Fréttablaðið - 03.06.2010, Blaðsíða 8

8 3. júní 2010 FIMMTUDAGUR
FRÉTTASKÝRING
Hvað gerist ef stjórnmálasambandi
við annað ríki er slitið?
„Ef við slítum stjórnmálasam-
bandi eigum við ekki lengur konsúl
eða sendiráð í viðkomandi ríki. Að
slíta stjórnmálasambandi er mjög
formlegur gjörningur, sem hefur
tiltölulega lítil áhrif á daglegt líf
fólks,“ segir Silja Bára Ómars-
dóttir alþjóðastjórnmálafræðing-
ur og aðjúnkt við Háskóla Íslands.
Hún tekur sem dæmi að ef fólk týni
vegabréfum leiti það til konsúls eða
sendiráðs í viðkomandi landi, sem
er ekki til staðar þegar stjórnmála-
sambandi er slitið. „Þá er enginn
sem nýtur þessarar verndar sem
diplómatísk tengsl skapa. Það er í
raun og veru það sem gerist.“
„Hins vegar er náttúrulega ástæð-
an fyrir því að fólk er að fara fram
á þetta sú að þetta er pólitísk yfir-
lýsing um að við tökum ekki þátt í
samstarfi við ríki sem kemur svona
fram. Það eru náttúrulega skilaboð-
in sem eru send þó að gjörningurinn
sé einfaldur og hafi í sjálfu sér ekki
mikil bein áhrif. Síðan hefur það
kannski ekkert sérstaklega mikið að
segja ef Ísland eitt segir upp þess-
um samskiptum.“ Ísland hafði ekki
verið með bein stjórnmálatengsl við
neitt óskaplega mörg ríki þangað til
farið var í framboð til Öryggisráðs
Sameinuðu þjóðanna. „Þá var unnið
mjög markvisst í því að koma á bein-
um tvíhliða stjórnmálatengslum við
fjöldamörg ríki vegna þess að það
opnar samskiptaleiðir. Það er mark-
miðið með þessum tengslum, að hafa
samskiptaleiðir. Þá ertu með full-
trúa í öllum ríkjum sem geta geng-
ið erinda og gætt hagsmuna sinna
borgara.“
Viðskiptaþvinganir skiluðu hvað
mestum árangri í málefnum Suður-
Afríku á sínum tíma og segir Silja
að ef hún þyrfti að velja myndi hún
segja að bæði ætti að slíta stjórn-
málasambandi og sniðganga.
„Mín tilfinning er að sniðgangan
myndi skila meiri árangri. Þá ertu
með pólitísku
tengslin opin en
lætur almenn-
ing í landinu
finna fyrir því
að stjórnvöld
séu að hegða
sér á máta sem
er algjörlega
óásættanleg-
ur. Það hefur
miklu meiri bein
áhrif og skapar
þrýsting innanlands. Það hljómar
kannski kaldranalega, að reyna að
hafa áhrif á þjóðina, en það verð-
ur að fá ísraelsku þjóðina með – að
hún snúist gegn þessari stefnu. Það
gerist kannski ekki fyrr en þjóðin
fær að finna fyrir því að vera snið-
gengin.“ Silja nefnir að eitt áhrifa-
mesta atriðið í Suður-Afríku hafi
verið að íþróttaliðum hafi verið
meinað að taka þátt í alþjóðlegum
mótum.
thorunn@frettabladid.is
Slit hefðu lítil áhrif á daglegt líf
Í síðasta þorskastríðinu, árið 1976, sleit Ísland stjórnmálasambandi við
Breta. Sendiherrar ríkjanna voru kallaðir heim, en sambandinu var komið
aftur á síðar sama ár. „Munurinn er að þar voru algjörlega okkar eigin hags-
munir í húfi og þetta voru bein skilaboð til þeirra sem við vorum í deilum
við,“ segir Silja Bára. Hún segir það hafa verið mjög í samræmi við utan-
ríkisstefnu Íslands í kalda stríðinu. Sú stefna hafi aðeins verið að breytast.
„Við höfum verið að taka aðeins meiri þátt í alþjóðlegum verkefnum, og
átta okkur á því að okkar beinhörðu hagsmunir eru ekki alltaf það eina sem
skiptir máli heldur skiptir máli að friður og velmegun ríki annars staðar í
heiminum til þess að okkar öryggi sé tryggt.“ Það væri því rof við fyrri utan-
ríkisstefnu að slíta stjórnmálasambandi nú, en þó í samræmi við breytingar
á stefnunni síðustu ár og stefnu núverandi ríkisstjórnar.
Ísland hefur slitið stjórnmálasambandi
MÓTMÆLT VÍÐA Árás Ísraela á hjálparskip á alþjóðlegu hafsvæði hefur vakið upp
mikla reiði. Meðal annars á Íslandi hefur þess verið krafist að stjórnmálasambandi
við Ísrael verði slitið. Utanríkisráðherra, sem sést hér í mótmælunum, hefur sagt að
til greina komi að slíta sambandinu. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
SILJA BÁRA
ÓMARSDÓTTIR
www.penninn.is
Útsölulok!
Allt að
90%
afsláttur
1. Hvar á landinu eru þrettán
skólakrakkar að reisa torfbæ?
2. Hve háa fjárhæð gætu
mótshaldarar Landsmóts hesta-
manna á Vindheimamelum
þurft að endurgreiða fyrir miða
keypta í forsölu?
3. Hvaða leikskáld neitar að
taka við tilnefningum til Grímu-
verðlaunanna?
SVÖRIN ERU Á SÍÐU 58
ÍSRAEL. „Þeir skutu á sofandi fólk,“
segir sænski rithöfundurinn Henn-
ing Mankell, höfundur bókanna
um lögregluforingjann Wallander.
„Okkur var rænt.“ Hann var í hópi
yfir 600 manna frá yfir tuttugu
þjóðum sem voru í skipalest sem
Ísraelsher réðist á þegar hún var á
leið með hjálpargögn til Gasa.
Mankell kom til Gautaborg-
ar í gær eftir að hafa verið sleppt
úr haldi ásamt þremur öðrum úr
hópi ellefu Svía. Níu manns, fjór-
ir þeirra Tyrkir, biðu bana í árás
Ísraelshers á eitt skipanna. Alls var
um 120 manns úr hópnum vísað frá
Ísrael í gær og 500 til viðbótar biðu
brottvísunar.
Aðgerðir Ísraelsmanna gegn
skipinu hafa verið fordæmdar víða
á alþjóðavettvangi. Tyrkir hafa
kallað sendiherra sinn heim frá
Ísrael. Hillary Clinton, utanrík-
isráðherra Bandaríkjanna, segir
ástandið á Gasa „ósjálfbært“, að
sögn BBC. Össur Skarphéðinsson,
utanríkisráðherra, telur koma til
greina að Íslendingar slíti stjórn-
málasambandi við Ísrael í kjölfar
atviksins.
Ísrael hefur haldið uppi hafn-
banni frá því Hamas komst til valda
á Gasa. Innflutningur er nú fjórð-
ungur þess sem var fyrir þremur
árum. Fimmtán hundruð þúsund
íbúa skortir nauðþurftir. -pg
Mankell kominn til Svíþjóðar eftir að hafa verið í skipalest sem Ísraelar hertóku:
Þeir skutu á sofandi fólk
MANKELL „Í skipinu þar sem ég var
fundu þeir eitt einasta vopn og það var
rakhnífurinn minn.“
N
O
R
D
IC
PH
O
TO
S/A
FP
SJÁVARÚTVEGUR Júpíter ÞH, skip
Ísfélags Vestmannaeyja, varð
í síðustu viku vart við makríl
skammt undan Eyjum. Lítilræði
af honum ánetjaðist er verið var
að prófa nýja gerð trolls að sögn
Eyþórs Harðarsonar, útgerðar-
stjóra Ísfélagsins.
Huginn VE fer í kvöld út til
þess að leita makríls. Huginn,
sem er aflahæsta íslenska makríl-
veiðiskipið, landaði fyrsta makríl-
farmi sínum í fyrra 5. júní. Heim-
ilt er að veiða allt að 130 þúsund
tonn af makríl í sumar. - shá
Styttist í að veiðar hefjist:
Vart varð við
makríl við Eyjar
PÓLLAND, AP Upptökur úr flug-
stjórnarklefa pólsku farþega-
þotunnar, sem fórst með helstu
ráðamönnum þjóðarinnar í Rúss-
landi í apríl, leiða í ljós að flug-
menn vélarinnar töldu óráðlegt
að lenda.
Mariusz Kasana, embættismað-
ur pólska utanríkisráðuneytisins,
heyrist hins vegar bera skilaboð
milli flugmanna og forseta Pól-
lands, Lech Kaczynski, sem virð-
ist hafa verið ósáttur við að þurfa
frá að hverfa.
Með vélinni fórust 96 manns
sem hugðust taka þátt í minn-
ingarathöfn um fjöldamorðin í
Katyn-skógi. - gb
Samtöl flugstjóra birt:
Forseti virðist
hafa skipt sér af
SKJÖLIN AFHENT Jerzy Miller innanríkis-
ráðherra tekur á móti afriti samtalanna.
NORDICPHOTOS/AFP
VEISTU SVARIÐ?