Fréttablaðið - 17.06.2010, Qupperneq 6

6 17. júní 2010 FIMMTUDAGUR
Erlend myntkörfulán Lýs-
ingar og SP Fjármögnunar
eru óheimil, samkvæmt
úrskurði Hæstaréttar.
Niðurstaðan mun hafa áhrif
á bæði fyrirtækin. Talsmað-
ur neytenda segir þá sem
tekið hafi lánin geta búist
við endurgreiðslu.
„Ég er mjög ánægður með þetta,“
segir Gísli Tryggvason, talsmað-
ur neytenda um dóm Hæstaréttar
sem úrskurðaði í gær í tveimur
aðskildum málum gegn fjármögn-
unarfyrirtækjunum Lýsingu og
SP Fjármögnun, að gengistryggð
bílalán í krónum eru ólögmæt.
Í öðru málanna hafði viðkom-
andi keypt bíl hjá SP Fjármögn-
un og fengið lán í krónum tengt
erlendum myntum í ákveðnum
hlutföllum sem tók mið af geng-
isskráningu þeirra á hverjum
tíma auk Libor-vaxta og álags.
Mánaðargreiðslur áttu að vera
15.162 krónur á mánuði í 48 skipti
frá 5. maí 2006 til 5. maí í ár. Í
júlí 2008 var mánaðargreiðslan
komin í 21.663 krónur. Ótvírætt
kemur fram að samningurinn er
í íslenskum krónum.
Í málinu gegn Lýsingu hafði
maður keypt ársgamlan Volvo
fyrir 3,6 milljónir króna og greitt
með láni í krónum sem tóku mið
af japönskum jenum og svissnesk-
um frönkum. Afborganir áttu að
vera 84 fram í ágúst 2014 og nam
mánaðarafborgun 46.295 krón-
um. Hæst fór mánaðargreiðsl-
an í 112.186 krónur í desember
2008.
Hvorugur aðilanna gat staðið
undir afborgunum þegar síga tók
á seinni hluta árs 2008.
Í báðum úrskurðum Hæsta-
réttar í gær var vísað til 13. og
14. greinar laga númer 38 frá
2001 sem kveða á um að óheim-
ilt sé að beita
verðtrygg-
ingu á borð
við lán í krón-
um sem tengt
er erlendum
gjaldmiðlum.
Það var sömu-
leiðis gert í
öðru málanna
í Héraðsdómi
Reykjavíkur í
febrúar.
Beðið hefur verið með óþreyju
eftir úrskurðinum síðan þá. Gísli
segir þjóðfélagið ekki hafa þolað
lengri bið.
Hann bendir á að fólk, sem
tekið hafi gengistryggð bílalán,
geti átt von á endurgreiðslu frá
lánveitanda sínum hafi það greitt
of mikið líkt og kveðið sé á um í
neytendalögum. Í versta falli fari
fjármögnunarfyrirtækin á hlið-
ina vegna þungrar endurgreiðslu-
byrði en við það kunna neytend-
ur að tapa kröfum sínum.
Niðurstaðan í gær getur haft
fordæmisgildi fyrir önnur gengis-
tryggð lán í krónum, svo sem
íbúðalán, að mati Gísla.
Ekki náðist í forsvarsmenn
fjármögnunarfyrirtækjanna í
gær. Landsbankinn, eigandi SP
Fjármögnunar, sendi frá sér yfir-
lýsingu vegna málsins. Í henni
kemur fram að ekki sé vitað hver
áhrifin af dómnum verði á eignir
SP-Fjármögnunar þar sem ekki
er skorið úr um hvernig reikna
eigi lánin. „Þessi dómur mun
hafa áhrif á eiginfjárstöðu SP-
fjármögnunar en staða Lands-
bankans er eftir sem áður sterk,“
segir í yfirlýsingunni.
jonab@frettabladid.is
Sjáumst á eftir!

Kl. 15.00
Ráðhús Reykjavíkur*
Kl. 16.00
IÐA,
Læjargötu
Kl. 16.30
Bókabúð Máls og menningar,
Laugavegi 18
Kl. 17.00
Eymundsson,
Skólavörðustíg
Kl. 17.30
Eymundsson,
Austurstræti
Rikka og töfrahringurinn
17. júní!
*Í Ráðhúsinu
kennir Hendrikka
krökkum að teikna
skartgripi að
upplestri loknum.
Lesið verður úr bókinni á eftir-
farandi stöðum í dag 17. júní:
Gengislán dæmd ólögleg í Hæstarétti
Fjármálaráðherra segir að það sé
með endemum að það sé að koma
á daginn að umfangsmikil lána-
starfsemi á Íslandi hafi verið byggð
á ólögmætum
gjörningum.
„Það er alveg
ljóst að í ljósi
gengisþróunar
krónunnar verður
þetta til hagsbóta
fyrir marga sem
höfðu tekið
gengisáhættu
og orðið fyrir
búsifjum. Á hina
hliðina eru það
lánveitendurnir sem verða fyrir veru-
legu höggi. En rétt skal vera rétt og
það er gott að það er komin niður-
staða að svo miklu leyti sem hún er
skýr og verði fordæmisgefandi, sem
er rétt að skoða,“ segir fjármálaráð-
herra, Steingrímur J. Sigfússon. Nú
þurfi að vinna úr niðurstöðunni vel
og af yfirvegun.
Hann hafði verið spurður hvort
hann fagnaði dómum Hæstaréttar
með neytendum eða syrgði með
lánveitendum.
Um hvort þetta geti ekki létt þrýst-
ingi af stjórnvöldum, um að koma til
móts við vanda skuldugra heimila,
segir Steingrímur: „Það er alveg ljóst
að verulegur vandi heimilanna hefur
tengst gjaldeyrislánunum, sem segir
sína sögu af ábyrgðarleysinu að vera
að halda því að fólki að taka lán
í erlendum gengisviðmiðun, með
tekjur í íslenskum krónum. Þegar við
bætist að þau lán reynast ólögmæt
er þetta alveg yfirgengilegt.
En það er á ábyrgð þeirra sem
að því stóðu og þetta var látið
viðgangast hér í mörg ár. Þannig
að það verður að vísa þeirri ábyrgð
þangað. Þetta verður væntanlega
til hagsbóta fyrir fjölda einstaklinga
sem ella hefðu setið uppi með
þunga greiðslubyrði. Ég tel að stjórn-
völd hafi verið að gera sitt besta
í þeim efnum. En þetta auðvitað
breytir þeirri stöðu, að minnsta kosti
gagnvart þessum hluta skuldara, það
er alveg ljóst.
Þetta skapar hins vegar ákveðinn
vanda annars staðar, einhverjir verða
fyrir tjóni á móti og það kemur þá
annars staðar fram.”
Steingrímur segir að það sé „alls
ekki sjálfgefið“ að niðurstaðan kalli á
sérstök viðbrögð af hálfu stjórnvalda.
Spurður um þá sem hafa verið
gerðir gjaldþrota vegna slíkra samn-
inga, hvort ríkisvaldið verði málsvari
þeirra, til dæmis í málssókn gegn
lánastofnunum, segir ráðherra að
það sé „réttur hvers og eins sem
gildir í því“. Aðstæður séu mismun-
andi.
„Það er kannski ótímabært að
svara fyrir það að svo stöddu, en
ljóst að það geta komið upp ýmis
álita- og uppgjörsmál vegna þessa.
Það er tiltölulega einfalt að reikna
þá lánasamninga sem eru í gildi,
að endurreikna þá og leiðrétta. En
svo eru tilvik, þar sem hefur kannski
komið til fjárnáms eða vörslusvipt-
ingar eða þess háttar. Hvort menn
eiga rétt á endurgreiðslu eða hvað
– ég held að ég geti ekki farið inn í
það á þessu stigi.“
- kóþ
Til hagsbóta fyrir marga
Fólk getur búist við endurgreiðslu
Dómur Hæstaréttar um ólögmæti myntkörfulána hefur engin
áhrif á eignasafn lífeyrissjóðanna, segir Arnar Sigurmundsson,
formaður Landssamtaka lífeyrissjóða. „Lífeyrissjóðir lána ekki
neitt í erlendu og eru ekki með neinar erlendar tengingar,
því er fljótsvarað að þetta hefur engin áhrif á útlánin,“
segir hann. Þetta hafi heldur engin áhrif á erlendar
eignir, né gjaldmiðlaskiptasamninga sjóðanna. - kóþ
Engin áhrif á eignir lífeyrissjóða
ARNAR SIGURMUNDSSON
STEINGRÍMUR J.
SIGFÚSSON
GÍSLI TRYGGVASON
BÍLAR Stór hluti bílalána landsmanna er tengdur gengi erlendra gjaldmiðla að hluta eða öllu leyti. Þau lán hafa nú verið dæmd
ólögmæt. FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR
„Það er með miklum eindæmum
að þessi bolti fór af stað og að
öllum þeim lögfræðingum sem
útbjuggu lánasamningana hafi ekki
tekist að gera þá þannig úr garði að
þeir væru löglegir,“ segir Gylfi Magn-
ússon, efnahags- og viðskiptaráð-
herra, um niðurstöðu Hæstaréttar.
Líkt og fram kemur hjá Hæstarétti
hefur gengistrygging lána í krónum
verið óheimil í níu ár.
Hann segir ágætt að fá niður-
stöðu í málið, dómurinn sé skýr
og liggi nú fyrir hvernig eigi að fara
með gengistryggð lán. „Næsta skref
er að vinna úr þessu,“ segir hann og
bætir við að boltinn sé nú hjá lán-
veitendum sem þurfi að gera upp
lánin miðað við breyttar forsendur
og senda út nýja greiðsluseðla.
Reikna megi með endurgreiðslu í
einhverjum tilvikum. Ekki liggur fyrir
hvort breyta þurfi lögum vegna nið-
urstöðu Hæstaréttar og hefur rík-
isstjórnin ekki
tekið ákvörðun
um slíkt.
Gylfi segir að
búið sé að kort-
leggja hvaða
áhrif niðurstaða
Hæstaréttar
muni hafa á
bankana og
fjármögnunar-
fyrirtækin. „Fyrir
stóru bankana er þetta ákveðið áfall
en langt innan þolmarka þeirra.
Meiri óvissa sé um það hvernig
bílalánafyrirtækjum mun reiða
af. Áfallið er mest fyrir þau,“ segir
hann.
Niðurstaða Hæstaréttar byggir
á orðalagi lánasamninga fyrirtækj-
anna. Gylfi segir ljóst að hún muni
hafa áhrif á önnur gengistryggð lán
með svipuðu orðalagi, þar á meðal
íbúðalán. - jab
Íbúðalánin líklega ólögmæt
GYLFI MAGNÚSSON
Fyrirtækið Þráinn tók fimm lán upp
á 357 milljónir króna á árunum
2006 til 2007. Þeim svipar til
mála gengistryggðu lánanna sem
Hæstiréttur dæmdi ólögmæt í gær
en þau voru tengd japönsku jeni. Í
nóvember í fyrra stóð höfuðstóllinn
í 887 milljónum króna auk vaxta og
kostnaðar. Mál Þráins verður tekið
fyrir í Hæstarétti á morgun. Jónas Þ.
Sigurðsson, eigandi Þráins, bindur
vonir við að úrskurðurinn frá í gær
hafi áhrif á mál hans. Fari svo að
lánin verði dæmt ólögmætt reiknar
hann með að höfuðstóll færist aftur
til þess tíma sem hann tók lánið að
viðbættum Libor-vöxtum. Geng-
istryggingin og álag japanskra og
íslenskra lánveitenda verða tekin út.
Hann áætlar að reiknuð skuld lækki
um sex hundruð milljónir króna og
fari í rúmar 240 milljónir. Ekki er
um endurgreiðslu að ræða heldur
niðurfærslu á kröfu. - jab
Bíður morguns