Fréttablaðið - 01.07.2010, Blaðsíða 16

16 1. júlí 2010 FIMMTUDAGUR
Tilmæli Seðlabanka Íslands og Fjármálaeftirlitsins vegna gengistryggðra lána
„Afnám gengistryggingar hefur verið metið
á hundrað milljarða af viðskiptaráðherra ef
meirihluti lána endurreiknast á grundvelli
samningsvaxta. Ef hins vegar vextirnir sem
við erum að tala um verða notaðir þá er höggið
á fjármálakerfið mun minna og eitthvað sem
þeir geta staðið af sér,“ segir Gunnar Þ. Ander-
sen, forstjóri Fjármálaeftirlitsins. Gunnar
telur raunhæft að kostnaðurinn við að endur-
reikna lánin út frá Seðlabankavöxtum sé um
fimmtíu milljarðar.
Seðlabanki Íslands og FME létu þau boð út
ganga til fjármálafyrirtækja í gær að þau skuli
endurreikna gengistryggð lán með hliðsjón
af lægstu vöxtum sem nú gilda á lánamark-
aði. Ekki verði miðað við upphaflega vexti lán-
anna sem voru yfirleitt í kringum þrjú prósent.
Tilmælunum er ætlað að brúa bilið þangað til
óvissu um meðferð gengistryggðra lána verður
eytt fyrir dómi. Þau eru ekki lagalega bindandi
og hverju og einu fjármálafyrirtæki í sjálfs-
vald sett hvort eftir þeim verður farið.
Lægstu vextir á almennum óverðtryggðum
útlánum er nú 8,25 prósent en á verðtryggðum
lánum eru vextirnir 4,80 prósent.
„Tilmælunum er ætlað að skapa festu í við-
skiptum á fjármálamarkaði og stuðla að virku
og öruggu fjármálakerfi. Stöðugleiki fjármála-
kerfisins eru mikilvægir almannahagsmunir
sem FME og Seðlabankanum ber lögum
samkvæmt að standa vörð um. Með tilmæl-
unum eru þessar eftirlitsstofnanir að sinna
lagaskyldu sem á þeim hvílir,“ sagði Arnór
Sighvats son aðstoðarseðlabankastjóra á blaða-
mannafundi í gær.
Tilmælin byggja á þeirri afstöðu að hvorki
séu lagaleg né efnahagsleg rök fyrir því að
vaxtakjör sem áður tóku mið af erlendum
millibankavöxtum haldist áfram. Sagði Arnór
að slík túlkun á niðurstöðu Hæstaréttar myndi
ganga mjög nærri fjármálafyrirtækjunum og
ríkissjóður þyrfti aftur að hlaupa undir bagga
sem „síðan kæmi niður á öðrum samfélags-
þegnum á endanum.“
Arnór, og Gunnar Þ. Andersen, forstjóri
Lágir vextir gengistryggðra
lána sagðir ógna bönkum
Eftirlitsstofnanir mælast til þess að Seðlabankavextir verði notaðir þegar myntkörfulán verða endurreiknuð.
Standi samningsvextir ógnar það stöðugleika og líklegt að ríkissjóður þyrfti að leggja bönkum til nýtt eigið fé.
SEÐLABANKINN Í GÆR Arnór Sighvatsson aðstoðarseðlabankastjóri og Gunnar Þ. Andersen, forstjóri Fjármála-
eftirlitsins, kynntu viðbrögð eftirlitsstofnananna við bílalánadómum Hæstaréttar í gær. FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM
1. Lánasamningar sem að mati viðkomandi
fjármálafyrirtækis innihalda óskuldbindandi
gengistryggingarákvæði sbr. dóma Hæstaréttar
verði endurreiknaðir. Í stað gengistryggingar og
erlends vaxtaviðmiðs skal miða við vexti sem
Seðlabanki Íslands ákveður með hliðsjón af
lægstu vöxtum á nýjum almennum óverð-
tryggðum útlánum eða ef verðtrygging er valin
lægstu vöxtum á nýjum almennum verðtryggð-
um útlánum [...] nema aðilar semji um annað.
2. Meðferð lána gagnvart viðskiptamönnum
fjármálafyrirtækja miði við framangreindar
forsendur svo fljótt sem auðið er. Geti fjármála-
fyrirtæki ekki nú þegar fylgt tilmælunum af
tæknilegum ástæðum skal það gæta þess að
greiðslur verði sem næst framansögðu en þó
fyllilega í samræmi við tilmælin eigi síðar en 1.
september 2010.
3. Fjármálafyrirtæki endurmeti eiginfjárþörf sína í
ljósi aðstæðna og tryggi að eigið fé verði einnig
nægilegt til þess að mæta hugsanlegri rýrnun
eigna umfram það sem 1. tölul. leiðir af sér.
4. Skýrslugjöf um gjaldeyrisjöfnuð, lausafjárstöðu
og eiginfjárstöðu til FME og SÍ verði miðuð við
framangreindar forsendur.
Tilmæli FME og SÍ til fjármálafyrirtækja
„Seðlabanki Íslands og Fjármála-
eftirlitið hafa sent frá sér tilmæli til
fjármálafyrirtækja um hvernig þeim
beri að fara með gengisbundin
lán. Þótt tímabundin óvissa ríki um
endanlega niðurstöðu dómstóla
er mikilvægt að stöðuleiki á fjár-
málamarkaði verði áfram tryggður.
Ríkisstjórnin virðir sjálfstæði
Seðlabankans og Fjármálaeftirlits-
ins og ber fullt traust til þessara
stofnana við að sinna lögbundnu
hlutverki sínu. Dómstólar eiga að
sjálfsögðu síðasta orðið varðandi
réttar ágreining sem enn er uppi
vegna gengisbundinna lána og
verður réttur aðila til að bera mál
undir dómstóla auðvitað ekki frá
þeim tekinn og er mikilvægt að
niðurstaða fáist sem fyrst.“
Yfirlýsing ríkis-
stjórnarinnar
Þingmenn Hreyfingarinnar, þau
Margrét Tryggvadóttur, Birgitta
Jónsdóttur og Þór Saari, for-
dæma viðbrögð Seðlabanka, Fjár-
málaeftirlitsins og ríkisstjórn-
arinnar við dómi Hæstaréttar
um gengistryggð lán; helstu
lögspekingar landsins hafi sagt
niðurstöðu Hæstaréttar skýra
og gengistryggingin sé ólögleg
og upphaflegir samningsvextir
hljóti að standa.
Löngu er orðið tímabært að
almenningur njóti vafans ef ein-
hver er, segir í yfirlýsingu þeirra.
„Trúverðugir málsvarar almenn-
ings tala einum rómi í þessu máli
og gagnrýna stjórnvöld harð-
lega því ljóst má vera að umrædd
tilmæli standast varla laga-
lega skoðun og eru jafnvel brot
á stjórnarskrá. Þjónkun stjórn-
valda við fjármálakerfið hefur nú
endanlega farið út fyrir öll vel-
sæmismörk,“ segir þar.
- shá
Þingmenn Hreyfingarinnar:
Þjónkun við
fjármálakerfið
„Mér finnst rökin fyrir þessum
gjörningi algjörlega fráleit. Tilmæl-
in hafa enga lagalega þýðingu og
jafngilda stríðsyfirlýsingu á hend-
ur almennum borgurum á Íslandi,“
segir Guðmundur Andri Skúlason,
formaður Samtaka lánþega. „Með
þessu er undanlátssemin staðfest
gagnvart fjármálafyrirtækjunum
og samstaðan um að vanvirða og
hundsa réttindi fólks.“
Guðmundur segir það blasa við
að búið sé að funda um innihald til-
mæla eftirlitsstofnananna í Stjórn-
arráðinu. Þar hafi þau verið samin
þó sjálfstæði Seðlabanka og FME sé
haldið á lofti. „Ríkisstjórnin veifar
síðan Seðlabanka og FME framan í
þjóðina til að kaupa sér frið. Þessi
aðgerð lýsir ekki síst pólitísku hug-
leysi ríkisstjórnarinnar.“
Friðrik Ó. Friðriksson, formað-
ur Hagsmunasamtaka heimil-
anna, segir að tilmælin séu aðför
að dómi Hæstaréttar. Verið sé að
verja kerfið sjálft og ýmislegt liggi
að baki og hægt að setja spurn-
ingamerki við starfshætti stofn-
ananna tveggja. „Tilmælin eru
andstæð öllum lögum um neyt-
endavernd og þó að komi upp vafa-
atriði eigi réttarstaða neytandans
að ráða. Hér er kosið að líta fram-
hjá þessum lagagreinum. Sönnun-
arbyrðinni er meira að segja snúið
við. Ef neytendur eru ósáttir ber
þeim að sækja sinn rétt í gegnum
dómskerfið. Þetta er algjörlega
forkastanlegt.“ - shá
Hagsmunasamtök heimilanna og Samtök lánþega fordæma tilmæli FME og SÍ:
Lýsa tilmælum sem stríðsyfirlýsingu
FRIÐRIK Ó.
FRIÐRIKSSON
GUÐMUNDUR
ANDRI SKÚLASON
Samtök fjármálafyrirtækja
segja mikilvægt að Seðlabankinn
og Fjármálaeftirlitið hafi eytt
óvissu sem skapaðist eftir dóm
Hæstaréttar.
Þau árétta þó að enn ríki óvissa
um það hvaða lánasamningar
falli undir tilmælin frá stofnun-
unum. Þá hvetja samtökin stjórn-
völd til að tryggja úrlausn ann-
arra óvissuþátta sem fyrst og
dómstóla til að vinna mál hratt
og örugglega. Því þurfi að skoða
strax hvort hægt sé að flýta dóm-
stólaferlinu með einhverjum
hætti.
Samtökin og aðildarfyrirtæki
þeirra segjast harma þá erfiðu
stöðu sem viðskiptavinir þeirra
séu margir í vegna erlendra lána
og réttaróvissu. Ekki náðist í for-
svarsmenn einstakra fyrirtækja
í gær, en SP Fjármögnun, Lýsing
auk viðskiptabankanna og spari-
sjóða eru aðildarfyrirtæki í sam-
tökunum. - þeb
Samtök fjármálafyrirtækja:
Mikivægt að
eyða óvissu
FME, vildu þó ekki skrifa undir það í gær að
þeir óttuðust annað hrun fjármálakerfisins og
ákvörðunina bæri að skoða í því ljósi.
Arnór sagði að reiði og vonbrigði þeirra
sem tóku gengistryggð lán sé skiljanleg. Ef
lánastofnanir fari að tilmælunum muni staða
þeirra batna umtalsvert, þó niðurstaðan verði
ekki eins hagstæð og lántakendur höfðu gert
sér vonir um.
svavar@frettabladid.is
2 milljóna króna bílalán tekið 2007
Útreikningur á stöðu láns miðað
við að Hæstaréttur hefði ekki
dæmt gengistengingu bifreiða-
lána ólögmæta
Staða láns
3.050.123 kr.
Fjárhæð síðasta gjalddaga
67.790 kr.
Staða láns miðað við ofborganir
3.050.123 kr.
Ofgreitt til fjármögnunarfyrirt.
0 kr.
Vextir á ofgreiðslu
0 kr.
Inneign hjá fjármögnunarfyrirt.
0 kr.
Upphafleg fjárhæð: 2.000.000 kr. Lán tekið: 15. júlí 2007 Lánstími: 84 mánuðir Vaxtaálag: 3,10% Mynt: 50% japanskt jen, 50% svissneskir frankar
Útreikningur á stöðu láns eftir
dóm Hæstaréttar um ólögmæti
gengistryggingar á bifreiðarlán
með samningvöxtum
Staða láns
1.235.816 kr.
Fjárhæð síðasta gjalddaga
26.937 kr.
Staða láns miðað við ofborganir
210.278 kr.
Ofgreitt til fjármögnunarfyrirt.
920.475 kr.
Vextir á ofgreiðslu
105.063 kr.
Inneign hjá fjármögnunarfyrirt.
1.025.538 kr.
Útreikningur miðað við verðtrygg-
ingu og vexti Seðlabanka Íslands
Staða láns
1.701.080 kr.
Fjárhæð síðasta gjalddaga
38.298 kr.
Staða láns miðað við ofborganir
960.670 kr.
Ofgreitt til fjármögnunarfyrirt.
707.670 kr.
Vextir á ofgreiðslu
32.740 kr.
Inneign hjá fjármögnunarfyrirt.
740.410 kr.
Útreikningur miðað við breyti-
lega vexti Seðlabanka Íslands án
verðtryggingar
Staða láns
1.401.078 kr.
Fjárhæð síðasta gjalddaga
33.777 kr.
Staða láns miðað við ofborganir
884.895 kr.
Ofgreitt til fjármögnunarfyrirt.
510.705 kr.
Vextir á ofgreiðslu
5.479 kr.
Inneign hjá fjármögnunarfyrirt.
516.183 kr.
Þeir sem vilja fá útreikning á sínu láni til viðmiðunar geta farið
á vefsíðu Sparnaðar, www.sparnadur.is, og pantað tíma.
Til þess að fá lánið sitt reiknað þarf viðkomandi að taka með
sér lánasamninginn ásamt síðasta greiðsluseðli.
Niðurstaða útreikninga er eingöngu til þess að gefa mynd af
hugsanlegri niðurstöðu.