Fréttablaðið - 29.05.2010, Blaðsíða 16

16 29. maí 2010 LAUGARDAGUR
Kjörsókn 86,6%
Mikil kjörsókn skýrist meðal annars af
mjög spennandi kosningu í Reykjavík
þar sem R-listinn, sameiginlegur listi
vinstri flokkanna í Reykjavík, bauð fram á
móti Sjálfstæðisflokknum sem tapaði þá
meirihluta í Reykjavík í annað sinn, fyrra
skiptið var 1978. Borgarstjóraefni R-list-
ans, Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, skipaði
8. sæti listans og náði kjöri. Tæplega 89
prósenta kjörsókn var í Reykjavík. Ríkisstjórnarflokkarnir Sjálf-
stæðisflokkur og Alþýðuflokkur töpuðu fylgi á landsvísu miðað
við næstu kosningar á undan sem voru þingkosningarnar 1991.
1962
1963
1964
1965
1966
1967
1968
1969
1970
1971
1972
1973
1974
1975
1976
1977
1978
1979
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Sigríður Björg
Tómasdóttir
sigridur@frettabladid.is
Stór hluti kjósenda ákveður
hvað hann ætlar að kjósa
skömmu fyrir kosningar
og 20 til 30 prósent á allra
síðustu dögunum. Kjörsókn
er almennt mjög mikil á Ís-
landi en stjórnmálafræðing-
ar búast við heldur minni
kjörsókn en vanalega.
„Það er augljóslega ríkjandi mikið
vantraust í þjóðfélaginu núna, van-
traust á stjórnmálaflokka og stjórn-
málamenn. Þetta vantraust getur
birst á ýmsa vegu og gæti til dæmis
birst í því að fleiri ákvæðu að sitja
heima en ella, sérstaklega í þeim
sveitarfélögum sem þeir hafa ekki
annan valkost en fjórflokkinn,“
segir Ólafur Þ. Harðarson prófess-
or í stjórnmálafræði við Háskóla
Ísland.
Ólafur segir erfitt að spá fyrir
um kjörsókn í kosningunum í dag.
Baráttan hafi þótt daufleg og heldur
lítið farið fyrir kosningaumfjöllun
í fjölmiðlum. Minni aðsókn í utan-
kjörfundaratkvæðagreiðslu sé vís-
bending um að færri muni mæta á
kjörstað. Um kvöldmat í gær höfðu
um 7.600 kosið utankjörfundar en
11.900 fyrir fjórum árum. Að mati
Ólafs hefur framboð Besta flokks-
ins í Reykjavík og það mikla fylgi
sem hann mælist með í könnunum
gert það erfiðara að spá fyrir um
bæði kjörsókn og niðurstöður kosn-
inga en nokkru sinni fyrr.
Efast um forspárgildi kannana
Samkvæmt könnun Fréttablaðs-
ins sem birt var í gær mælist fylgi
Besta flokksins ríflega 40 prósent,
og fengi flokkurinn sjö menn í borg-
arstjórn. „Það er engin leið að vita
hvort taka ber þessar tölur alvar-
lega,“ segir Ólafur. „Vanalega hafa
verið gerðar margar kannanir fyrir
kosningar og þær hafa gefið býsna
góða vísbendingu um úrslit kosn-
inga. Nú getur maður ekkert sagt
um forspárgildið því Besti flokk-
urinn er svo sérstakur. Við höfum
enga reynslu af sambærilegum
flokkum. Það að hann mælist með
rúmlega 40 prósenta fylgi rétt fyrir
kosningar eru augljós skilaboð um
mótmæli kjósenda gegn fjórflokkn-
um, en hvort þau skili sér alla leið í
kjörklefann er ómögulegt að segja.
Það ræðst af því hversu reiðir kjós-
endur eru, hvort þeir fara í kjör-
klefann og kjósa Besta flokkinn
eða skipta yfir í þann flokk sem
þeir hefðu kosið annars, eða sitja
heima. Það er ómögulegt að spá til
um þetta.“
Minna hringt í kjósendur
Stefanía Óskarsdóttir stjórnmála-
fræðingur er sammála Ólafi um
að líklega verði lakari kjörsókn
nú en fyrir fjórum árum. „Íslend-
ingar hafa almennt áhuga á því að
kjósa en ég myndi telja að kjörsókn
yrði lakari en oft áður. Annað er að
stjórnmálaflokkar hafa alltaf verið
mjög virkir hér að ná í kjósendur,
hringt í þá sem eiga kannski ekki
heimangengt og lagt mikið á sig
að ná í atkvæði. Mér býður í grun
að þessi starfsemi sé í lágmarki,
stjórnmálaflokkar eru óvinsæl-
ir núna og það er frekar hringt í
harðasta kjarnann en þá sem eru á
jaðrinum í stuðningshópnum,“ segir
Stefanía.
Margir ákveða sig seint
Ólafur segir rannsóknir sýna að
stór hluti kjósenda, allt að helming-
Spá lakari kjör-
sókn en áður
„Ég er alveg
óákveðin ennþá,
ég hef ekki náð
að kynna mér
málin nægilega
vel því ég var að
klára prófin. En
ég ætla að kjósa,“
segir Sigrún
Rúnarsdóttir átján ára sem ætlar
að kynna sér stefnumál flokkanna
áður en hún fer á kjörstað.
„Ég hef einhverja
hugmynd um
hvað ég ætla að
kjósa en ekki
mikla. Ég er að
pæla í Sam-
fylkingunni eða
Vinstri grænum
eða jafnvel
Besta flokknum. Ég ætla að ákveða
mig í kvöld [í gærkvöldi]. Ég ætla
að skoða stefnumál flokkanna í
málefnum ungs fólks,“ segir Halla
Gunnarsdóttir átján ára.
„Ég held að ég sé
búin að ákveða
mig þó ég sé
ekki alveg viss.
Ég held að Besti
flokkurinn verði
fyrir valinu. Það
eru allir orðnir
þreyttir á þessu
kjaftæði og það er fínt að fá eitthvað
nýtt fólk inn. Mér finnst þau í Besta
flokknum sniðugust og býst við að
þau verði mitt val,“ segir Þórunn
María Einarsdóttir nítján ára.
„Ég er svona
nokkurn veginn
búinn að ákveða
mig,“ segir
Kjartan Jón
Bjarnason nítján
ára. „En ég vil ekki
gefa upp hvað
ég ætla að kjósa.
Ég ákvað þetta í
vikunni þegar ég fór að skoða hvað
flokkarnir hafa að segja. Ég kynnti
mér stefnumálin en ég hef mestan
áhuga á því hvernig er farið með
miðborgina og skipulag hennar.“
„Ég ætla að kjósa
Besta flokkinn því
ég vil gefa nýjum
frambjóðendum
tækifæri. Ég
ákvað þetta frekar
nýlega, einhverjir
aðrir komu til
greina en ég vil
sjá nýtt blóð í stjórnmálum,“ segir
Haukur Einarsson átján ára.
„Ég er ekki 100
prósent búinn að
ákveða mig. Ég
er ekki að spá í
Besta flokkinn,
mér finnst
þeir vera bara
brandari. Ég er
að spá í að kjósa
Samfylkinguna en ég ætla að kynna
mér málin aðeins betur á morgun
og hvaða stefnu þeir hafa í málefn-
um unglinga,“ segir Pétur Jóhann
Pétursson nítján ára sem segir að
ef Samfylkingin verði ekki fyrir val-
inu verði það Besti flokkurinn. „Þótt
hann sé brandari. Flestallir sem ég
þekki ætla að kjósa Besta flokkinn
því það er bara fyndið.“
Ákveða sig í dag
„Fólk er ekki jafn mikið á ferðinni í ár og til að mynda fyrir fjórum árum,
utanlandsferðum hefur fækkað eins og vitað er,“ segir Stefanía Óskarsdóttir
stjórnmálafræðingur spurð um skýringar á færri utankjörfundaratkvæðum í
ár en fyrir fjórum árum. „Svo má búast við því að fólk vilji ekki vera í útilegu
vegna Eurovision-keppninnar, það vill horfa á hana. Sumarbústaðafólkið
drífur sig kannski á kjörstað í dag [föstudag] enda flestir með sjónvarp í
bústaðnum. Það verður örugglega mikil partístemming og þá er spurning
hvort fólk sem á eftir að fara að kjósa þegar keppnin hefst nennir að mæta
á kjörstað,“ segir Stefanía.
Þess má geta að í þingkosningum 2007 bar Eurovision-keppnina upp á
kjördag en þá var Ísland ekki með í úrslitakeppninni. Eiríkur Hauksson og
félagar duttu út í forkeppni.
Fólk heima að horfa á Eurovision
SVEITARSTJÓRNAR-
KOSNINGAR Þriðjungur kjósenda gerir upp hug sinn rétt fyrir kjördag
ur, geri upp hug sinn í kosningabar-
áttunni og 20 til 30 prósent kjósenda
ákveði á allra síðustu dögunum
hvert valið verður. „Það er að segja
kjósendur eru þá komnir niður á tvo
til þrjá flokka og velja á milli á síð-
ustu stundu.“
Rannsóknir sýna enn frem-
ur að sögn Ólafs að málefnaleg
afstaða ráði mestu um hvað fólk
kýs, hvernig það meti mál á hægri-
vinstri kvarðanum. „Besti flokk-
urinn er hins vegar ekki á þessari
vídd þannig að fái hann þetta mikla
fylgi er eðlilegast að túlka það sem
almenna óánægju,“ segir Ólaf-
ur sem segir hið minnsta ljóst að
fyrstu tölur í Reykjavík verði afar
spennandi.
Gott veður um land allt
Veður er annar þáttur sem stund-
um hefur verið haldið fram að hafi
áhrif á kjörsókn og fylgi við ríkj-
andi öfl. „Menn hafa fundið ein-
hverja fylgni en sveiflurnar í kjör-
sókn eru það litlar að það hlýtur að
vera óverulegt,“ segir Ólafur.
Samkvæmt upplýsingum Veð-
urstofu Íslands verður gott veður
um allt land á morgun. Kjörstaðir
opna víðast hvar klukkan níu og eru
opnir til klukkan níu annað kvöld.
225.930 eru á kjörskrá samkvæmt
Hagstofu Íslands. Kosið verður í 72
sveitarfélögum af 76, listakosning
er í 54 en óbundnar kosningar í 18.
Sjálfkjörið er í fjórum.
Kjörsókn 84,6%
Kjörsókn 85,9%
Kjörsókn 86,6%
Kjörsókn 87,8%
Kosið var bæði í
sveitarstjórnar- og
þingkosningum þetta
árið sem var átakaár
í pólitíkinni og skýrir
það mikla kjörsókn að
mati Ólafs Þ. Harðar-
sonar sem rifjar upp
að meðal annars hafi
mikið verið tekist á um veru Bandaríkjahers
á Íslandi þetta árið. Vinstri ríkisstjórn missti
meirihluta en Sjálfstæðisflokkur vann mikinn
stórsigur undir forystu Geirs Hallgrímssonar,
bæði í sveitarstjórnar- og þingkosningum.
Kjörsókn 85,4%
Kjörsókn 85,1% Kjörsókn 81,9%
Kjörsókn 82,0%
Kjörsókn 82,3%
Kjörsókn 78,7%
Minni kjörsókn en nokkru sinni fyrr í sveitarstjórnar-
kosningum á Íslandi. Minnkandi kjörsókn hér
og erlendis hefur verið almenn vísbending
um minni áhuga á stjórnmálum en stjórn-
málafræðingar ítreka þó að að kjörsókn
sé mjög góð á Íslandi og nær 80 prósent
þátttaka í sveitarstjórnarkosningum teljist góð.
Kjörsókn 83,2%
Metkjörsókn í spennandi kosningum