Fréttablaðið - 05.06.2010, Blaðsíða 18

18 5. júní 2010 LAUGARDAGUR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
greinar@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
Forsætisráðherra sýndi sterkustu viðbrögðin við kosningaúrslitunum fyrir viku. Hún sagði þau marka
endalok „fjórflokksins“. Það þýðir
endalok hennar eigin flokks. Þrátt
fyrir þetta afdráttarlausa sjálfsmat
sá hún á hinn bóginn enga ástæðu
til að axla ábyrgð á þeirri stöðu.
Aðra ályktun er tæpast unnt að
draga af þessari misvísun milli
ummæla og athafna en þá að ráð-
herrann hafi einfaldlega ekki meint
neitt með viðbrögðum sínum. Þeim
var ætlað að gilda fyrir eina svip-
stund í sjónvarpi en ekki lengur.
Ástæðulaust þótti að skýra út fyrir
fólkinu í landinu daginn eftir hvers
vegna engin ábyrgð fylgdi því sem
sagt var.
Þetta sýnir í hnotskurn að
margir þeirra
sem mestu máli
skipta í íslenskri
pólitík virðast
lítið hafa lært
af því sem gerst
hefur. Þetta er
líka vísbend-
ing um að rík-
isstjórnin ætli
ekki að bregð-
ast við kosninga-
úrslitunum með nýrri stefnumörk-
un af sinni hálfu eða með nýjum
viðhorfum um breiðari pólitíska
ábyrgð á endurreisn Íslands.
Sigurvegarar kosninganna í
Reykjavík fóru fram undir kjör-
orðunum: „Alls konar fyrir aum-
ingja.“ Þeir töldu Samfylkinguna
besta fallna til samstarfs undir
þeim merkjum. Lítill ágreiningur
virðist vera um það.
Stjórnmálafræðingar allra
háskóla keppast nú við að ráða í
hina dýpri merkingu kjörorðanna.
Flestir virðast á einu máli um að
þau beri vott um kímnigáfu. For-
ystumenn Reykvíkinga hafa allir
lofað því að verða skemmtilegri á
nýju kjörtímabili.
En var fólkið að biðja um
skemmtilega stjórnmálamenn?
Getur ekki eins verið að kosninga-
úrslitin hafi verið ákall um stjórn-
málamenn sem leggja meir upp
úr ábyrgð en gríni og þrætubók?
Stjórnmálamenn sem hafa eitt-
hvað að segja og meina það sem
þeir segja. Stjórnmálamenn sem
kunna annað og meira en að gleypa
vind almenningsálitsins.
SPOTTIÐ
ÞORSTEINN
PÁLSSON
AF KÖGUNARHÓLI ÞORSTEINS PÁLSSONAR
„Alls konar fyrir aumingja“ úrslit
Reykjanesbær á eitt sam-merkt með Reykjanes-vitanum. Úrslitin þar eru ágætis leiðarljós í úfnum
sjó við túlkun á niðurstöðum kosn-
inganna með hliðsjón af landsmála-
pólitíkinni.
Hreinn meirihluti sjálfstæðis-
manna hefur ráðið ríkjum í bæjar-
félaginu í tvö kjörtímabil. Umsvif
hafa verið mikil og fjárhagsþreng-
ingar að sama skapi alvarlegar.
Óvíst er að meirihlutinn hefði hald-
ið ef fjárhagsmálefnin hefðu verið
höfuðmál kosninganna.
Hitamálið í Reykjanesbæ laut
hins vegar að grundvallarvið-
fangsefni landsmálapólitíkurinn-
ar: Framkvæmd efnahagsáætlunar
Íslands og Alþjóðagjaldeyrissjóðs-
ins um orkunýtingu, orkufrek-
an iðnað og möguleika á að nýta
erlent fjármagn eftir að auðlindir
og orkuframleiðsla voru aðskilin.
Hér höfðu frambjóðendur sjálf-
stæðismanna skýra sýn. Frambjóð-
endur Samfylkingar og VG voru á
hinn bóginn fulltrúar hinnar dauðu
handar ríkisvaldsins. Fólkið veit að
án nýrrar fjárfestingar í atvinnu-
málum skapast ekki ný störf og vel-
ferðarkerfið verður ekki varið.
Úrslitin í Reykjanesbæ réðust af
því að frambjóðendur meirihlutans
hagnýttu sér einfaldlega sterkan
pólitískan vind með kröfum um
verðmætasköpun. Á þessu mála-
sviði er Samfylkingin hins vegar
í fjötrum VG.
Haldi samstarf ríkisstjórnar-
flokkanna áfram í sama fari má
draga þá ályktun af úrslitunum
í Reykjanesbæ að við lok kjör-
tímabilsins verði vindstrengurinn
þaðan ríkjandi í flestum kjördæm-
um landsins. Málefnalega eru þetta
sterkustu skilaboð kosninganna.
Lærdómurinn er þessi: Meðan
forsætisráðherrann kallar eftir
stjórnlagaþingi kallar fólkið eftir
atvinnu.
Reykjanesviti landsmálanna
Fleira þarf til en orkufrekan iðnað svo verðmætasköpun eflist á ný. Rétt er að nefna tvö lykilverkefni í því sam-
hengi:
Eitt er að ná jöfnuði í rekstri rík-
issjóðs. Það kallar á mikinn niður-
skurð. Vinstri armur VG hefur nú
hafnað því markmiði. Spurningin
er: Ætlar forsætisráðherra að sitja
áfram með því að friðmælast við
þá sem þannig tala? Þá fer illa.
Annað er að tryggja mesta mögu-
lega stöðugleika í gjaldmiðilsmál-
um. Sveigjanleiki krónunnar felldi
fyrirtækin. Óbreytt ástand í þeim
efnum verður hindrun í vegi end-
urreisnar atvinnulífsins. Hvorki
forsætisráðherrann né efnahags-
ráðherrann vita hvort þeir eru að
koma eða fara í þeim efnum. Þess
vegna þora fáir að fjárfesta.
Hin hliðin á þessum tveimur
málum er afstaða stjórnarand-
stöðuflokkanna. Hafa þeir skiln-
ing og afl til að leysa þá hnúta
sem fjötra ríkisstjórnarsamstarf-
ið á þessum sviðum? Þó að stjórn-
arandstöðuflokkarnir hafi kom-
ist betur frá kosningunum nú en
ríkisstjórnarflokkarnir losna þeir
ekki við að svara þessum spurning-
um áður en langt um líður.
Standi þessi spurningamerki enn
þegar gengið verður til alþingis-
kosninga er eins víst að allt fari
á sömu lund. Ódýr brandari verð-
ur að dýru spaugi. Hætt er við að
pólitíkin verði þá eins og Fimmta-
tröð í tilfinningu Einars Ben.: „...
uppgerðarasi og erindisleysa með
dugnaðarfasi.“
„Erindisleysa með dugnaðarfasi“
Þ
að er eitthvað skrýtið við samfélag sem vantar fólk í
vinnu en er með marga á atvinnuleysisskrá,“ sagði Jón
Ágúst Þorsteinsson, forstjóri Marorku, í samtali við
Markaðinn, sérblað Fréttablaðsins um viðskipti, síð-
astliðinn miðvikudag.
Þar átti hann við að mörg fyrirtæki á sviði tækni og hönnunar
vantar þjálfað starfsfólk sem er ekki til á íslenzkum vinnumark-
aði. Jón Ágúst segir eitt til tvö þúsund störf verða til á ári í hug-
verkaiðnaðinum sem nú standi undir fimmtungi af útflutnings-
tekjum þjóðarinnar. Þar er átt
við fyrirtæki eins og Marorku,
Marel, Össur og mörg fleiri sem
ganga vel og vaxa þrátt fyrir
kreppu.
Jón Ágúst bendir á að 28
milljörðum króna sé nú varið í
atvinnuleysisbætur. Hann legg-
ur til að peningunum verði að
hluta til varið í að endurþjálfa
fólk á atvinnuleysisskrá, þannig að hægt sé að koma því í ný störf
í tækniiðnaði. Hann segir að hér sé að verða grundvallarbreyting;
Ísland sé að breytast úr landi frumframleiðslu í sjávarútvegi og
landbúnaði í tækniland.
Í alþjóðlegum samanburði, sem einnig var birtur í Markaðnum
á miðvikudaginn, kemur fram að Ísland er aftarlega á merinni
meðal Vesturlanda hvað varðar hlutfall ungs fólks, sem menntað
er í stærðfræði, vísindum og verkfræði. Svo aftur sé tekið dæmi
af Danmörku, er hlutfallið þar rúmlega 16 prósent, en hér er það
um tíu prósent.
Jón Ágúst bendir líka á að á íslenzkum vinnumarkaði sé mikið
af fólki með grunnþekkingu í atvinnulífi sem er að hverfa og á
þar við landbúnað og sjávarútveg. Þetta eru greinar sem áfram
munu skipta máli en vaxa klárlega miklu hægar en tækni- og
hönnunargeirinn.
Námsframboð í framhalds- og háskólum verður að fylgja
áherzlum atvinnulífsins og stjórnvalda. Þetta er eitt af því sem
þarf að hafa í huga þegar stjórnvöld forgangsraða í menntamál-
um, sem nú er óhjákvæmilegt. Það væri til dæmis lítið vit í því
nú, þegar umfangsmikill niðurskurður stendur fyrir dyrum í rík-
iskerfinu, að leggja megináherzlu á að mennta fólk til að vinna
hjá ríkinu. En þeim mun meira vit í að efla greinar sem mennta
fólk til að starfa í sprotafyrirtækjum á sviði tækni og hönnunar
– sem stjórnvöld segjast vilja styðja.
Samvinna menntakerfis og atvinnulífs verður að koma til, eigi
fyrirtækin að fá fólk með menntun sem nýtist þeim. Endurmennt-
un fólks á atvinnuleysisskrá, sem Jón Ágúst leggur til, getur verið
algjört lykilatriði til að draga úr atvinnuleysi, um leið og komið
er til móts við þarfir atvinnulífsins. Hvorki hinar hefðbundnu
framleiðslugreinar né hið opinbera munu skapa flest ný störf á
komandi árum. Það verður tækni-, þekkingar- og hugverkaiðn-
aður sem verður vaxtarbroddurinn.
Áherzlur í atvinnulífinu breytast
og menntunarkröfurnar með:
Tæknilandið
Ísland
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
Sumargleði félagsmanna FAAS
Miðvikudaginn 9. júní mun FAAS – félag áhuga-
fólks og aðstandenda Alzheimerssjúklinga og
annarra með skylda sjúkdóma - fagna sumri með
félagsmönnum og þeim sem hafa áhuga á að kynna
sér félagið.
Gleðin verður haldin í Fríðuhúsi að Austurbrún 31
frá kl 17 til 19. Léttar veitingar í boði.
Stefán Helgi Stefánsson söngvari tekur lagið
Vonumst til að sjá sem fl esta
Með sumarkveðju, stjórn FAAS