Fréttablaðið - 26.06.2010, Blaðsíða 18

18 26. júní 2010 LAUGARDAGUR
Síðastliðið sumar samþykkti Alþingi að fela ríkisstjórninni
að sækja um aðild að Evrópusam-
bandinu. Það var söguleg og lýð-
ræðisleg ákvörðun. Á þjóðhátíð-
ardegi okkar 17. júní síðastliðinn
samþykkti síðan leiðtogaráð Evr-
ópusambandsins að hefja viðræð-
ur við Ísland um aðild að sam-
bandinu.
Góð sátt hefur tekist um skipan
samninganefndar Íslands þar sem
hver og einn er valinn á grund-
velli verðleika og einskis annars.
Með henni starfa 10 samninga-
hópar sem í eiga sæti margvísleg-
ir sérfræðingar og fulltrúar hags-
munahópa. Aðalsamningamaður
okkar Stefán Haukur Jóhannes-
son sendiherra, sem leiðir samn-
ingavinnuna, er einn af okkar
færustu og reyndustu samninga-
mönnum og eftirsóttur sem slíkur
á alþjóðavettvangi.
Vissulega eru skiptar skoðan-
ir um það hvort Ísland eigi að
gerast aðili að Evrópusamband-
inu. Sitt sýnist hverjum – og það
er eðlilegt. Það er bæði lýðræð-
islegt og heilbrigt að við Íslend-
ingar tökumst á um þetta mál og
skiptumst á skoðunum um kosti
og galla aðildar.
Hvar á Ísland heima?
Evrópusambandið er engin töfra-
lausn. Enginn heldur því fram.
Þá er Evrópusambandið síður en
svo fullkomið fyrirbæri, frekar
en önnur mannanna verk. Málið
snýst heldur ekki um það, held-
ur hitt; hvort þjónar hagsmunum
Íslands betur að standa innan eða
utan Evrópusambandsins. Vega
kostirnir þyngra en gallarnir?
Niðurstaða Alþingis er að besta
leiðin – og sennilega eina leiðin –
til að fá úr því skorið á vitrænan
hátt sé að fara í aðildarviðræður,
semja um aðildarskilmála og gefa
þjóðinni færi á að taka upplýsta
ákvörðun á grundvelli þess.
Við þurfum að fara kerfisbundið
og vandlega í gegnum málaflokk-
ana – sjávarútvegsmál, landbún-
að, byggðamál, gjaldmiðilsmál,
efnahagsmál og utanríkismál, svo
helstu mál séu nefnd – og vega og
meta kosti og galla út frá stað-
reyndum, ekki getgátum.
Þetta er vandasamt verk og
vörumst að fara ofan í skotgraf-
ir. Slíkt hefur ekki reynst happa-
drjúgt hingað til, – og er engri
þjóð til sóma. Við þurfum ekki
upphrópanir eða áróður, heldur
réttar upplýsingar og málefnalega
umræðu um það hvað Íslandi er
fyrir bestu. Um það hljótum við
öll að geta sameinast.
Evrópusambandsaðild snýst
ekki bara um einstakar atvinnu-
greinar, hún snýst líka um grund-
vallarspurningar. Evrópumálin
snúast um hvar Ísland á heima í
veröldinni, hvernig samfélagi við
viljum tilheyra og hvaða framtíð
við viljum búa börnunum okkar.
Þau eru líka grundvallarþáttur
í endurreisninni. Hvernig getum
við tryggt langtímastöðugleika í
íslensku efnahagslífi og traustari
umgjörð um atvinnulífið? Hvern-
ig getum við rofið vítahring verð-
bólgu, vaxta og verðtryggingar
sem þekkist hvergi annars stað-
ar í Evrópu?
Evrópusambandsaðild og full-
veldið
Evrópusambandsaðild snýst
síðast en ekki síst um fullveldi
Íslands. Spurningin er: Hvort
tryggjum við fullveldi Íslands
betur innan eða utan Evrópusam-
bandsins?
Svar mitt er þetta: Ég tel að
fullveldi Íslands sé betur tryggt
með þátttöku í samstarfi annarra
sjálfstæðra og fullvalda ríkja
innan vébanda Evrópusambands-
ins, heldur en utan þess. Ég tel að
við Íslendingar getum haft meiri
áhrif á eigin mál með því að sitja
við borðið þar sem sameiginlegar
ákvarðanir eru teknar, heldur en
að húka frammi á gangi.
Þetta er einnig niðurstaða ríkj-
anna í kringum okkur, – sem við
berum okkur saman við. Eng-
inn mundi t.d. telja að Danmörk,
Írland, Eistland eða Malta hefðu
glatað fullveldi sínu við aðild að
ESB. Þvert á móti telja þessi ríki
að fullveldi þeirra hafi styrkst.
En vissulega þurfum við
Íslendingar að halda vel á spil-
unum ef til aðildar kemur – það
þarf að gera í öllu alþjóðasam-
starfi ef árangur á að nást. Við
munum hafa hlutfallslega fá
atkvæði í stofnunum sambands-
ins en höfum um leið í huga að
önnur smærri ríki í Evrópu virð-
ast ekki telja það til trafala.
Gleymum heldur ekki að í ýmsum
málum innan ESB er krafist sam-
hljóða ákvarðana, og þar hafa
smærri ríki jafnmikið vægi og
hin stærri.
Mestu skiptir þó þegar þetta er
skoðað að í yfirgnæfandi meiri-
hluta mála næst samstaða milli
allra ríkja um sameiginlegar
ákvarðanir. Evrópusamvinnan
er nefnilega í eðli sínu ákveð-
in málamiðlun sem miðar að því
að tryggja hagsmuni allra, ekki
bara hinna stóru og sterku. Það
er styrkur Evrópusamvinnunnar
og við eigum að ganga óhrædd til
móts við hana.
Ber er hver að baki nema sér
bróður eigi
Sá sem er einn á báti og óttast
samstarf er máttlítill. Sá sem leit-
ar eftir samvinnu við aðra stend-
ur sterkari eftir og getur feng-
ið miklu áorkað. Það er reynsla
okkar Íslendinga hvort sem litið
er til norrænnar samvinnu, aðild-
arinnar að Atlantshafsbandalag-
inu, Sameinuðu þjóðunum, EFTA
eða EES. Aðild að Evrópusam-
bandinu er í mínum huga rökrétt
framhald.
Enginn mundi telja að t.d. Danmörk,
Írland, Eistland eða Malta hefðu
glatað fullveldi sínu við aðild að ESB.
Þvert á móti telja þessi ríki að fullveldi
þeirra hafi styrkst.
Fullveldið tryggt í ESB
AF NETINU
Óvænt hneykslun á boðs-
ferðum
„Áratugum saman
fjölmenntu hægri
sinnaðir þing-
menn, blaðamenn
og álitsgjafar í
boðsferðir á vegum
Atlantshafsbandalagsins. Aðallega
til Bruxelles, en einnig til Norfolk
og fleiri merkilegra staða. Aldrei
man ég eftir, að þeir kvörtuðu yfir
ferðunum og lúxus þeirra. Þeir
ganga hins vegar af göflunum, þegar
Evrópusambandið býður til slíkrar
ferðar til Bruxelles. Þeim finnst
hneykslanlegt, að sambandið geri
vel við nokkra stuðningsmenn sína.
Vonandi hafa boðsmenn EBE ekki
rekizt á boðsmenn NATO í borginni.
Þeir hefðu kannski farið að metast
um, hvaða hótel og matarhús í
borginni séu fínni en önnur.“
jonas.is
Jónas Kristjánsson
Stundum minn maður
Ég hef ótrúlega blendnar tilfinningar
til Össurs sem stjórnmálamanns.
Finnst hann stundum góður, stund-
um (aðeins oftar kannski) óþolandi
froðusnakkur.
Eiginlega eru tilfinningar mínar
gagnvart honum á pari við þá hlið
sem hann birtir hverju sinni.
Núna hins vegar, þakka ég fyrir
hvatvísi karlsins.
blog.eyjan.is/jenny
Jenný Anna Baldursdóttir
Evrópumál
Ásta Ragnheiður
Jóhannesdóttir
forseti Alþingis
BRÉF TIL BLAÐSINS
Naflastrengurinn
Í hinu pólitíska umhverfi Bandaríkjanna er vanalegt að fyrrum varðhundar auðugra
sérhagsmunaaðila á borð við banka og fjárfesta verði ráðherrar. Tveir síðustu fjármála-
ráðherrar Bandaríkjanna komu báðir úr risa bönkum og samanlagt hafa þeir styrkt risa
bankana um yfir billjón dollara („trillion dollars“ á ensku).
Í fyrra varð fyrrum varðhundur auðugra sérhagsmunaaðila að viðskiptaráðherra. Gylfi
Magnússon var í stjórn Samtaka Fjárfesta á árunum 2001-2007, rétt áður en hann sett-
ist í stól viðskiptaráðherra. Ætli að hann hafi klippt á naflastrenginn við sérhagsmuni
fjárfesta þegar hann tók að sér að verja hagsmuni almennings?
Á heimasíðu Samtaka Fjárfesta segir: „[...] hefur félagið þann tilgang að gæta hags-
muna fjárfesta gagnvart stjórnvöldum, stjórnmálamönnum, útgefendum hlutabréfa og
annarra verðbréfa og fjölmiðlum og öðrum þeim sem áhrif geta haft á hag fjárfesta.“
Gylfi var í stjórn þessa félags á sama tíma og hann átti að gæta hagsmuna almennings
sem formaður stjórnar Samkeppniseftirlitsins 2005-2009. Hagsmunir fjárfesta og
markmið Samkeppniseftirlitsins við að verja almannahag fara ekki alltaf saman.
Nú í dag þegar Gylfi á að vera að gæta hagsmuna almennings er manni spurn hvað
Gylfi gerir þegar hagsmunir almennings og hagsmunir fjárfesta fara ekki saman?
Jón Þór Ólafsson