Samtíðin - 01.04.1970, Blaðsíða 19

SAMTÍÐIN
15
finnsk „£auna"
Elt MEIRA EX BADSTOFA
BAÐSTOFUR eru ævagamlar. Málfræð-
ingar þykjast geta rakið feril orðsins sauna
aftur til þess, er finnsk tunga var að mót-
ast lengra suður frá, en varlegt er auðvitað
að treysta getgátum þeirra. Hitt vita allir, að
finnskar baðstofur eru heimsfrægar og að
heiti þeirra er orðið alþjóðaorð líkt og ísl.
orðið saga.
Menn halda helzt, að svitaböðin hafi orðið
svo vinsæl á norðlægum breiddarstigum sem
raun ber vitni, af því að störf voru þar erf-
ið og skógar miklir. Heldur virðist okkur
fyrri ágizkunin hæpin, því að væntanlega
hafa menn víðar unnið eríiðisvinnu en á
norðurhjara heims. Skynsamlegra væri að
geta sér þess til, að kuldarnir þar hafi eggjað
fólk til gufubaða. Viturlegast er að fullyrða
sem minnst um gufuböðin i fornöld, því að á
þeim brestur okkur örugga þekkingu. Hitt
er vitað, að finnskar baðstofur hafa löngum
verið meira en venjulegar þrifnaðarstöðvar.
^ær hafa jafnframt verið eins konar helgi-
dómar. Jafn saknæmt þótti t. d. að stela
munum úr baðstofu og gripum úr kirkju, og
fyrir sérhvert afbrot, sem framið var þar,
hlutu sökudólgarnir rnjög þunga refsingu.
Pinni, sem var að stofna heimili, gerði sér
baðstofu, áður en hann reisti íbúðarhús sitt.
I baðstofunni ól kona hans börn sín, og þar
onduðust meðlimir fjölskyldunnar. Þangað
var aufúsugestum fyrst boðið. Þar fóru fram
brúðkaups- og útfararathafnir, galdraiðkanir
°g lækningatilraunir.
Talsvert eimir enn eftir af þessum fornu
viðhorfum til baðstofanna í Finnlandi. Að
minnsta kosti er hreinlætissjónarmiðið þar
ekki allsráðandi. í Finnlandi er það metn-
uðarmál að eiga baðstofu. Sá heimilisfaðir
telst varla maður með mönnum, sem á hana
ekki. Finnsku baðstofurnar eru þvi dreifðar
um allt landið. Borgarbúar eiga jafnvel bað-
stofur við sumarbústaði sína. í þessum einka-
baðstofum þingar fjölskyldan um málefni
sm. A þeirri ráðstefnu eru oft bæði börn og
gamalmenni. Opinberu baðstofuinar i borg-
um Finnlands eru einnig miklir umræðu-
staðir. Talið er, að auðveldara sé að ræða
málin þar við sjáifbirginga en í gildaskálum.
Skapið mýkist neínilega, um leið og líkam-
inn linast í hita „saununnar“.
HINN merki brautryðjandi íslenzkra
íþróttamála, Jón Þorsteinsson skóiastjóri,
reisti af miklum stórhug og myndarskap
íþróttaskóla í Reykjavík á miðjum 4. tug
þessarar aldar. Hann vann það þarfaverk að
koma þar fyrir gufubaðstofu. Þúsundir
manna hafa sótt sér þangað hressingu og
heilsubót síðan 1936. Þegar baðstofa Jóns
Þorsteinssonar varð til, var Reykjavík írem-
ur rykug borg. Götur voru þar þá víða ómal-
bikaðar, og á vetrardögum lá oft mikill kola-
reykur yfir höfuðborginni. Þótti mönnum
þá mjög hressandi að fá sér gufubað í íþrótta-
skólanum við Lindargötu. En frumkvæði
Jóns Þorsteinssonar varð til þess, að nú eru
gufubaðstofur orðnar nokkuð algengar hér á
landi. Þangað sækir fólk sér fyrst og fremst
hvíld og hressingu. En finnska trúar- og fé-
lagsmálaviðhorfið til gufubaðstofunnar hef-
ur ekki enn borizt til íslands, svo að vitað
sé.
Hitchcock í vígahug
KVIKMYNDAFRAMLEIÐANDINN Alfred
J. Hitchcock, sem mjög er orðaður við hryll-
ingssögur i blöðum og timaritum, en kvað
vera mesti meinleysismaður í einkalífi sínu,
var nýlega spurður, hvort hann langaði ekki
til að taka kvikmynd af þeim hjónunum
Jacqueline (áður Kennedy) og Aristotcles
Onassis.
Hitchcock anzaði af bragði: „Jú, sannar-
lega langar mig til þess. Ég mundi láta
Jackie drukkna. Hugsið yður: Skemmtisigl-
ing á „Christine" (lystisnekkju Onassiss).
Skyndilega heyrist óp. Jackie hefur hallað
sér um of út af borðstokki skipsins, svo hún
fellur útbyrðis og drukknar. Þungi gim-
steinanna, sem hún hleður á sig, sökkvir
henni niður í hafdjúpið.“
Um hlutverk Onassiss í myndinni fórust
Hitchcock þannig orð: „Hann yrði dreginn
fyrir lög og dóm og dæmdur til þrælkunar-
vinnu af kviðdómendum úr hópi viðskipta-
keppinauta sinna.“