Samtíðin - 01.10.1970, Blaðsíða 7
8* blað 37. árg,
Mr. 366
Október 1970
SAMTIÐIN
HEIHIILISBLAÐ TIL SKEHIIUTUN/IR OG FRÓDLEIKS
^AMTf-ÐIN kenn.r út mánaðarlega nema í janúar og ágúst. Ritstjóri og útgefandi: Sigurður
^kúlason, Reykjavík, sími 12526, pósthólf 472. Afgreiðslusimi 18985. Árgjaldið 200 kr. (erlendis
-a0 kr.), greiðist fyrirfram. Áskriftir miðast við áramót. Áskriftum og áskriftargjöldum veilt
móttaka í Bókaverzlun ísafoldar, Austurstræti 8. — Félagsprentsmiðjan hf.
Þar sem öldurnar rísa á árbakkanum
PARÍS er ekki einungis borg, þar sem hvers
konar nýjungar í kvenfatatízku skapast ár frá
ari og berast síðan óðfluga út um veröldina,
keldur er hún einnig vagga hvers konar and-
'egra tilrauna á sviði heimspeki, bókmennta og
lista. Þegar við erum stödd þar, finnst okkur
andrúmsloftið hrannað hvers konar ismum,
einkum sunnan Signu, á vinstri bakkanum svo
nefnda. Prófessor nokkur við Sorbonne sagði
e,tt sinn við mig: „Athafnalífið og fjármála-
starfsemin rikja fyrir norðan ána, á hægri
'^akka hennar, en andlega spektin drottnar hér
1 Latínuhverfinu, sunnan árinnar."
Hjónin, sem löngum hafa hýst mig í París,
reka gistihús á vinstri Signubakka. Það hefur
ayallt verið viðkvæði þcssara gestgjafa, að þar
Se hin eina sanna París og að enginn kynnist
')orginni, nema hann liafi dvalizt í hinu and-
*ega andrúmslofti, er ríki í hverfinu, sem kennt
er við breiðstrætið Saint Germain, en það er
ekki nema steinsnar frá dyrunum á gistihúsi
l'eirra.
Pyrir rúrnu ári hitti ég gamla kunningja í
ofuðstöðvum þeirra, Saint Germain-hverfinu.
eir kunnu eins og fyrr að segja frá því, sem
elst var á baugi á vinstri árbakkanum. Þeir
>pPtu öxlum, þegar ég innti þá eftir stúdenta-
yPpþotunum, sem minnt höfðu á stjórnarbylt-
lngar frá líðinni tíð. Þetta voru hinir marg-
lróðu menn samtíðarinnar og þess, sem koma
skal. Þegar talið barst að hugvísindaviðleitni
'erfisbúa, fórust þeim orð eitthvað á þessa
leið:
•iNú gerist existentíalisminn, sem Jean-Paul
artre boðaði heiminum, úreltur, en í stað hans
er komin ný heimspeki, sem nefnist strúktúr-
alismi. Á honum er enn örðugra að átta sig en
existentíalismanum, af því að liðsoddum hans
hefur ekki enn unnizt tími til að móta hann,
en söfnuð þeirra er einkum að hitta á veit-
ingastöðunum við breiðstrætið Saint Germain-
des Prés, sem er að því leyti virðulegra nafn á
Boulevard Saint Germain sem það er lengra.
Strúktúralistarnir eru manngerð, sem einkenn-
ist af druslulegum klæðaburði, úfnu hári og
berum, óhreinum fótum. Þeir líta niður á exist-
entíalistana, þegar þeir hitta þá á næturklúbb-
um hverfisins, eins og rottur hljóta að líta
niður á mýs. Forkólfar stefnunnar eru vitan-
lega fluggáfaðar sálir, sem brotizt hafa gegn-
um öll heimspekikerfi veraldar, allt frá kenn-
ingum Aristótelesar, sem þeir telja, að myndi
hafa reynzt allt að því hlutgengur í söfnuði
þeirra. Úr öllum þeim vísdómi, sem þrúgað hef-
ur leitandi sálir um þúsundir ára, segjast þeir
ætla að sjóða saman kenningar, er þeir álíta,
að æ muni lifa. Aðalstjörnurnar á himni strúkt-
úralismans heita Claude Levi-Strauss, fulltrúi
þjóðfræðinnar; Jacques Lacon, fulltrúi sálgrein-
ingarinnar; Roland Barthes, fulltrúi bókmennta-
gagnrýninnar, og Louis Althusser, fulltrúi marx-
ismans, að ógleymdum rithöfundinum Michel
Foucault, sem er þarna eins konar ráðherra án
stjórnardeildar eða hálfgerður forsætisráð-
herra þessa tilvonandi andlega heimsveldis.
Hann er einkum orðaður við alvöru, heims-
þjáningu og nietzscheisma."
Síðan ég heyrði þetta, hef ég ekki frétt af
strúktúralistunum né afrekum þeirra, en við
sjáum, hvað setur.