Fréttablaðið - 03.06.2010, Blaðsíða 24

24 3. júní 2010 FIMMTUDAGUR
Pínlegt er að fylgjast með mönn-um ráða í úrslit sveitarstjórnar-
kosninganna. Þar flýgur hver sem
hann er fiðraður með eigin hags-
muni að leiðarljósi eftir flokkspólit-
ísku landslaginu. En skilaboðin eru
kvitt og klár. Þau eru til stjórnar-
flokkanna tveggja, svohljóðandi:
Hættið að vera þessir pc-hérar* og
farið að taka til hendinni. Annars
verður ykkur refsað grimmilega í
næstu þingkosningum.
Okkur bráðvantar sem aldrei
fyrr röska menn við völd sem eru
ekki lýðskrumandi pc-hérar. Menn
sem hlusta á rök frekar en háværa
og freka, heimska og hrædda for-
ræðishyggjusinna. Og gera eitthvað.
Plægja akur fyrir verðmætasköpun.
Af hverju er til dæmis ekki löngu
búið að opna spilavíti fótboltatví-
buranna sem bæði getur reynst
gjaldeyris- og atvinnuskapandi?
Og hefur það sér til ágætis að ýta
spilamennsku sem hér grasserar
upp á yfirborðið. Hvað heldur fólk
að gerist? Að landsmenn umturnist
við slíkt í froðufellandi fíkla sem
spila rassinn úr buxunum? Afsakið,
hér er bara allt vaðandi í spilavít-
um, einhentum ræningjum á hverju
götuhorni, lottó og lengjum og hvað
þetta heitir allt. Þetta er spilavíti!
Bara svo eitt dæmi sé nefnt. En, nei.
Menn þora engu í einhverjum ótta
við óvinsældir háværra bannista og
því er fylgið að gufa upp. Nú er ekki
rétti tíminn til að stjákla sem köttur
um heitan graut. Á þessum tímum
er sennilega betra að taka ranga
ákvörðun en enga.
Að einhver hafi á röngu að standa
þýðir ekki að hinn hafi rétt fyrir sér
í einu og öllu. Vinstri grænir duttu
beint í þessa gryfju rökfræðivill-
unnar og Samfylkingin lætur það
yfir sig ganga. Það að frjálshyggj-
an (sem var í raun ólígarkismi) hafi
riðið hér öllu á slig þýðir ekki að
argasta vinstra-afturhald sé rétta
leiðin. Í stað þess að banna aug-
lýsingar á pilsner eigum við ein-
mitt að stíga í hina áttina og aflétta
fráleitu banni við bjórauglýsing-
um. Ögmundur! Það er þess vegna
sem kjósendur eru farnir að gefa
auga arkítektum og aðalverktökum
hrunsins – Sjálfstæðisflokknum.
Farið er að slá í söng Steingríms
Joð um að fylgistap hafi verið
óhjákvæmilegt vegna hinna erf-
iðu aðgerða sem stjórnin þarf að
standa í. Allir vita að þetta er erfið
staða! Fólk er að mótmæla aðgerð-
arleysinu en ekki aðgerðum sem
engar eru. Stjórnarliðið fer í gal-
inn flatan niðurskurð í stað þess að
skilgreina hlutverk ríkisins og slá
skjaldborg um hjúkkur, kennara
og löggur. Í þessari röð. Og skera
fitulögin í ofbólgnum ríkisrekstrin-
um frá. Hvað höfum við til dæmis
við Jafnréttisstofu á Akureyri að
gera þegar verið er að róa lífróður
til lands? Firringin gagnvart ríkis-
rekstrinum er reyndar slík að mann
setur hljóðan. Lilja Mósesdóttir
segir að ekkert þýði að segja upp
(óþörfum) ríkisstarfsmönnum því
þá fjölgi bara atvinnulausum!
*PC vísar til þess sem á ensku
heitir Politically Correct sem hefur
á íslensku verið kallað pólitískur
rétttrúnaður.
Lýðskrumandi PC-hérarTil að treysta stjórnvöldum -
fimm grunnreglur
Hvað þarf stjórnarskrá að segja til að við getum treyst
fámennum hópi fólks fyrir stjórn-
valdinu: löggjafar-, framkvæmd-
ar- og dómsvaldi? Til að komast
nær svari spurðu hvort þú treyst-
ir öðrum en þínum stjórnmála-
flokki (ef þú fylgir einhverjum) til
að fara með stjórnvaldið án þess
að fimm eftirfarandi grunnreglur
séu festar í stjórnarskránni.
1. Valdheimildin skal vera skýrt
afmörkuð svo ljóst sé hvort vald-
hafar fara um fram hana. Ættu
stjórnvöld að hafa vald til að gefa
nýtingarétt á náttúruauðlindum
þjóðarinnar eða að leigja þær út
til margra kynslóða? Hafa tveir
menn vald til að lýsa yfir stríði í
nafni Íslands?
2. Valdinu skal dreifa svo að
spilling eigi erfiðara uppdráttar
og sé auðveldari að uppræta. Ætti
sami hópurinn að hafa löggjafar-
og framkvæmdarvald, ásamt því
að skipa dómsvaldið og stilla upp
í stjórnsýslunni? Ætti þjóðin að
hafa vald til að setja mál í þjóð-
aratkvæðagreiðslu?
3. Valdbeitingin skal vera gegn-
sæ svo því verði ekki leynt þegar
valdhafar fara umfram valdheim-
ildir sínar. Er leynd yfir aðgerð-
um stjórnvalda einhvern tíman
mikilvægari fyrir þjóðina en
gegnsæi til að fylgjast með mis-
beitingu stjórnvaldsins? Ef svo
er þá mun spilling eiga sér þar
skjól.
4. Valdumboðið skal vera aft-
urkallanlegt svo stöðva megi sem
fyrst þá sem misfara með vald-
heimildir sínar. Því skyldi þjóð-
in ekki hafa rétt á að afturkalla
valdumboð sitt með þjóðarat-
kvæðagreiðslu þegar stjórnvöld
misfara með valdið sem hún fól
þeim?
5. Valdmisnotkun skal vera
refsiverð svo valdhafar sjái síður
hag sinn í að misfara með vald
þjóðarinnar. Ef ákæruvaldið er
skipað af framkvæmdarvaldinu
er ólíklegt að það bíti húsbónd-
ann. Því skyldi þjóðin ekki kjósa
saksóknara sem gæti m.a. ákært
fyrrverandi ráðherra og þing-
menn fyrir misbeitingu valds-
ins?
Hverjum skal treysta?
Hverjum er treystandi til að
semja og samþykkja stjórnar-
skrá sem best takmarkar og
upprætir misbeitingu á valdi
þjóðarinnar? Tillaga ríkisstjórn-
arinnar er að fámennt stjórn-
lagaþing (skipað fólki sem flest
þarf fé og flokksvélar til að ná
kosningu) ráðleggi stjórnvöldum
hvernig reglur stjórnvöld skulu
setja sjálfum sér. Tillaga Ragn-
ars Aðalsteinssonar hæstarétt-
arlögmanns, í Silfri Egils 22.
mars 2009, er að fjölmennt úrtak
allra Íslendinga skipi stjórnlaga-
þing sem semur nýja stjórnar-
skrá og setur í þjóðaratkvæða-
greiðslu. Ég bið lesendur að festa
sig ekki í flokkslínum. Spyrjið
ykkur heldur hvoru stjórnlaga-
þinginu treystið þið betur til að
setja öllum framtíðar stjórnvöld-
um traustari leikreglur. Ef þið
treystið frekar löggefandi stjórn-
lagaþingi þjóðarinnar en ráð-
gefandi stjórnlagaþingi flokka
og fjármagnseigenda, þrýstið
þá á fólkið í flokkunum. Spyrjið
spurninga. Ábyrgð grasrótar og
áhrifafólks stjórnarflokkanna er
hér mest.
Stjórnarskrá til að byggja á
Stjórnkerfið er einn hornsteina
samfélagsins. Aðeins traust
stjórnarskrá getur til lengri tíma
takmarkað og upprætt spillingu
stjórnkerfisins. Við getum ekki
treyst á að gott fólk veljist í valda-
stöður. Ef við kjósum að byggja
aftur upp samfélag með slæma
stjórnarskrá er öruggt að spill-
ing í stjórnkerfinu mun rífa það
niður á ný. Til að byggja til fram-
tíðar þurfum við fyrst að spyrja:
„Hvað þarf ný stjórnarskrá að
segja til að takmarka og uppræta
misbeitingu stjórnvaldsins?” og
„Hverjum er best treystandi til að
semja og samþykkja slíka stjórn-
arskrá?“
Ný stjórnarskrá
Jón Þór
Ólafsson
stjórnmálafræðingur
Stjórnmál
Jakob Bjarnar
Grétarsson
blaðamaður
Hafðu samband