Fréttablaðið - 23.07.2010, Blaðsíða 8

8 23. júlí 2010 FÖSTUDAGUR
SAMGÖNGUR Verð á innanlandsflugi hefur
hækkað mikið á síðustu árum. Flug frá
Reykjavík til Akureyrar aðra leið hefur
hækkað úr rúmum 3.000 krónum, þegar
það var lægst árið 1997, upp í tæpar 12.000
krónur sem það er í dag. Er þetta um 400
prósenta hækkun.
Árni Gunnarsson, forstjóri Flugfélags
Íslands, segir ástæður verðþróunarinnar
vera margþætta.
„Laun hafa hækkað mikið á þessum tíma
eins og verðlag almennt,“ segir Árni. „Flug-
vélabensín hefur líka hækkað gífurlega.
Árið 2008 fór það upp í 1.400 dollara á tonn-
ið. Í dag kostar tonnið sjö til átta hundruð
dollara.“
Árni segir dýfuna sem verðið tók árið
1997 útskýrast af afnámi sérleyfa í flugi,
frá og með fyrsta júní það ár. Þá kom flug-
félagið Íslandsflug með fullum þunga inn á
markaðinn og margt breyttist, bæði í sam-
göngum og verði. Árni segir fyrirtækin
hafa tapað um einum og hálfum milljarði á
næstu tveimur til þremur árum.
„Innanlandsflugið hér á landi er mjög
hagkvæmt miðað við í nágrannalöndunum,“
segir Árni. „Það orsakast sennilega af því
að hér á landi er flug mun meiri almenn-
ingssamgöngur heldur en í Skandínavíu.
Við erum auðvitað ekki með lestir eða neitt
slíkt.“
- sv
FRÉTTASKÝRING
Hvernig fór Björgólfur Thor Björgólfsson frá því að
reka gosverksmiðju í Rússlandi til þess að semja við
lánardrottna um 1.200 milljarða króna skuldir?
Eins og greint hefur verið frá tókst Björgólfi
Thor Björgólfssyni að bjarga sér frá gjaldþroti
með samningum við lánardrottna sína fyrr í
vikunni. Hann reiknar með að tæplega 1.200
milljarða skuld hans verði greidd eftir um það
bil fimm ár, en þangað til mun hann starfa
fyrir lánardrottnana.
Þetta er hátt fall fyrir mann sem áður stóð
í ótrúlega umfangsmiklum viðskiptum hér á
landi og erlendis og var, þar til íslensku bank-
arnir hrundu, á lista Forbes yfir ríkustu menn
í heimi.
Viðskiptaferill Björgólfs, sem er 43 ára,
hófst fyrir alvöru í Rússlandi árið 1993. Hann
flutti ásamt föður sínum, Björgólfi Guðmunds-
syni, til Sankti Pétursborgar. Feðgarnir og við-
skiptafélagi þeirra fluttu með sér gamla gos-
verksmiðju frá Íslandi og framleiddu áfengt
gos. Pepsí keypti síðar verksmiðjuna af þeim
og notuðu þeir kaupverðið til að kaupa bjór-
verksmiðju í Rússlandi. Bjórverksmiðjan óx
og dafnaði og að lokum keypti Heineken verk-
smiðjuna árið 2002.
Ýmsum sögum fer af störfum Björgólfanna
í Rússlandi, og í breskum fjölmiðlum hefur
meðal annars verið fjallað um meint tengsl
þeirra við rússneska mafíu. Feðgarnir hafa
vísað þeim ásökunum á bug.
Umsvif Björgólfs á Íslandi hófust að segja
má árið 2000 þegar hann eignaðist stóran hlut í
lyfjafyrirtækinu Actavis.
Björgólfur flutti heim til Íslands eftir að
rússneska bjórverksmiðjan var komin í eigu
Heineken, og í kjölfarið stofnaði hann Samson
Holding ásamt föður sínum og viðskiptafélög-
um. Samson keypti ráðandi hlut í Landsbank-
anum þegar bankinn var einkavæddur, en þau
kaup hafa alla tíð síðan verið harðlega gagn-
rýnd.
Meðal annars hefur verið fjallað um þau rök
stjórnmálamanna frá þeim tíma að Björgólf-
arnir kæmu með háar fjárhæðir frá útlöndum.
Eins og fram kom í Fréttablaðinu fengu þeir
þess í stað lán hjá Búnaðarbankanum fyrir
kaupum sínum í Landsbankanum.
Varla er hægt að nefna Björgólf Thor á
nafn án þess að geta einnig um fjárfestingar-
félag hans, Novator. Björgólfur Thor notaði
Novator til fjárfestinga hér á landi jafnt sem
erlendis. Novator eignaðist til dæmis ráðandi
hlut í Búlgarska landsímanum, meirihlutann í
tékknesku fjarskiptafyrirtæki og stóran hlut í
finnsku fjarskiptafyrirtæki.
Árið 2009 kom fram í grein í blaðinu Tíund,
sem gefið er út af Ríkisskattstjóra, að víðtækt
og oft á tíðum torséð net félaga hafi legið í
kringum Björgólf Thor. Í Lúxemborg voru til
dæmis skráð níu mismunandi Novator-félög;
Novator Pharma, Novator Pharma I, Novator
Finco, Novator Finance Bulgaria, Novator
Medical Sweden, Novator Telecom Poland,
Novator Telecom Bulgaria, Novator Credit
Luxembourg og Novator Telecom Finland. Þar
voru fyrirtæki tengd Björgólfi Thor einnig
sögð tengjast skattaskjólum á borð við Caym-
an-eyjar, Gíbraltar, Guernsey og Tortóla.
Björgólfur stýrði einnig öðru félagi sem fór
mikinn fyrir hrun, fjárfestingarbankanum
Straumi-Burðarási. Straumur var stærsti fjár-
festingarbanki landsins, og var fallið því þungt
þegar félagið fór í þrot eftir hrun bankakerfis-
ins haustið 2008.
Árið 2005 var Björgólfi Thor afar hagstætt.
Hann naut mikillar velgengni í viðskiptum
og fréttir af viðskiptum hans voru áberandi.
Hann komst á lista Forbes yfir ríkustu menn
heims, og var valinn viðskiptamaður ársins
af álitsgjöfum Markaðarins, viðskiptablaðs
Fréttablaðsins.
Ári síðar opnaði Landsbankinn svo hina
alræmdu Icesave-reikninga í Bretlandi. Þeim
lýsti Sigurjón Árnason, þáverandi bankastjóri
Landsbankans, sem „tærri snilld“ með eftir-
minnilegum hætti í viðtali við Fréttablaðið.
Björgólfur sat ekki í stjórn bankans þegar
stofnað var til Icesave-reikninganna, en var
stór hluthafi í bankanum í gegnum félög sín.
Novator eignaðist svo lyfjafyrirtækið Acta-
vis að fullu með skuldsettri yfirtöku árið 2007.
Það sama ár stofnaði Novator íslenska síma-
fyrirtækið Nova.
Björgólfur hefur verið milli tannanna á fólki
undanfarið vegna tæplega helmings hlutar
hans í Verne Holding, sem hyggst reisa gagna-
ver í Reykjanesbæ. Eftir samninga hans við
lánardrottna er ljóst að hagnaður hans af því
fyrirtæki rennur beint í þeirra vasa.
Ómögulegt er að segja hvort Björgólfur Thor
mun ná sér á strik eftir hrun íslensku bank-
anna. Eins og fram hefur komið nema skuld-
ir hans um 1.200 milljörðum króna, og munu
arður af eignum og hagnaður af sölu þeirra
næstu árin renna upp í þær skuldir.
Í tilkynningu frá Björgólfi kemur fram að
hann reikni með að hlutur hans í Actavis muni
einn og sér greiða upp þær skuldir, og ríflega
það. Tíminn mun leiða í ljós hvort það er rétt
mat. brjann@frettabladid.is
1. Hvað voru margir atvinnu-
lausir á öðrum ársfjórðungi
2010?
2. Á hvaða hátíð ætlar Raggi
Bjarna að troða upp um versl-
unarmannahelgina?
3. Hvaða landsliðskonur í
knattspyrnu fóru saman í lax-
veiði á dögunum?
SVÖRIN ERU Á SÍÐU 30
STJÓRNMÁL Það væri óheppilegt
að fá Ingibjörgu Sólrúnu Gísla-
dóttur, fyrrverandi utanríkis-
ráðherra, til að leiða rannsókn á
vegum Samein-
uðu þjóðanna
(SÞ) á meintum
mannréttinda-
brotum Ísraels,
að mati Grétars
Mars Jónsson-
ar, fyrrverandi
þingmanns
Frjálslynda
flokksins.
Grétar hefur
sent mannrétt-
indanefnd Sameinuðu þjóðanna
bréf þar sem hann gerir grein
fyrir þessari afstöðu sinni. Hann
telur Ingibjörgu óheppilegan val-
kost þar sem hún hafi ekki brugð-
ist við mannréttindabrotum í
fiskveiðistjórnunarkerfinu í tíð
sinni sem formaður Samfylking-
arinnar og utanríkisráðherra. - bj
Varar við Ingibjörgu Sólrúnu:
Óheppilegt að
hún rannsaki
GRÉTAR MAR
JÓNSSON
VIÐSKIPTI Samið hefur verið um
endurfjármögnun lyfjafyrir-
tækisins Actavis Group í sam-
vinnu við lánar-
drottna. Við
endurskipu-
lagninguna
mun Claudio
Albrecht, sem
nýlega var ráð-
inn forstjóri
félagsins, taka
samhliða við
starfi starfandi
stjórnarfor-
manns.
Í tilkynningu frá félaginu
kemur fram að áfram verði
stefnt að vexti félagsins, eink-
um í Suður-Evrópu, Japan, Mið-
Austurlöndum og Norður-Afríku.
Félagið muni leggja áherslu á
líftæknilyf, sem séu dýr í þróun
og krefjist því sterkrar fjárhags-
stöðu. - bj
Actavis endurfjármagnað:
Forstjóri mun
stýra stjórninni
CLAUDIO
ALBRECHT
Umdeildur viðskiptajöfur
Björgólfur Thor Björgólfsson hefur samið um greiðslu 1.200 milljarða króna skuldar við lánardrottna. Fer-
ill hans hófst með framleiðslu á áfengu gosi í Rússlandi, en komst á flug eftir einkavæðingu Landsbankans.
FALLIÐ Björgólfur Thor Björgólfsson átti ásamt bankastjórum Landsbankans og fleirum næturfundi með stjórn-
völdum í aðdraganda bankahrunsins. Nærri lét að hann yrði gjaldþrota vegna hrunsins, en hann hefur nú náð að
semja um skuldauppgjör. FRÉTTABLAÐIÐ/DANÍEL
■ Fæddur 19. mars 1967.
■ Stúdent frá Verzlunarskóla Íslands 1987.
■ BS-gráða í fjármálum frá New York háskóla.
■ Flutti til Rússlands 1993 og kom á laggirnar
gosframleiðslu. Stofnaði síðar bjórverksmiðju í
Rússlandi.
■ Verður stjórnarformaður Actavis í kjölfar kaupa
á stórum hlut í félaginu árið 2000.
■ Samson Holding, félag Björgólfs Thors og
viðskiptafélaga hans, kaupir ráðandi hlut í
Landsbankanum árið 2002.
■ Novator og Straumur-Burðarás, félög í eigu
Björgólfs Thors og viðskiptafélags hans,
fjárfesta í fjölmörgum fyrirtækjum, til dæmis
búlgarska landsímanum, tékknesku fjarskipta-
fyrirtæki og finnsku fjarskiptafyrirtæki.
■ Kemst í hóp ríkustu manna heims árið 2005,
og er valinn í hóp ungra leiðtoga í heiminum
sem funda í Davos í Sviss það sama ár.
■ Novator eignast Actavis að fullu með skuld-
settri yfirtöku árið 2007.
■ Verður nærri því gjaldþrota eftir að bankakerfið
hrynur haustið 2008.
Ferill Björgólfs Thors í hnotskurn
Fimm létust í rútuslysi
Fimm manns létust og margir
særðust þegar rúta lenti í árekstri á
hraðbraut í Kaliforníu í gær. Rútan var
á leið frá Los Angeles til Sacramento.
Bílstjóri rútunnar var að sveigja fram
hjá öðrum árekstri og missti stjórn á
bílnum.
BANDARÍKIN
Verð á innanlandsflugi hér er svipað og annars staðar á Norðurlöndunum:
Um 400 prósenta hækkun á þremur árum
Lausleg verðathugun, gerð 22. júlí 2010, af afslátt-
arsíðunni Skyscanner.net. Öll flug eru bókuð 30. júlí
2010 og eru svipuð að lengd.
Billund – Köben: 6.570 kr.
Cimber Air – 45 mín.
Bergen – Ósló: 7.212 kr.
Norwegian Air – 50 mín.
Reykjavík – Akureyri: 9.130 kr.
Flugfélag Íslands – 45 mín.
Gautaborg – Stokkhólmur: 9.346 kr.
Malmö Aviation – 55 mín.
Verð á Norðurlöndum
VEISTU SVARIÐ?