Fréttablaðið - 26.05.2010, Blaðsíða 14

14 26. maí 2010 MIÐVIKUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Atvinnumálin eru aðalmál fyrir borg-ir sem glíma við kreppu. Reykjavík
þarf nú að grípa til meðalsins sem virk-
aði í Árósum, flýta verklegum fram-
kvæmdum og fjárfesta í viðhaldsverkefn-
um, skólum og endurnýjun eldri hverfa.
Einhenda sér í að skapa vöxt. Leggja
áherslu á nýsköpun, græna uppbyggingu
og að skapa störf strax frekar en að bíða
eftir því að eitthvað gerist.
Borgir eru og eiga að vera afl til vaxt-
ar og breytinga í samfélögum. Í Árósum
hefur náðst góður árangur. Borg þar sem
venjulega er atvinnuleysi yfir meðaltali
í Danmörku, er nú 3,6 prósent atvinnu-
leysi, miklu minna en við er að glíma í
Reykjavík þar sem 7.000 eru atvinnu-
lausir eða 11 prósent vinnuafls og mörg
störf í hættu ef ekkert verður að gert.
Í Árósum sýndu jafnaðarmenn hvernig
hægt er að komast út úr erfiðu efnahags-
ástandi með markvissum aðgerðum. Það
er hagkvæmt að skapa störfin nú frekar
en að bíða.
Aðferð Árósa gekk út á að velja þær
greinar sem líklegastar væru til vaxtar
og styðja þær. Í Reykjavík sjáum við
mörg tækifæri í ferðaþjónustu, upplýs-
ingatækni, kvikmyndagerð, sprotafyrir-
tækjum og viðhaldsverkefnum þar sem
hægt verður að koma vinnufúsum til
starfa við iðnað og verkamannastörf.
Borgaryfirvöld Árósa löðuðu til borgar-
innar stærsta vindmylluframleiðanda
heims sem ákvað að gera borgina að
sínum höfuðstöðvum.
Ef við tökumst ekki á við atvinnuleysið,
bitnar það á skólunum, frístundastarfinu
og öryggi fólksins í borginni. Hvert pró-
sent í atvinnuleysi kostar milljarð sem
borgaryfirvöld verða þá að finna annars
staðar. Hér þarf að vinna með höfuðborg-
arsvæðið allt, starfa náið með atvinnulíf-
inu og verkalýðsfélögum og ná samstöðu
um vaxtaráætlun í samfélaginu.
Ekkert annað dugar við erfiðar
aðstæður en aðferðir jafnaðarmanna. Við
sáum það í kreppunni miklu í Bandaríkj-
unum að Repúblikanar vildu bíða og sjá,
það væri ekki hlutverk hins opinbera að
örva atvinnulífið. Hættan er sú að þetta
verði ofaná í Reykjavík því Samfylking-
in er eini flokkurinn sem hefur lagt fram
áætlun í atvinnumálum. Aðferð frjáls-
hyggjunnar að gera ekkert, bíða og bíða
og vona að markaðurinn leysi vandann,
hefur ekki dugað til. Við þurfum breyt-
ingar í Reykjavík.
Árósaleiðina í atvinnumálum
Atvinnumál
Nicolai
Wammen
borgarstjóri í
Árósum
Dagur B.
Eggertsson
oddviti
Samfylkingarinnar
í Reykjavík
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
Allt mælti með því
Gísli Marteinn Baldursson upplýsti í
gær hverjir hefðu styrkt hann í próf-
kjöri fyrir borgarstjórnarkosningarnar
2006. Gísli segist sjá eftir að hafa
ekki gert það fyrr; ekkert hafi verið til
fyrirstöðu að upplýsa um styrkveit-
endur. „Ég bara hefði átt að gera
þetta fyrr,“ segir Gísli Mart-
einn í samtali við Mbl.is.
Ekki nema von að Gísli
Marteinn sjái eftir þessu.
Það eru ekki góð með-
mæli með stjórnmála-
manni í framboði að
þráast við að gera
eitthvað sem allt
mælir með.
Kanadamennirnir koma
Ólafur Ragnar Grímsson, tók á
dögunum á móti rúmlega 60 for-
ystumönnum kanadískra fyrirtækja.
Ræddi forsetinn við þá um áhrif
fjármálakreppunnar á Íslandi, endur-
reisn efnahagslífsins og fleira.
Þetta er merkilegt, svona í kjölfar
þess að kanadíska fyrirtækið Magma
hefur náð fullum yfirráðum í HS
Orku. Kanadamennirnir sextíu
voru hér varla fyrir forvitnisakir
einar. Þeir hafa eitthvað á prjónun-
um. Líklegt er að innan tíðar
muni berast fréttir af
kaupum kanadískra
fyrirtækja á hinu og
þessu.
Ólafur og gosið
Ólafur Ragnar Grímsson var í viðtali
við rússneska sjónvarpsstöð í gær.
Þar ræddi hann um viðbrögð Íslend-
inga við eldgosum og möguleika
ferðaþjónustunnar. Forsetinn hefur
eflaust útskýrt fyrir rússneskum
áhorfendum að ferðageirinn á
Íslandi hafi orðið fyrir búsifjum.
Óvíst er hins vegar hvort hann
hafi látið fylgja með að hluta
af þeim skaða skrifa margir úr
ferðaþjónustunni á forsetann
og óvarleg ummæli sem
hann lét falla í erlend-
um fjölmiðlum.
bergsteinn@frettabladid.is
M
ikið er nú rætt um hvernig standa eigi að niðurskurði
í háskólakerfinu, sem mun reynast óhjákvæmilegur
eins og á öðrum sviðum. Viðbrögð við tillögu Félags
prófessora við ríkisháskóla, um að Háskóli Íslands
taki að sér kennslu við aðra skóla – og þeir verði
þannig í raun lagðir niður – hafa vakið býsna hörð viðbrögð.
Það er ekki við öðru að búast en að horft sé til þess að fækka
háskólum. Sjö háskólar fyrir rúmlega þrjú hundruð þúsund manna
þjóð er býsna mikið. Sömuleiðis er eðlilegt að horft sé til þess að verja
flaggskipið, Háskóla Íslands, sem enn ber höfuð og herðar yfir hina
skólana. Hins vegar er að ýmsu
að hyggja þegar leitazt er við að
spara í háskólakerfinu.
Í fyrsta lagi má ekki gleymast,
að jafnágætur og Háskóli Íslands
er, varð hann miklu betri við til-
komu sjálfstæðra háskóla á borð
við Háskólann í Reykjavík. Vegna
samkeppninnar um nemendur og
kennara urðu deildir í HÍ, þar sem kennsla hafði býsna lengi verið í
föstum skorðum, að hugsa hlutina upp á nýtt og bjóða betri þjónustu.
Ríkiseinokun er ekki holl á markaði fyrir háskólamenntun frekar en
á öðrum mörkuðum og röksemdin um að Ísland hafi ekki efni á að
kenna sömu greinina í fleiri en einum skóla er því afar vafasöm.
Í öðru lagi hefur fjölgun háskóla haldizt í hendur við gífurlega
fjölgun þeirra, sem vilja sækja sér háskólamenntun. Nýir háskólar
hafa orðið til, en um leið hefur nemendafjöldi við HÍ margfaldazt.
Ekki er líklegt að HÍ bjóðist til að kenna þúsundum nemenda til við-
bótar án þess að vilja fá þau framlög ríkisins, sem fylgja hverjum
nemanda. Þegar leitazt er við að spara, hlýtur að verða horft til þess
hvaða háskólar kenna tilteknar greinar með hagkvæmustum hætti,
um leið og horft er til gæða námsins.
Í þriðja lagi hlýtur nú að vera ástæða til að ræða það, sem lengi
hefur verið tabú bæði hjá nemendum og kennurum í Háskóla Íslands,
að taka upp skólagjöld við skólann. Skólagjöld, jafnvel hófleg gjöld
upp á eitt til tvö hundruð þúsund krónur, myndu ekki aðeins mæta
fjárþörf skólans að hluta til heldur líka draga úr þeirri gegndarlausu
sóun á fé skattgreiðenda, sem lengi hefur viðgengizt í Háskóla Íslands
og felst í því að fólk geti skráð sig í nám án þess að hafa raunverulegan
áhuga eða getu til að ljúka því. Ótrúlega margir sækja dýra kennslu
árum saman og ljúka prófi seint eða aldrei. Skólagjöld stuðla bæði
að aga og sparnaði. Áhyggjum af því að skólagjöldin ógni jafnrétti til
náms má mæta með sérstakri aðstoð við efnalitla nemendur, eins og
tíðkast við marga háskóla. Reyndar bendir fátt til þess að skólagjöldin
við sjálfstæða háskóla hér á landi hafi hingað til fælt efnalítið fólk frá
námi, enda hefur Lánasjóður námsmanna lánað fyrir þeim.
Í fjórða lagi má ekki gleyma því að sama nálgunin hentar ekki
öllum í háskólanámi. Skólar á borð við Háskólann á Bifröst hafa boðið
upp á nám, þar sem áherzlan er meiri á hið praktíska en akademísk
fræði, en engu að síður náð góðum árangri og útskrifað nemendur,
sem ná góðum árangri á vinnumarkaði.
Leiðin til að spara kostnað við háskólakennslu á Íslandi er alveg
áreiðanlega ekki að hverfa fimmtán ár aftur í tímann og hafa einn
ríkisháskóla, heldur að hrista upp í kerfinu öllu með hagkvæmni og
gæði að leiðarljósi.
Afturhvarf til ríkiseinokunar er ekki leiðin til að
spara í rekstri háskólanna.
Hagkvæmni og gæði
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN