
Jóhann H. Harðarson Árni Harðarson
Hörður Harðarson Brynjar S. Harðarson
Huld Magnúsdóttir Ólafur M. Magnússon
og fjölskyldur.
120 ára afmæli
Þessar dásamlegu tvíburasystur,
Hafdís og Hulda
Magnúsdætur,
eiga 120 ára afmæli í dag og sendum
við þeim innilegar haming juóskir með
þennan merka áfanga. Leiki við ykkur
lán og gengi, lifi ð báðar vel og lengi.
Systkinin og makar.
Hjartkær móðir okkar, tengdamóðir
og amma,
Guðríður Halldórsdóttir
dvalarheimilinu Höfða, Akranesi,
andaðist þriðjudaginn 11. maí.Útförin fer fram frá
Akraneskirkju miðvikudaginn 19. maí kl. 14. Þeim sem
vilja minnast hennar er bent á dvalarheimilið Höfða.
Guðríður Halldóra Halldórsdóttir,
Haukur Halldórsson, Hrafnhildur Hannibalsdóttir,
Magnús Davíð Ingólfsson
og ömmubörn.
Innilegar þakkir fyrir hlýjar kveðjur vegna andláts eigin-
manns míns, föður okkar, tengdaföður og afa,
Guðna Jóhannesar Stefánssonar,
Hámundarstöðum II Vopnafirði
Aðstandendur.
Elskulegur eiginmaður minn, faðir
okkar, tengdafaðir, afi og langafi,
Einar Haukur Eiríksson
frá Ísafirði, Hraunvangi 3, Hafnarfirði,
lést þann 10. maí sl. Útförin fer fram frá Dómkirkjunni
miðvikudaginn 19. maí kl. 13.00.
Guðrún Þorláksdóttir
Eiríkur Þ. Einarsson Anna Gísladóttir
Óskar S. Einarsson Kristrún Hjaltadóttir
börn, barnabörn og barnabarnabörn.
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar,
tengdafaðir, afi og langafi,
Ragnar Benedikt
Magnússon,
Ljósheimum 2, áður Blesugróf 12,
andaðist laugardaginn 15. maí á bráðamóttöku LSH í
Fossvogi.
Vilborg M. Jóhannesdóttir
börn, tengdabörn, barnabörn og barnabarnabörn.